Ο Μακεδονικός Αγώνας στoν Βάλτο και στο Ρουμλούκι – Καμπανία: Σώμα Βεροίας από ντόπιους υπό τον Θεοχάρη Κούγκα και τον Πρόδρομο Σκοτίδα (Μέρος Β’)

ΜΕΡΟΣ Β΄

Παράλληλα, το Κέντρο Βεροίας με τον Μαζαράκη δεν εγκατέλειπαν την προοπτική να βρούν λύση και με το σώμα του Σκοτίδα με άνδρες από τα Πιέρια. Σε αχρονολόγητη  (μεταξύ 26.9.1905 και 30.9.1905;) επιστολή του ο «Κώστας» (Μαζαράκη) ενημέρωνε ότι: «[…] Ταύτην την στιγμήν ήλθον ο Σκωτίδας και τις άλλος εκ Κόκοβας διαθέτοντας έκαστος ανά 15 άνδρας. Δύνανται λέγουν εντός 15 ημερών να ετοιμασθούν. Ζητούν χρήματα ανά μίαν λίραν δι’ έκαστον άτομον προκαταβολήν πρώτου μηνιαίου και την ενδυμασίαν των. Θα ετοιμασθούν εν Βερροία όθεν και θα οπλισθούν εκείθεν αφού εκτελέσουν ωρισμένας υπηρεσίας θα έλθουν να ενωθούν μετά Κώστα [Μαζαράκη;] και είτα αφού μάθουν τα μέρη εις α θα εργασθούν θα χωριστούν εις 3 μπουλούκια. Εγκρίνετε; Άνδρας έχουν εκ Δρακίστης [Δάσκιο Ημαθίας] Κόκοβας [Πολυδένδρι Ημαθίας] κ.λ.π. δεν εζήτησαν τίποτε άλλο. Αλλά δι’ όλα αυτά χρειάζονται χρήματα και εντολή σας εγώ οπωσδήποτε τους έστειλα πίσω εις Βέροιαν όθεν θα μεταβώσιν εις τα χωρία των θα ετοιμάσωσι και είτα θα φέρουν αόπλους εις Βέρροιαν όπου θα ετοιμασθούν. Εάν εγκρίνετε να έχετε υπ’ όψει ότι θα γίνη δαπάνη εν Βερροία ετοιμασίας 30 ενδυμασιών και 30 λιρών εις το χέρι αυτών δια προκαταβολήν. Οπωσδήποτε θα είναι μία καλή ενίσχυσις. Πιθανώς να πάνε και χαμένα αλλά … αι περιστάσεις τα έχουν αυτά. Αποφασίσατε αμέσως αύριον. Όπλα και περίστροφα χρειάζονται πολλά. […]».

Η δυσκολία στη συγκρότηση και διατήρηση των δύο σωμάτων από ντόπιους ή από πρώην ληστές του Ρουμλουκιού επιτείνονταν και από το οικονομικό βάρος της κάλυψης των απαιτήσεών τους, το οποίο καλούνταν να καταβάλουν οι πρόκριτοι της Βέροιας. Έτσι, παρά την αρχική αγωνία να στρατολογήσουν ικανούς οπλίτες, αναγκάζονταν σε μειώσεις του αριθμού των ανδρών, ώστε να μειωθεί το κόστος της μισθοδοσίας τους. Με την υπ’ αρ. 11 αχρονολόγητη (μεταξύ 26.9.1905 και 30.9.1905;) επιστολή του  ο «Κώστας» (Μαζαράκης) ενημέρωνε το ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης ότι: «[…] Εκ Βερροίας με ερωτούν  δια μισθόν του τοπικού σώματος του Σκοτίδα επίσης παρέπεμψα να αναμένωσιν διακοπή. Ταύτην την στιγμήν αναγιγνώσκω την επιστολήν σου περί αποκρούσεως του Σκότους [Πρόδρ. Σκοτίδα] θα την διαβιβάσω εις Βέρροιαν. […] Θα περιορίσω […] μονίμους […]. Επίσης θα γράψω δια Θεοχάρην δια 5. […] Απαλλάξατέ με και εκ Βοδεν. και Βέρροια. Αναθέσατε εις τα εκεί κέντρα την διοργάνωσιν και την πληρωμήν υπό των εντεύθεν εμείνωσιν τον Σκοτίδαν απέστειλα να αναμένη να έχη υπ’ όψιν τα παιδιά και όταν κληθή εκ Βερροίας όπου τω είπον θα μεταβή επίτηδες πρόσωπον να φέρη όσους του ζητήσουν. Ούτως τον απέκρουσα μεν προσωρινώς δεν παύω όμως να συνιστώ την εκείθεν στρατολογίαν μάλλον ή των εξ Ελλάδος μεθ’ ών εμαρτύρησα […]». Παρόμοια εκθέτει ο Μαζαράκης με επιστολή του της 30.9.1905: «[…] Επίσης εις Βέρροιαν αποφασίσατε και στείλατε και μη αποκρούετε τον Σκοτίδα και άλλους απέκρουσα καίτοι δυνατόν να ήσαν χρήσιμοι. Μη αποκρούετε τους εντοπίους όταν μάλιστα αυθορμήτως προσέρχονται. Θα τους ζητούμεν έπειτα άμα μας φύγουν ή ελαττωθούν όσους έχομεν και θα κάνουν τα νάζια τους. Βεβαίως όσω προβαίνομεν θ’ αυξάνονται και αι δαπάναι αλλά και δεν είναι δυνατόν να γίνη άλλως  […]».

