Μαγνητικός Βόρειος Πόλος: Μεταναστεύει ταχύτατα προς τη Σιβηρία και «ξαναγράφει» τον χάρτη της Γης

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασιλης Διαμαντακος 

Ο μαγνητικός βόρειος πόλος της Γης δεν είναι σταθερός. Για περισσότερα από 190 χρόνια, μετακινείται αδιάκοπα, διανύοντας πλέον απόσταση άνω των 2.200 χιλιομέτρων. Ξεκινώντας από την αρκτική περιοχή του Καναδά, κατευθύνεται πλέον προς τη Σιβηρία, αναγκάζοντας τους επιστήμονες να ανανεώνουν τακτικά τα παγκόσμια συστήματα πλοήγησης.

Η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) των ΗΠΑ και η Βρετανική Γεωλογική Υπηρεσία (BGS) δημοσίευσαν πρόσφατα την ενημερωμένη έκδοση του Παγκόσμιου Μαγνητικού Μοντέλου (WMM 2025), που επιβεβαιώνει τη νέα θέση του πόλου και καταγράφει μια μικρή επιβράδυνση της ταχύτητάς του, χωρίς ωστόσο να ανακόπτει τη μακροπρόθεσμη πορεία προς τη Ρωσία.

Η κίνηση του πόλου: Από τον Καναδά στη Σιβηρία

Ο μαγνητικός βόρειος πόλος ορίζεται από τη δυναμική ροή λιωμένου σιδήρου στον εξωτερικό πυρήνα της Γης, σε βάθος περίπου 3.000 χιλιομέτρων. Αυτή η ροή δημιουργεί ηλεκτρικά ρεύματα που παράγουν το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη, το οποίο βρίσκεται σε συνεχή μεταβολή.

• Από τη δεκαετία του 1990, η ταχύτητα κίνησης επιταχύνθηκε, φτάνοντας έως και 60 χιλιόμετρα ετησίως.
• Τα τελευταία χρόνια, ο ρυθμός επιβραδύνθηκε στα 35 χιλιόμετρα ανά έτος, αλλά παραμένει υψηλός σε σχέση με ιστορικά δεδομένα.
• Η τρέχουσα επιβράδυνση είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί ποτέ, προκαλώντας έντονο επιστημονικό ενδιαφέρον.

Σήμερα, ο πόλος βρίσκεται πιο κοντά στη βόρεια Ρωσία παρά στον Καναδά – μια περιοχή που δεν έχει φιλοξενήσει τον μαγνητικό βορρά σε όλη τη σύγχρονη ιστορία.

Γιατί είναι κρίσιμη η ενημέρωση του WMM

Το Παγκόσμιο Μαγνητικό Μοντέλο λειτουργεί ως η ψηφιακή πυξίδα για εκατοντάδες τεχνολογίες:

• Στρατιωτικά συστήματα και υποβρύχια
• Πολιτική αεροπορία και πλοία
• GPS και έξυπνα τηλέφωνα

Η μαγνητική απόκλιση (διαφορά μεταξύ μαγνητικού και γεωγραφικού βορρά) αλλάζει συνεχώς. Χωρίς τακτικές ενημερώσεις, ακόμα και μικρά σφάλματα μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα σε περιοχές όπως η Αρκτική, όπου η πλοήγηση είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη.

Το μοντέλο WMM 2025 επικαιροποιεί επίσης τις «ζώνες μαγνητικού σκότους» κοντά στους πόλους, όπου οι πυξίδες γίνονται αναξιόπιστες.

Δεν πρόκειται για αναστροφή πόλων

Παρά την έντονη κινητικότητα και την ασθενέστερη ισχύ του πεδίου τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες καθησυχάζουν: δεν υπάρχουν ενδείξεις για γεωμαγνητική αναστροφή (όπου βόρειος και νότιος πόλος ανταλλάσσουν θέσεις) – ένα φαινόμενο που συμβαίνει κάθε 200.000–300.000 χρόνια και δεν έχει παρατηρηθεί τα τελευταία 780.000 χρόνια.

Το WMM 2025 θα ισχύει μέχρι το τέλος του 2029, αλλά οι επιστήμονες τονίζουν ότι ο μαγνητισμός της Γης παραμένει δύσκολα προβλέψιμος, καθώς διαμορφώνεται σε βάθος που δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε άμεσα.

Η σημασία για την καθημερινότητά μας

Η μετατόπιση του μαγνητικού βόρειου πόλου δεν είναι ορατή με γυμνό μάτι, αλλά επηρεάζει αθόρυβα τα πάντα: από τις αεροπορικές διαδρομές πάνω από τον Αρκτικό Ωκεανό μέχρι την πυξίδα στο κινητό μας. Η τακτική ενημέρωση του μοντέλου διασφαλίζει ότι οι σύγχρονες τεχνολογίες παραμένουν ακριβείς και ασφαλείς.

Η συνεχιζόμενη «μετανάστευση» του πόλου αποτελεί υπενθύμιση ότι ο πλανήτης μας είναι ζωντανός και δυναμικός, με διεργασίες στο εσωτερικό του που συνεχίζουν να μας εκπλήσσουν.

 pagenews 

…………………