Την Δευτέρα 21 Ιανουαρίου στο ΒΑΚΟΥΡΑ1 και πάντα στις 21:00, η κινηματογραφική λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ3 και το ΚΕΜΕΣ ,στο αφιέρωμα «Στον ίλιγγο των επιλογών» υποδέχονται τους σινεφίλ με την μυθική, μυστηριώδη, αινιγματική «Τριστάνα»(έγχρωμο 1970 Ισπανία-Ιταλία –Γαλλία ,διάρκεια 99´)
Το σενάριο προέρχεται από το βιβλίο του Μπενίτο Περέζ Γκαλντόζ σε σκηνοθεσία του Λουίς Μπουνιουέλ και παίζουν οι: Κατρίν Ντενέβ ,Φράνκο Νέρο,Φερνάντο Ρέϋ ,η ταινία προτάθηκε για ΄Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, ενώ κέρδισε πολλά βραβεία των κριτικών της Ισπανίας.
Προλογίζει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου ,στο κοινό θα διανεμηθεί έντυπη κριτική ανάλυση του Πάνου Λιάκου ,ενώ το προς συζήτηση θέμα είναι: Πως ο Μπουνιουέλ αποδιαρθρώνει το φίλμ νουάρ.
Όταν η μητέρα της πανέμορφης Τριστάνας πεθαίνει, πηγαίνει στον θείο της Ντόν Λόπε.Ο τελευταίος έχει αδυναμία στις γυναίκες και αποπλανά την όμορφη μικρούλα. Την κάνει ερωμένη του και δηλώνει ότι της παρέχει ελευθερίες ,κάτι που τελικά δεν το κάνει όταν σ΄εκείνη δοθεί η ευκαιρία.
Βαθύτατη ανατομία των υποκριτικών συμπεριφορών της μεγαλοαστικής τάξης.Θρίλερ και νουάρ με πολιτικό υπόβαθρο η δεύτερη συνεργασία του Μπουνιουέλ με την αιθέρια Ντενέβ μετά την Ωραία της ημέρας
Η έντυπη ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Ο σουρεαλιστής σκηνοθέτης επιστρέφει στην πατρίδα του, την Ισπανία, εννιά χρόνια μετά την ”Βιριδιάνα”, εφόσον πλέον του το επιτρέπει η καθολική εκκλησία. Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Μπενίτο Περέζ Γκαλντόζ που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1892. Η ιστορία απλή, αλλά στα χέρια ενός Μπουνιουέλ μετατρέπεται σε συμβολική. Η Κατρίν Ντενέβ υποδύεται προφανώς την κεντρική ηρωίδα, την Τριστάνα, της οποίας την επιμέλεια μετά το θάνατο της μητέρας της αναλαμβάνει ο Δον Λόπε. Ο Δον Λόπε είναι ένας σύγχρονος Δον Ζουάν αλλά στην ουσία αποτελεί μια γελοία απομίμηση τζέντλεμαν, αφού δεν διαθέτει παρά ελάχιστα χρήματα και αρνείται να δουλέψει. Συνηθίζει να θεωρητικολογεί υποστηρίζοντας την εργατική τάξη, αλλά μάλλον σήμερα θα τον χαρακτηρίζαμε ως ”αμπελοφιλόσοφο”. Δεν αργεί να συνάψει ερωτική σχέση με την Τριστάνα, η οποία καταπιέζεται όλο και πιο πολύ από αυτόν και θέλει να φύγει από το σπίτι του για να πάει στο πλευρό του Οράσιο, ενός καλλιτέχνη που έχει γνωρίσει και ερωτευτεί. Θα καταφέρει να φύγει από το σπίτι του γέρου πατριού της μόνο και μόνο για να επιστρέψει έπειτα από 2 χρόνια αφού πλέον θα είναι άρρωστη και χρειάζεται να της ακρωτηριάσουν το πόδι.
Η κεντρική ηρωίδα, η Τριστάνα, διαφέρει πολύ από το βιβλίο στον κινηματογράφο. Εκεί που ο συγγραφέας παρουσιάζει την Τριστάνα να μεταμορφώνεται σε μια καθωσπρέπει νοικοκυρά του 20ού αιώνα, ο Μπουνιουέλ που επιμελήθηκε τη διασκευή του βιβλίου, το σενάριο με λίγα λόγια, την παρουσιάζει σαν μια γυναίκα που θέλει να πατάξει τη φαλλοκρατία και να εγκαθιδρύσει ένα μητριαρχικό καθεστώς (ειδικότερα μετά την επιστροφή της στο σπίτι και τον κρίσιμο ακρωτηριασμό του ποδιού της). Πέρα από τις όποιες φεμινιστικές ιδέες που θα παρατηρήσει κανείς παρακολουθώντας την ταινία, δεν γίνεται να μην προσέξει ότι πρόκειται για μια πολιτική αλληγορία κατά της δικτατορίας του Φράνκο, που στις αρχές της δεκαετίας του ’70 (όταν δηλαδή γυρίστηκε η ταινία) άρχισε σιγά-σιγά να εκπνέει, μόνο και μόνο για να καταρρεύσει το 1975. Η Τριστάνα θα μπορούσε κάλλιστα να συμβολίζει την τραυματισμένη Ισπανία (πέραν του γεγονότος ότι η ταινία τοποθετείται στα 1929-1935 κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μιγκέλ Πρίμο Ντε Ριβέρα) και οι καταπιεστικοί (με το δικό τους τρόπο ο καθένας) άντρες τα απολυταρχικά καθεστώτα σε κάθε τόπο και χρόνο που δεν σε αφήνουν να ανασάνεις. Ακόμα και αν κάποια από αυτά τα καθεστώτα, όπως για παράδειγμα τα περισσότερο σοσιαλιστικά, διατείνονται ότι πιστεύουν στην ελεύθερη βούληση, σύντομα αποδεικνύεται ότι και αυτά απλώς επιζητούν την με οιονδήποτε τρόπο επιβολή της εξουσίας και των ιδεών τους. Ο Μπουνιουέλ, δηλωμένος άθεος, δεν διστάζει να στηλιτεύσει τον καθολικισμό και τον φαρισαϊσμό που κρύβεται τις περισσότερες φορές πίσω από τις ενδείξεις λατρείας των ανθρώπων προς το Θεό.
