Δάκρυα, αλληλεγγύη, συμπαράσταση και συγκλονιστικές στιγμές σημάδεψαν τις χθεσινές κινητοποιήσεις. ● «Νομίζω ότι ήταν λάθος των παιδιών το να κάνουν κατάληψη στο Εθνικό και να σταματήσουν οι παραστάσεις», λέει, παρ’ όλα αυτά, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου, Γ. Μόσχος «Σεβόμαστε πλήρως τις αποφάσεις των σπουδαστών -οι ίδιοι είναι που τις παίρνουν», σχολιάζει ο ομολόγος του στο ΚΘΒΕ Αστέριος Πελτέκης. ● Οι καταλήψεις συνεχίζονται. Μεγάλη συγκίνηση, συνεχείς δράσεις, πρωτόγνωρη οργάνωση…
Δύο ήταν τα κεντρικά χθεσινά γεγονότα όσον αφορά τις κινητοποιήσεις των καλλιτεχνών: α) η μεγάλη απεργιακή κινητοποίηση των καλλιτεχνικών σωματείων και η μεγαλειώδης πορεία από το υπουργείο Πολιτισμού έως το Τσίλλερ και β) η συνάντηση αυτής της πορείας με τα παιδιά της κατάληψης.
Μία μόνο λέξη μπορεί να περιγράψει τα όσα συνέβησαν χθες στο κέντρο της Αθήνας: συγκίνηση! Συγκίνηση, δάκρυα και μια πρωτόγνωρα φορτισμένη (ψυχικά και σωματικά) ατμόσφαιρα, που με την έννοια της συν-κίνησης, στον απόηχο της μουσικής του Χατζιδάκι, παραπέμπει σε μια ξεκάθαρη πολιτική θέση.
Το χρονικό
Η απεργιακή κινητοποίηση των καλλιτεχνικών σωματείων είχε ξεκινήσει από το κτίριο του ΥΠΠΟΑ στην Μπουμπουλίνας, με κατεύθυνση προς το Σύνταγμα και τελικό προορισμό το κτίριο Τσίλλερ (το κεντρικό κτήριο του Εθνικού Θεάτρου).
Ολος ο Πολιτισμός, στην κυριολεξία, ήταν στον δρόμο: εκτός από τα καλλιτεχνικά σωματεία που έχουν να κάνουν με τον σύγχρονο πολιτισμό, μεγαλειώδης ήταν και η συμμετοχή εργαζομένων στο ΥΠΠΟ, αρχαιολόγων και μελών του συντονιστικού οργάνου σωματείων του ΥΠΠΟΑ που αγωνίζονται ενάντια στη μετατροπή των πέντε μεγάλων μουσείων σε ΝΠΔΔ. Με τα δικά τους συνθήματα: «Το μουσείο είναι του λαού κι όχι σαλονάκι του κάθε υπουργού», «Μενδώνη-Μητσοτάκη, ακούστε το καλά, αυτός ο νόμος θα μείνει στα χαρτιά», «1,2,3 δημόσια μουσεία, ο πολιτισμός να βγει στην κοινωνία». «Δεν έχω δει πιο μαζικά μπλοκ εργαζομένων στο ΥΠΠΟΑ. Ισως μόνο την εποχή των μνημονίων», διαπίστωνε η Δέσποινα Κουτσούμπα, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Αυτό το «ποτάμι» των 5.000 ανθρώπων έπειτα από μια στάση στο υπουργείο Εργασίας, στη Σταδίου, κατηφόριζε αργότερα, απόλυτα σιωπηλό, χωρίς συνθήματα ξαφνικά, την Πανεπιστημίου, προς την Αγίου Κωνσταντίνου, με τελικό προορισμό το κτίριο Τσίλλερ του Εθνικού Θεάτρου. Σιωπηλοί τούς περίμεναν και οι σπουδαστές της κατάληψης που στέκονταν απ’ έξω και γύρω από το κτίριο, αλλά κι ένας ένας στα παράθυρα, με καλυμμένα πρόσωπα.
