Πριν από μέρες οι πρόσφυγες του Κέντρου Φιλοξενίας Αλεξάνδρειας, σε γιορτή που έγινε εκεί, πρόσφεραν στον κόσμο γεύσεις από την πατρίδα τους, εκφράζοντας με την πρωτοβουλία αυτή την ευγνωμοσύνη τους στο λαό της Ελλάδας για τη φιλοξενία και τη στήριξή του στις δύσκολες ώρες που περνούν. Παρόμοιες εκδηλώσεις έγιναν και σε πολλές άλλες πόλεις.
Η εγκάρδια φιλοξενία προσφύγων στην Ελλάδα από μέρους του ελληνικού λαού έχει βαθιές ιστορικές ρίζες. Η πρώτη είδηση για την άφιξη Ιταλών πολιτικών προσφύγων δημοσιεύεται στην εφημερίδα «Αιών» της 4ης Ιουλίου 1849:
«Την 4ην Ιουλίου απεβιβάσθησαν εις Πάτραν εκατόν εβδομήκοντα Ιταλοί πρόσφυγες. Ο Νομάρχης Αχαΐας και Ήλιδος κ. Αναγνωστόπουλος, καλώς ποιών, διέταξε την Δημαρχίαν να τους δοθώσι καταλύματα.
Μανθάνομεν δε ότι οι πολίται των Πατρών έδειξαν συμπαθείας χριστιανικής αισθήματα, υποδεχθέντες τους πρόσφυγες και περιποιούμενοι αυτούς εις τους οίκους των» (… )
Η εφημερίδα συνεχίζοντας δημοσιεύει σημαντικές ειδήσεις για το έργο της περίθαλψης των ξένων πολιτικών προσφύγων στην Ελλάδα. Ο Υπουργός Εσωτερικών συνιστά με εγκύκλιό του στους νομάρχες να περιθάλψουν τους πρόσφυγες.
Όμως η συμπάθεια του ελληνικού λαού απέναντι των προσφύγων, μ’ αυτήν του τη στάση εκδήλωσης θαυμαστής δημοκρατικής αλληλεγγύης, ανησύχησε τις αντιδραστικές κυβερνήσεις των Μεγάλων Δυνάμεων (1849) και ιδιαίτερα της Αγγλίας και της Αυστρίας.
Η Αγγλία απαγορεύει τους πρόσφυγες να αποβιβαστούν στα αγγλοκρατούμενα Εφτάνησα και τη Μάλτα.
Άρχισαν τα επίσημα και ανεπίσημα διαβήματα ζητώντας από το ελληνικό κράτος να σταματήσει κάθε μέριμνα υπέρ των προσφύγων, να τους απαγορεύσει τη διαμονή σε ελληνικό έδαφος και να απελάσει όσους εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα. Αλλά και το Βατικανό -ο Πάπας- πιέζει για το διωγμό των προσφύγων από την Ελλάδα.
Γράφει ο «Αιών» την 31η Ιουλίου 1849.
(…) «Είναι ερωτώμεν αξιοπρεπές να παραδεχώμεθα διαταγάς ξένων, διαταγάς Πάπα, και ταύτας εναντίον παντός ανθρωπίνου αισθήματος; Πειθόμεθα εξ εναντίας ότι η κυβέρνησίς ημών θέλει αποκρούσει μετ’ αγανακτήσεως τοιαύτην αυθάδη αίτησιν, τοιαύτην απάνθρωπον σκληρότητα» (…)
Χάρη στη θαρραλέα, λοιπόν, αντίσταση της κοινής γνώμης, όσο και των εφημερίδων, αποτυγχάνουν οι μηχανορραφίες του Βατικανού, των Αυστριακών και των Άγγλων και σφυρηλατείται περισσότερο η αλληλεγγύη για τους πρόσφυγες.
Εκτός από τους Ιταλούς, με ηγήτορες τον ποιητή Μαντσίνι και τον Γκαριμπάλντι, ήρθαν στην Ελλάδα Πολωνοί πρόσφυγες υπό τον ποιητή Μίσκιεβιτς και Ούγγροι. Όλοι αυτοί είχαν θερμή και εγκάρδια υποδοχή.
Έγραφε τότε η εφημερίδα του Τορίνο «Κονκόρντια»:
«Στην καταπιεζόμενη και άτυχη Ιταλία η μεγαλόψυχη Ελλάδα προσφέρει την ενίσχυσιν γενναιόφρονης φιλοξενίας. Ας σε ανταμείψει ο Θεός με το μεγαλύτερο από τα αγαθά του, με την κατοχύρωσιν της ελευθερίας σου και της ανεξαρτησίας σου, γη αγαπημένη και ευγενική.»
Και ο Ροΐδης λέει για τους 700 Ιταλούς πρόσφυγες της Σύρου στα «Συριανά διηγήματα», θέλοντας να δείξει πόσο εύκολα εντάχθηκαν στην τοπική κοινωνία:
«Οι Ιταλοί ήσαν οι πλείστοι ακονηταί ξυραφίων, καθαρισταί κηλίδων, ανακαινισταί παλαιών υποδημάτων, διακοσμηταί νεκρικών φερέτρων, ευνουχισταί πετεινών, τηγανισταί μαρίδων υπαίθριοι και πάντες ανεξαιρέτως ζωγράφοι, λιθοξόοι, χοροδιδάσκαλοι και μουσικοί.»
