Βέροια: Παρουσιάστηκε το βιβλίο του Διονύση Διαμαντόπουλου “Οι λέξεις που δεν χόρτασα” / Κοιτάζοντας κατάματα το συλλογικό τραύμα του Εμφυλίου

Το πρώτο βιβλίο του Διονύση Διαμαντόπουλου”Οι λέξεις που δεν χόρτασα”, εκδόσεις Ανοιχτοί Ορίζοντες, παρουσιάστηκε απόψε στη  Βέροια, στον Πολυχώρο Ελιά, με εντυπωσιακό σε μέγεθος ακροατήριο.

Και βέβαια, το γεγονός του μεγάλου ακροατηρίου, που γέμισε ασφυκτικά τη μεγάλη αίθουσα, έχει την εξήγησή του, αφού ο συγγραφέας όχι μόνο έχει περγαμηνές στον χώρο της Εκπαίδευσης και μια λαμπρή πορεία ως παιδαγωγός και Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας πριν μερικά χρόνια, αλλά προπαντός υπήρξε ιδιαίτερα αγαπητός στον κόσμο των εκπαιδευτικών και στην κοινωνία της Βέροιας.

Το βιβλίο του πραγματεύεται την τραυματική εμπειρία του Εμφυλίου στην Ελλάδα, μέσα από το προσωπικό βίωμα, αλλά και τη συστηματική έρευνα χρόνων.

Η εκδήλωση ήταν διοργάνωση του Συνδέσμου Φιλολόγων Ημαθίας και της Εταιρείας Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ημαθίας, (Ε.Μ.Ι.Π.Η) και το  παρουσίασαν η φιλόλογος και Πρόεδρος του Συνδέσμου Δέσποινα Καρυπίδου, ο φιλόλογος – ερευνητής Χρήστος Σκούπρας και ιδρυτικό μέλος της (Ε.Μ.Ι.Π.Η) και ο Νίκος Βουδούρης,  δημοσιογράφος, Μ.Α. και Πρόεδρος της  (Ε.Μ.Ι.Π.Η).

Ο Νίκος Βουδούρης προλογίζοντας ξεκίνησε με το βιογραφικό του συγγραφέα, που έχει στο ενεργητικό του ήδη δύο βιβλία παιδαγωγικού περιεχομένου, διηγήματα και κριτικές δημοσιευμένες σε λογοτεχνικά περιοδικά, αλλά κάνει το μεγάλο βήμα στη Λογοτεχνία, όπως είπε, με την έκδοση του πρώτου του μυθιστορήματος, που αγγίζει και τον χώρο της Ιστορίας.

Το βιβλίο βασίζεται σε αληθινή ιστορία, ο χαρακτήρας του είναι βιωματικός και γεννήθηκε μέσα από ενδελεχή έρευνα και προσωπικές αφηγήσεις, με τόπο του την Ημαθία.

“Ο Διαμαντόπουλος χρησιμοποιεί το οικογενειακό δράμα, για να φτάσει στον δημιουργικό στοχασμό”, ολοκλήρωσε λέγοντας ο Νίκος Βουδούρης.

Για την τραυματική μνήμη, που αναδύεται απ’ όλο το βιβλίο, μίλησε η Δέσποινα Καρυπίδου, για μνήμη που για να φτάσει στην υπέρβαση χρειάζεται κατανόηση, για τον φόβο που ψιθυρίζει αντί να μιλά, για το οικογενειακό δράμα, που μεταβάλλεται σε συλλογικό, ανατέμνοντας το ιστορικό του υπόβαθρο.

Ο Εμφύλιος είναι ένα ιστορικό γεγονός πολυδιάστατο. Πέρα από τις ζωές που χάθηκαν, πέρα από τον οικονομικό μαρασμό που επέφερε, από τις ασφυκτικές γενικά συνθήκες που δημιούργησε, εξίσου σημαντικό είναι πως σφράγισε τις επόμενες γενιές.

Η απόδοσή του και στην Ιστορία αλλά και στη Λογοτεχνία είναι δύσκολη, γιατί αποτελεί πια ένα διαγενεακό τραύμα, μια οδυνηρή κατάθεση μνήμης.

Πέντε οι πρωταγωνιστές στο βιβλίο αλλά η σύγκρουση ανάμεσα σε νικητές, που επιβάλλουν την εικόνα που θέλουν και σε νικημένους κρατά και πέρα από τα γεγονότα του Εμφυλίου. Η πολιτική της λήθης δεν οδηγεί παρά στη μοιραία ανάδυση της μνήμης, της τραυματικής μνήμης.

“Η Μελίκη του  1930 με 1950 αποτελεί τη μικρογραφία μιας μεγαλύτερης κοινωνίας, όπου η σύγκρουση είναι σφοδρή. Το βιβλίο ερευνά τις αλήθειες που πήραν μαζί τους αυτοί που έφυγαν από τη ζωή” πρόσθεσε κλείνοντας η Δέσποινα Καρυπίδου.

