Christian Karembeu: Η ιστορία πίσω από τον προπάπο που έγινε «έκθεμα» σε ζωολογικό κήπο

Αυτή την είδηση, την χρωστάμε στον παλαιό ποδοσφαιριστή και τώρα τεχνικό διευθυντή του Ολυμπιακού, Κριστιάν Καρεμπέ, ο οποίος βρέθηκε έξω από τον ζωολογικό κήπο του Αμβούργου, απαιτώντας να απολογηθεί για το σκοτεινό ρατσιστικό παρελθόν του. Γιατί αυτός ο ζωολογικός κήπος εκτός από άγρια ζώα, είχε ως εκθέματα και ανθρώπους, αυτόχθονες από την Αφρική, από την Άπω Ανατολή, αυτόχθονες Ινδιάνους από την Αμερική, αυτόχθονες από τη Νέα Καλειδονία. Γι’ αυτό το λόγο, η είσοδος του ζωολογικού αυτού κήπου, ήταν και παραμένει διακοσμημένη με αγάλματα λιονταριών, ελεφάντων, τίγρεων, και άλλων άγριων ζώων, αλλά και ανθρώπων, Αφρικανών και Ινδιάνων, ενημερώνοντας το κοινό για τα εκθέματα που κάποτε διέθετε. Τα αγάλματα αυτά υπάρχουν ακόμη.

Ένα λοιπόν από τα «εκθέματα» του ζωολογικού αυτού κήπου, ήταν και ο «Ουίλι», ο προπάππος του Κριστιάν Καρεμπέ, οποίος το 1931, εκτέθηκε πρώτα στο Παρίσι στον κήπο «Jardin d’ Acclimation», και έπειτα στον ζωολογικό κήπο Χάλενμπεκ, στο Αμβούργο.

Οι άνθρωποι αυτοί, που μετατράπηκαν σε ζωολογικά «εκθέματα», εξαπατήθηκαν, καθώς δεν γνώριζαν ότι θα υποστούν τέτοιο εξευτελιστικό μαρτύριο.

Όπως δήλωσε ο Κριστιάν Καρεμπέ, στη γερμανική τηλεόραση: «Τους εξαπάτησαν, τους είπαν ότι θα συναντούσαν κάποια επίσημα πρόσωπα, κι ύστερα τους έβαλαν σε κλουβιά. Συγκεκριμένα τον προπάππου μου και τους υπόλοιπους 100 Κανάκ, από τη Νέα Καλειδονία, τους παρουσίαζαν με την ταμπέλα ‘’Οι τελευταία κανίβαλοι’’!»

Έκθεση στο Παρίσι

Ένα πρώτο βήμα, ώστε να ομολογήσουν και να απολογηθούν επιτέλους κάποιοι θεσμοί για το ρατσιστικό παρελθόν τους, ξεκίνησε από το Παρίσι. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πρόκειται για μια επίπονη διαδικασία και για τους θύτες και για τα θύματα του ρατσισμού. Έτσι, πριν δέκα χρόνια στο Μουσείο της Αποβάθρας Μπρανλί (Quai Branly), στις όχθες του Σηκουάνα, διοργανώθηκε μια μεγάλη έκθεση με τίτλο «Exhibitions: the invention of the savage», δηλαδή «Εκθέσεις: Η επινόηση των ‘’αγρίων’’», η οποία παρουσιάζει με ποιον ακριβώς τρόπο -έως τα μέσα του 20ού αιώνα- οι Δυτικοί παρουσίαζαν τους ιθαγενείς από την Αφρική, την Αμερική, την Ασία και την Ωκεανία ως «αγρίους», βάζοντάς τους αυθαίρετα την ταμπέλα του «απολίτιστου» και του «κανίβαλου», προκειμένου να δικαιολογήσουν τις αγριότητες της αποικιακής περιόδου.

Μάλιστα την έκθεση αυτή επιμελήθηκε ο πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής της Εθνικής Γαλλίας, Λιλιάν Τυράμ, ο οποίος έχει γεννηθεί στη Γαλλική Καραϊβική, και συγκεκριμένα στο νησί Γουαδελούπε. Εκεί για πρώτη φορά έγινε γνωστό ότι ανάμεσα στα «εκθέματα» ήταν και ο προπάππους του Κριστιάν Καρεμπέ, ο Ουίλι Καρεμπέ, ο οποίος μαζί με άλλους 100 συμπατριώτες του Κανάκ, εκτίθετο ως «κανίβαλος».