Κι έτσι σ’ αυτό το κλίμα φόρτισης οι σπουδαστές, αντικριστά στο πλήθος των διαδηλωτών, σήκωσαν όλοι υψωμένες γροθιές. Η συναισθηματική και σωματική φόρτιση, τα βουρκωμένα μάτια, ήταν, για ώρα πριν, οι μόνοι «ήχοι». Εως ότου ακούστηκε ένα τύμπανο και σπουδαστές ξεκίνησαν το δρώμενό τους: φορώντας μαύρα ρούχα. «Είναι ντροπή ο πόλεμος στην Τέχνη – Ντροπή – Ντροπή», ακούστηκε δυνατά. «Το ΡΕΞ, το Τσίλλερ είναι η αρχή. Επόμενος σταθμός θα είναι η Βουλή». «Ενάντια σε έναν κόσμο οργανωμένης σήψης, δέκα, εκατό, χιλιάδες καταλήψεις!». Λίγο αργότερα, όταν «Το Χαμόγελο της Τζοκόντα» του Χατζιδάκι ξεχύθηκε από τα μεγάφωνα, οι σπουδαστές αγκαλιάστηκαν μεταξύ τους. Πολύς κόσμος έκλαιγε. Και έτσι «έσπασε» κι η φωνή ενός από τους εκπροσώπους της κατάληψης της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, την ώρα που ευχαριστούσε από τα μεγάφωνα όλο τον συγκεντρωμένο κόσμο για τη συμπαράστασή του.
Η φωνή του σπασμένη ακούστηκε, πάντως, αποφασιστική: «Είμαι σπουδαστής στο Εθνικό. Είμαι ο Νικηφόρος. Είμαι εδώ και κανείς μας δεν είναι ο ίδιος όπως πριν από 35 μέρες. Τώρα μπαίνουν τα θεμέλια ενός ευρύτατου σπουδαστικού κινήματος!», φωνάζει ήπια, μα αγωνιστικά. «Το δικαίωμα στη δημόσια και δωρεάν δημόσια ανώτατη παιδεία δεν είναι πολυτέλεια – είναι ανάγκη! Τώρα αρχίζουμε! Σε σας που μας ακούτε!».
Ο νεαρός σπουδαστής καταχειροκροτείται. Με δυο φράσεις μετέφερε όλο το πνεύμα των καταλήψεων, των διεκδικήσεων, της πορείας των αγώνων των παιδιών. Καλλιτέχνες επαγγελματίες, αναγνωρίσιμοι ηθοποιοί ήταν ανάμεσα στον κόσμο, δεκάδες: από τον Γιάννη Μπέζο και τη Γωγώ Μπρέμπου, μέχρι τους Αργύρη Ξάφη, Σπύρο Χατζηαγγελάκη, Παντελή Δεντάκη, Βασίλη Μπισμπίκη, Κόρα Καρβούνη, Γιώργη Χριστοδούλου, Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, Δημήτρη Καραντζά, Γιάννη Παπαδόπουλο, Βάσω Καβαλιεράτου, Σοφία Κόκκαλη, Αρη Μπινιάρη, Βαγγέλη Λάσκαρη, Γιάννη Αναστασάκη, Πέτρο Λαγούτη και πόσοι ακόμα… Ενα «μαζί» ήταν όσοι βρέθηκαν εκεί.
Από τα μεγάφωνα ακούγεται η φωνή της Μελίνας Μερκούρη να τραγουδάει τα «Παιδιά του Πειραιά». Ενα κορίτσι παίρνει τον λόγο: «Εχω ένα μικρόφωνο στο χέρι μου. Δίνουμε ελεύθερο βήμα σε όσους καλλιτέχνες θέλουν να δηλώσουν την παρουσία τους εδώ. Είμαστε εδώ – Ελάτε κι εσείς!», λέει. Τον λόγο μετά πήραν αρκετοί επαγγελματίες του χώρου, μεταφέροντας το δικό τους μήνυμα συμπαράστασης.
Τελικά, αυτό το «μαζί» υπέρ του κοινού στόχου και οι λέξεις «συμπαράσταση» και «αλληλεγγύη» είναι ένας σημαντικός συμβολισμός και μαζί μάθημα για όσα συμβαίνουν σχεδόν δυο μήνες τώρα στον χώρο του πολιτισμού.