Για τις γενιές που ακολούθησαν μίλησε ο Χρήστος Σκούπρας, για τις γενιές του  1950 με 1970, που καθορίστηκαν από τον Εμφύλιο. Το βιβλίο επιδιώκει να δώσει νόημα στην ευρύτερη οικογένεια,  να επουλώσει τραύματα.

Δημιουργεί το ιστορικό σύμπαν της Μελίκης, για να εντάξει εκεί την οικογένειά του ο συγγραφέας, να ζωντανέψει τους ήρωές του μέσα στην ανθρωπογεωγραφία της εποχής.

Καθώς το βιβλίο πατά και στην ιστοριογραφία και στη μυθιστορηματική αφήγηση, η πρώτη είναι απαραίτητη για να ενταχθεί η δεύτερη μέσα στο ιστορικό πλαίσιο. Και  προσεγγίζει και τους δυο χώρους έξοχα, οδηγώντας τον αναγνώστη να παρακολουθήσει τα γεγονότα. Το ερώτημα είναι αν θα ταυτιστούν οι αναγνώστες με τα πρόσωπα.

“Το βιβλίο είναι αφιερωμένο σ’ εκείνους που δεν έχουν όνομα. Κι όσο πιο αποστασιοποιημένα αφηγηθούμε, έτσι ίσως μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τα τραύματα” ολοκλήρωσε.

Ο Διονύσης Διαμαντόπουλος ξεκίνησε μιλώντας για την παιδική του ηλικία, που όλα ήταν ακόμα νωπά, καθώς παίζανε στις αλάνες με σφαίρες και χειροβομβίδες, που έμεναν από τον Εμφύλιο.

Μισόλογα, ψίθυροι, ονόματα, σκοτωμοί, εικόνες και πληροφορίες που σε ανάγκαζαν να ψάξεις. Ποια ήταν τελικά η οικογενειακή μας ιστορία, αναρωτιόταν ο συγγραφέας και ξεκίνησε να ψάχνει.

Η έρευνα αυτή κράτησε 36 χρόνια από το 1981 μέχρι το 2017, καταγράφοντας μαρτυρίες και επιδιώκοντας να επισκεφτεί και τους τόπους των γεγονότων. Άγιοι Πάντες, Γαλακτός, Ελαφίνα, Σαρακατσάνα, όπου ήταν το αρχηγείο και το νοσοκομείο των ανταρτών… Η ατμόσφαιρα των τόπων, όχι μόνο οι μαρτυρίες, οδηγούσαν μοιραία στη γραφή του βιβλίου.

Ο συγγραφέας θέλησε να εξηγήσει στο ακροατήριό του γιατί έγραψε το βιβλίο λέγοντας πως κανείς σήμερα δεν ενδιαφέρεται για την αποκατάσταση της μνήμης των αφανών αλλά εγώ θέλησα :

α) να ανασυστήσω την πολιτιστική, κοινωνική και πολιτική ατμόσφαιρα της Μελίκης , που αποτελούσε χαρακτηριστικό δείγμα του Εμφυλίου, καθώς τα ορεινά χωριά δεν είχαν πρόβλημα ως ανταρτοκρατούμενα, αντίθετα μ’ εκείνα που ήταν στα ριζά των βουνών, όπως η Μελίκη. Στον χώρο της κυκλοφορούσαν ελεύθεροι οι δωσίλογοι και οι αντάρτες κατέβαιναν από τα Πιέρια… Η Μελίκη ήταν αιχμάλωτη της Γεωγραφίας της.

Υπήρχαν μέρες που μάζευαν του νεκρούς με τα κάρα…

β) να δείξω πως η Ιστορία διδάσκει, πως ο εμφύλιος είναι πάντα η πιο σκοτεινή πλευρά της Ιστορίας, αφού και ο ίδιος ο Θουκυδίδης είπε χαρακτηριστικά “Ο εμφύλιος φέρνει στην επιφάνεια όλα τα κακά της ανθρώπινης φύσης”.

“Και αναρωτιέται κανείς γιατί ένα ακόμη βιβλίο για τον Εμφύλιο; Και απαντώ πως επειδή είμαστε ακόμα εγκλωβισμένοι στο κλίμα του. Άρα είναι ακόμα παρών! Εκείνο που χρειάζεται είναι να κοιτάξουμε κατάματα το συλλογικό τραύμα, να αναδειχθούν οι οδυνηρές του συνέπειες!” ολοκλήρωσε ο συγγραφέας.

Η βιβλιοπαρουσίαση έκλεισε με την προβολή χαρακτηριστικών φωτογραφιών, καθώς πρόσωπα, κτήρια και τόποι οδήγησαν το ακροατήριο ακόμη περισσότερο μέσα στην ατμόσφαιρα του βιβλίου.

Η βιβλιοπαρουσίαση υποστηρίχτηκε από το βιβλιοπωλείο Επίκαιρο και είναι σημαντικό ότι εξαντλήθηκαν απόψε όλα τα βιβλία!.

Φωτογραφίες: faretra.info

……….

…………………

Φαρέτρα