Από τον Χριστόφορο Κολόμβο έως τώρα

Η ιστορία αυτή, του να αντιμετωπίζονται άνθρωποι με μια διαφορετική πολιτιστική ταυτότητα και κουλτούρα, ως «εκθέματα», αρχίζει από το 1492, όπου ο Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική και φτάνει έως τα μισά του 18ου αιώνα, όπου ιθαγενείς εκθέτονταν ως «εξωτικά» ή «τερατώδη» πλάσματα σε διάφορα «σόου» τα οποία ως τότε προορίζονταν για ένα πολύ περιορισμένο κοινό των αριστοκρατικών ελίτ της Ευρώπης.

Το φαινόμενο αυτό άρχισε να παίρνει μαζικές διαστάσεις, στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν η «Αφροδίτη του Χότεντοτ», όπως αποκαλούνταν η Σάρτι Μπάρτμαν, από τη Νότια Αφρική, εκτέθηκε στο Λονδίνο και το Παρίσι.

Μια γυναίκα με εκτεταμένη τριχοφυϊα από το Λάος, η οποία έγινε γνωστή με το όνομα «Κράο», εκτίθετο στην Ευρώπη στα τέλη του 19ου αιώνα, ως «ο χαμένος κρίκος ανάμεσα στον άνθρωπο και τον πίθηκο».

Ο Ουίλιαμ Χένρι Τζόνσον, ένα μικρό παιδί αφρό-αμερικανικής καταγωγής, το οποίο είχε και νοητική στέρηση, σε ηλικία 4 ετών, εξαγοράστηκε από τους γονιούς του από τον απατεώνα – καλλιτέχνη Φίνεας Τέιλορ Μπάρναμ, ο οποίος το έντυνε με προβιές και το υποχρέωνε να κραυγάζει άναρθρα και να ουρλιάζει δημοσίως σε μια τέντα με τον τίτλο «Τι είναι αυτό;»

Ο ιστορικός Πασκάλ Μπλανσάρ, ο οποίος ήταν κι αυτός επιμελητής στην έκθεση του Παρισιού, υπολογίζει ότι από το 1810 έως το 1958, σχεδόν 1,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν αυτές τις «εκθέσεις», και εκτέθηκαν σ’ αυτή τη δηλητηριώδη εμπειρία. Τα «σόου» αυτά, έλαβαν χώρα στην Ευρώπη, Αμερική, Ιαπωνία, Αυστραλία, με 35.000 «εκθέματα» από τις αποικίες, ενώ στα ύστερα χρόνια μερικοί από τους αναγκαστικά εκτεθειμένους έπαιρναν κάποια χρηματική αμοιβή.

Απαίτηση για αποκατάσταση της χαμένης αξιοπρέπειας

Οι διοργανωτές της έκθεσης, στο Παρίσι, αναγνωρίζοντας ότι όλα εκείνα τα μακάβρια «σόου» είχαν σαν βασικό τους στόχο την «αποκτήνωση του άλλου» ώστε να δικαιολογούνται όλα τα άγρια αποικιακά εγκλήματα, προχώρησαν σε μια γενναία κίνηση. Έτσι, εκτός από τα ιστορικά στοιχεία, εκτέθηκαν στο κοινό και τουλάχιστον 600 αντικείμενα, από πίνακες ζωγραφικής και γλυπτά, μέχρι αφίσες και βιβλία, ακόμη και μια συσκευή για τη μέτρησης των κρανίων, που είχαν σκοπό να αποδεικνύουν την ανωτερότητα των λευκών έναντι των άλλων φυλών.

Έχοντας μπει στον 21ο αιώνα, δεν μπορούμε να ελπίζουμε στην επίλυση των οικουμενικών προβλημάτων, όταν δεν μπορούμε να πάρουμε -ως λευκή φυλή- την ευθύνη που μας αναλογεί για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως είναι τα ρατσιστικά εγκλήματα. Πρέπει να δεχθούμε την ευθύνη μας και να αποκαταστήσουμε τη χαμένη αξιοπρέπεια των συνανθρώπων μας που βασανίστηκαν στο βωμό του ρατσισμού και του κέρδους.

Ο Κριστιάν Καρεμπέ, έξω από τον ζωολογικό κήπο του Αμβούργου, ζητά μια απολογία και μια συγνώμη για τον προπάππου του, τον Ουίλι, έναν αθώο άνθρωπο, που αποστερήθηκε κάθε ανθρώπινο δικαίωμα, κι έζησε σαν άγριο ζώο πίσω από τα κάγκελα ενός κλουβιού με την αυθαίρετη ταμπέλα «κανίβαλος», μόνο και μόνο για να ικανοποιείται η περιέργεια των Δυτικών, και να «κόβουν» κάποιοι απατεώνες επιτήδειοι, χιλιάδες εισιτήρια. Σ’ αυτή τη δίκαιη απαίτηση, ο Κριστιάν Καρεμπέ, δεν πρέπει να μείνει μόνος.

 topontiki.gr