Όπως αντιλαμβάνεται κανείς και στην ”Ωραία της ημέρας”, έτσι κι εδώ μπορούμε να πούμε ότι η ταινία δεν αποτελεί χαρακτηριστικό σουρεαλιστικό έργο του δημιουργού, αφού η ταινία διαθέτει έναν βασικό και πλήρως κατανοητό σεναριακό ιστό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι κάποια στοιχεία του κινήματος δεν επιβιώνουν. Πρώτα απ’ όλα το ότι τα πρόσωπα και οι καταστάσεις λειτουργούν αλληγορικά παραπέμπει στο συμβολισμό που χρησιμοποιούν συχνά οι υπερρεαλιστές. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα μπορούσαμε να εντάξουμε ακόμα και κάποια αντικείμενα, όπως για παράδειγμα το μπαστούνι το οποίο αποτελεί ένα φαλλικό σύμβολο και ένδειξη εξουσίας. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την φροϋδική σκηνή του ονείρου όπου το γλωσσίδι της καμπάνας αντικαθίσταται από το κομμένο κεφάλι του Δον. Το σύνδρομο αυτό, καθαρά φετιχιστικό και σεξουαλικό, ονομάζεται από τον Φρόιντ ως το ”Κεφάλι της Μέδουσας”. Τo γλωσσίδι της καμπάνας μοιάζει σαν ένα πέος και η καμπάνα σαν μια μήτρα. Όταν, προς το τέλος της ταινίας, η Τριστάνα χαμογελάει ούσα γυμνή από το μπαλκόνι της (χωρίς ο θεατής να βλέπει τη γύμνια της) το στόμα της μοιάζει σχεδόν σαν ευνουχισμένος κόλπος. Κατόπιν των παραπάνω μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε το πόσο σημαντικός είναι ο αποσυμβολισμός στις περισσότερες ταινίες του Μπουνιουέλ.
Έξοχη στον πρωταγωνιστικό ρόλο η Κατρίν Ντενέβ (που προτιμάει την ”Τριστάνα” από την προηγούμενη συνεργασία της με το σκηνοθέτη και ήταν εκείνη που τον πίεσε να τη σκηνοθετήσει για δεύτερη φορά), η οποία ντουμπλαρίστηκε στα Ισπανικά. Το ίδιο συνέβη και με τον Ιταλό ηθοποιό Φράνκο Νέρο, ο οποίος εκείνη την εποχή διέπρεπε στο είδος των σπαγγέτι γουέστερν. Ωστόσο εδώ του δίνεται η ευκαιρία να δοκιμαστεί και σε κάτι διαφορετικό, κάτι που δεν θα περίμενε το κοινό από αυτόν. Ο Φερνάρντο Ρέι στο ρόλο του Δον Λόπε αποδεικνύεται ικανός να σηκώσει το βάρος ενός τόσο συμβολικού και για αυτό το λόγο και δύσκολου χαρακτήρα.
Η μουσική απουσιάζει (εκτός από μερικές νότες πιάνου που ακούγονται προς το τέλος του φιλμ), το μοντάζ του Πέντρο Ντελ Ρέι κόβει την ανάσα, ενώ δημιουργείται μια πιστή ατμόσφαιρα της δεκαετίας του ’30 στην Ισπανία. Και το αποτέλεσμα είναι κάτι παραπάνω από άψογο, γι’ αυτό και η ταινία το 1971 προτείνεται για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας»
Ταινίες κοντά στη προβληματική της Τριστάνα είναι: Βεριδιάνα, Το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου, Το ημερολόγιο μας καμαριέρας του Μπουνιουέλ επίσης ,Ο συλλέκτης του Γουίλιαμ Γουάιλερ,Misery του Ρόμπ Ράινερ ,Ο προδότης του Ντόν Ζίγκελ
Υ.Γ Η επόμενη ταινία ,του ίδιου αφιερώματος , είναι το αριστούργημα του Σίντνεϊ Λουμέτ «ΕΚΒΟΥΣ»την Δευτέρα 28 Ιανουαρίου2019
Για επικαιροποιημένες , έγκαιρες και έγκυρες πληροφορίες διαβάζετε kemeswordpress.com και kemesfacebook