Oι καλλιτεχνικοί διευθυντές
Τα παιδιά των καταλήψεων, τόσο της Δραματικής Σχολής του Εθνικού όσο και των σκηνών του θεάτρου (Ρεξ και Τσίλλερ), δεν κάνουν μία ακόμη κατάληψη σαν αυτές που ίσως ξέραμε από τα σχολικά ή φοιτητικά χρόνια. Είναι πολύ οργανωμένα, κάνουν συνεχώς συνελεύσεις, προσέχουν τον χώρο και μεταδίδουν με πολλούς, ιδιαίτερους (και ιδιαίτερα συγκινησιακούς) τρόπους το μήνυμα του αγώνα τους. Δυστυχώς, όμως, δεν στέκονται όλοι αρωγοί σε αυτούς.
Χθες το απόγευμα, «κόπηκε» η θέρμανση τόσο στο Ρεξ όσο και στο Τσίλλερ, κάτι για το οποίο ήταν ενήμερος και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού, κ. Μόσχος, και ο πρόεδρος του Δ.Σ. του θεάτρου, κ. Πουλατζάς. Τελικά, έπειτα από παρεμβάσεις, η θέρμανση επανήλθε στο Ρεξ, αλλά όχι στο Τσίλλερ. Μιλώντας με τον κ. Μόσχο, λίγο πριν από την ανακοίνωση της παραίτησης των καθηγητών της Σχολής (σ.σ. στάθηκε αδύνατον να μιλήσουμε μαζί του μετά), μας είπε: «Νομίζω ήταν λάθος των παιδιών το να κάνουν κατάληψη στο Εθνικό και να σταματήσουν οι παραστάσεις. Κατανοώ τις διεκδικήσεις τους, καθώς και το συμβολικό της κίνησης αυτής, αλλά γιατί να παρεμποδιστεί η λειτουργία του θεάτρου; Όταν τους το είπα, μου απάντησαν πως “το Εθνικό ανήκει σε όλους”.
Αφού, λοιπόν, ανήκει σε όλους, γιατί παρεμποδίζουν τις παραστάσεις; Υπάρχουν άνθρωποι που χάνουν μεροκάματα. Γνωρίζω, βέβαια, πως ο Σύλλογος Εργαζομένων του Εθνικού συμπαραστέκεται στα παιδιά, αλλά υπάρχουν και εργαζόμενοι που φοβούνται να φέρουν αντιρρήσεις, λόγω της φορτισμένης ατμόσφαιρας». Η θέση του κ. Μόσχου από δω και πέρα διόλου εύκολη δεν είναι, καθώς ολόκληρο το Εθνικό (Σχολή και θέατρο) τελεί υπό κατάληψη και οι καθηγητές της Σχολής έχουν παραιτηθεί…
Παρόμοια ερωτήματα θέσαμε και στον καλλιτεχνικό διευθυντή του ΚΒΘΕ, Αστέριο Πελτέκη. «Εχω βγάλει σχετική ανακοίνωση εδώ και μέρες (προφανώς η κ. Μάνια Παπαδημητρίου που με κατηγόρησε πως δεν μιλάω, δεν την έχει δει) όπου τονίζω πως πολλά από τα αιτήματα των παιδιών είναι δίκαια. Η Σχολή και εδώ τελεί υπό κατάληψη.
Το ίδιο και το Βασιλικό Θέατρο. Σεβόμαστε πλήρως τις αποφάσεις των σπουδαστών και οι ίδιοι είναι που τις παίρνουν. Το μόνο που λέω είναι πως η κατάληψη του Βασιλικού θεάτρου έγινε μία ώρα πριν την παράσταση και οι θεατές δεν πρόλαβαν να ενημερωθούν. Αυτό εννοούσα όταν δήλωσα σε εφημερίδα πως πρόκειται για “βεβιασμένη” απόφαση. Το πρόβλημα δεν το έχουν τα παιδιά απέναντι στο θέατρο, ούτε απέναντι στους θεατές. Το έχουν με τα υπουργεία. Δεν καταλαβαίνω, λοιπόν, γιατί να μη γίνονται παραστάσεις, αλλά το σέβομαι απόλυτα», εξηγεί. Και προσθέτει: «Πρόκειται, μάλιστα, για περίεργη συγκυρία, καθώς στις 17.02 κάνει πρεμιέρα στη Μονή Λαζαριστών το έργο “Σ’ εσάς που με ακούτε” της Λούλας Αναγνωστάκη, σύνθημα που χρησιμοποιούν τα παιδιά. Με αφορμή αυτό, λέω πως ελπίζω να υπάρχουν εκείνοι που πραγματικά πρέπει ν’ ακούσουν!».
