Εικονογράφηση: Derkaoui Abdellah (Μαρόκο)
«Σεισμοί-πυρκαγιές: Στην Καλιφόρνια γλιτώνεις από τον λύκο αλλά σε τρώει η αρκούδα».
Αυτές οι δύο πυρκαγιές, σύμφωνα με την Πυροσβεστική, θεωρούνται οι πιο καταστροφικές στην ιστορία της κομητείας του Λος Άντζελες. Οι συνεχιζόμενες πυρκαγιές ενδέχεται να αποδειχθούν οι πιο δαπανηρές στην αμερικανική ιστορία. Η AccuWeather εκτιμά πως οι ζημιές θα έχουν αξία που θα κυμανθεί από τα 135 ως τα 150 δισεκατομμύρια δολάρια.
Στα καμένα δεν υπάρχει κάποιος σκελετός κτιρίου που να έχει αντέξει. Στον χάρτη τα Παλισέιντς είναι ακριβές περιοχές ενώ στο Ίτον και Χερστ είναι οι φτωχογειτονιές.
Σε μεγάλο βαθμό, η παραπάνω δυστοπική εικόνα ήταν αναμενόμενη. «Οι πυρκαγιές στη συγκεκριμένη περιοχή είναι πραγματικά πολύ συχνές. Η εποχικότητα των ανέμων Santa Ana είναι αυτή ακριβώς που διανύουμε- φθινόπωρο και χειμώνας, τους πιο ψυχρούς μήνες του έτους. Και έτσι έχουμε αυτά τα περιστατικά, τα οποία είναι συχνά στην περιοχή, ακόμα κι αυτή την περίοδο που βρισκόμαστε έξω από το μισό ζεστό του έτους. Βέβαια, η τωρινή είναι μια εξαιρετικά ακραία κατάσταση» σημειώνει ο πυρομετεωρολόγος Γιώργος Παπαβασιλείου, μέλος των ομάδων FLAME και meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Εξηγώντας περαιτέρω τον μηχανισμό της καταστροφής, ο κ. Παπαβασιλείου σημειώνει τα εξής: «Αν η έλευση αυτών των ενισχυμένων ανέμων συνδυαστεί με προηγηθείσα περίοδο ξηρασίας και απουσία βροχοπτώσεων, όπως συμβαίνει στην Καλιφόρνια, τότε το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό. Τότε, το ‘κοκτέιλ’ ξηρασίας και Santa Ana ανέμων είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει μεγάλη καταστροφή. Οι συνθήκες ήταν λοιπόν πολύ ευνοϊκές για μια μεγάλη καταστροφή. Μιλάμε για θυελλώδεις ανέμους, με ταχύτητα μεγαλύτερη από 60 χιλιόμετρα και ριπές πάνω από 120 χιλιόμετρα. Άνεμοι καταβατικοί που κατεβαίνουν από υψηλότερα υψόμετρα προς τα χαμηλά. Καθώς κατεβαίνουν θερμαίνονται και ξηραίνονται. Έτσι, τα πύρινα μέτωπα τρέχουν με πολύ μεγάλη ταχύτητα, παράγοντας διαρκώς καύτρες που τα λαμπαδιάζουν όλα μέσα σε δευτερόλεπτα».
Σύμφωνα με τον κ. Παπαβασιλείου, η διαφορά των τωρινών πυρκαγιών σε σχέση με προγενέστερες στην ίδια περιοχή είναι πως η αρχική πυρκαγιά ξέσπασε κοντά σε κατοικημένες περιοχές και ουσιαστικά σε μεγάλο βαθμό ο «χαρακτήρας» της ήταν αυτός μιας αστικής πυρκαγιάς και λιγότερο μιας δασικής. «Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι εξαιρετικά δύσκολο έως ακατόρθωτο να την ελέγξεις. Και να είχαν νερό τα πυροσβεστικά οχήματα δεν θα τα κατάφερναν. Ζωές παλεύουν να σώσουν και περιουσίες».
Σε αυτό το σημείο, ο κ. Παπαβασιλείου αναφέρει πως η Ελλάδα «μοιράζεται πολλά κοινά στοιχεία με την Καλιφόρνια, μετεωρολογικά, κλιματολογικά αλλά και από άποψη τοπογραφίας. Μια παρόμοια περίπτωση συνδυασμού καταβατικών, ενισχυμένων ανέμων και ιδιαίτερης τοπογραφίας ήταν η δική μας περίπτωση στο Μάτι. Δυστυχώς στην Καλιφόρνια, τα σπίτια είναι όλα ξύλινα άρα πάρα πολύ εύφλεκτα. Η ξηρασία και η έλλειψη βροχοπτώσεων δείχνουν πόσο καταστροφική είναι η δράση της κλιματικής αλλαγής».
Η «Οικολογία του φόβου»
Για το παράδοξο γεγονός πως στην τόσο εύφλεκτη Καλιφόρνια, τα σπίτια είναι ξύλινα, ο καθηγητής Ανθρώπινης και Εφαρμοσμένης Γεωγραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Κωστής Χατζημιχάλης έκανε μια ενδιαφέρουσα ανάρτηση για τη ζοφερή κατάσταση στην άλλη πλευρά του πλανήτη.«Στην Καλιφόρνια με τη συχνή παρουσία σεισμών, οι κατασκευές μέχρι τρεις ορόφους επιτρέπεται να είναι ξύλινες, ως λιγότερο ευάλωτες σε σεισμούς. Ο τρόπος κατασκευής με το ‘κοκκινόξυλο’ από τα δάση του βορρά, μοιάζει με τα δικά μας παραδοσιακά ‘τσατιά’, ένα δίκτυο από κάθετα και διαγώνια δοκάρια με πυρίμαχες επενδύσεις εσωτερικά και εξωτερικά ενώ στο εσωτερικό του σκελετού τοποθετούνται η μόνωση και τα ηλεκτρικά δίκτυα. Οι κατασκευές αυτές είναι και πιο φτηνές και πιο γρήγορες από αντίστοιχες με μπετόν ή σίδερο, αλλά βέβαια πιο εύφλεκτες. Σεισμοί-πυρκαγιές: γλιτώνεις από τον λύκο αλλά σε τρώει η αρκούδα».
Δεν είναι βέβαια μόνο οι ξύλινες κατασκευές το πρόβλημα. Ο Μάικ Ντέιβις (Mike Davis) στο βιβλίο του «Ecology of Fear» (Οικολογία του Φόβου), περιγράφει με μοναδικό τρόπο την άπληστη υφαρπαγή της καλιφορνέζικης γης και του ελάχιστου νερού από τις εταιρίες real estate, τη μετατροπή ερήμων σε αγροτικές περιοχές, την αστικοποίηση χαμηλής πυκνότητας και την ψευδαίσθηση ενός ανέμελου τρόπου ζωής, μέσω του κινηματογράφου, σε βάρος της άνυδρης φύσης που «πρέπει» να μοιάζει Μεσογειακή. Κάθε χρόνο, οι ζεστοί άνεμοι Σάντα Άνα που έρχονται από το εσωτερικό προς τις παραλίες φέρνουν τις πυρκαγιές ενώ τα «υγρά φιλιά» που στέλνει η Χαβάη φέρνουν από τη θάλασσα κατακλυσμούς από βροχές. Καλώς ήλθατε στην κατασκευασμένη Οικολογία του Φόβου.