Οι συνεχείς παλινδρομήσεις του Κέντρου Βέροιας μεταξύ των προσλήψεων ντόπιων οπλιτών σωμάτων, των μειώσεων της δύναμής τους ή της  προσωρινής απόλυσής τους, δημιουργούσε προβλήματα στις αποστολές που τους είχαν ανατεθεί.  Η σύγχιση αυτή  αποτυπώθηκε αδρά στις επιστολικές ενημερώσεις του «Κώστα» (Μαζαράκη), από τις οποίες προκύπτουν θετικές εκτιμήσεις για τη δράση και του Θεοχάρη Κούγκα και του Πρόδρομου Σκοτίδα: Σε αχρονολόγητη  [μετά την 2.10.1905(;)] επιστολή έγραψε ότι: «[…] Τον υιόν του Χατζίκου συνέλαβεν ο Ασκητής έχων εντολήν φαίνεται εκ Βερροίας διότι ο Ολύμπιος από ημερών μου γράφει ότι είναι βεβαιομένον ότι εις την αιχμαλωσίαν του Χρυσοχόου συνήργησεν και αυτός. Έστειλα αμέσως διαταγήν με τον Θεοδόσιον Περδικάρην και τον απέλυσε λαβών και τας ευχαριστίας του πατρός του […]». Μεταξύ της 2.10.1905 έως 19.10.1905(;) έγραψε ότι: «[…] Διένειμα ήδη 10 ό.[πλα] και θα δώσω άλλα 10 (εκ των αφιχθέντων ευτυχώς χθές εις Τσέρνοβο εκ Καλ[ιανης]) […] Δια την Βέρροιαν ο Ολύμπιος φαίνεται ευχαριστημένος από τον Θεοχ.[άρην] Αλλά βεβαίως και εκεί χρειάζεται κάποιος ξένος με 2-3. […] Τα περί της συμμετοχής Χατζίκου εις την απαγωγήν φαίνεται να είναι αληθή διότι μόλις αφίχθη ο Χατζίκος αμέσως απελύθη ο Χρυσοχόος. Είναι αληθές ότι ο Χατζίκος πατήρ είναι Ελληνικώτατος αλλά 2 υιοί του είναι παληάνθρωποι Ρουμανίζοντες […]». Με την υπ’ αριθμόν 5042/19.10.1905 επιστολή του ενημέρωσε ότι: «[…] Ο Ολύμπιος παραπονείται δια την παύσιν του Θεοχ.[άρη] και ερωτά τι να κάμη τους. Δεν τον αφήνατε υπό δοκιμασίαν τούτον τον μήνα και δια περιορισμένον διαμέρισμα ώστε να μην παραβλάπτη την εργασίαν του Πετρίλου μέχρις ου έλθη τις άλλος και αναλάβη να εύρη υλικόν». Συνεχίζει δε λέγοντας στην υπ’ αριθμόν 5050 αχρονολόγητη (μετά την 19.10.1905;) επιστολή του ότι: «[…] Μένουν εδώ 20 με Πουρέγκαν δια τον κάμπον και Θ.Σ. Μη λησμονείτε ότι ηυξήθη το σώμα δια προσελεύσεως των ληστών Ρουμλουκίου β. πολύ καλών οπλιτών. […]».

Όμως η κατάργηση του σώματος Θεοχάρη δημιούργησε έλλειμμα στη δυνατότητα παροχής προστασίας και επέμβασης του σώματος Κ. Μαζαράκη (από τη Νάουσα) στην περιοχή της Μελίκης, για την καταδίωξη της εμφανισθείσας ληστρικής συμμορίας Αλβανών, η οποία τελικά αντιμετωπίσθηκε από το σώμα του Κώστα [Μπουκουβάλα;]. Στην υπ’ αριθμόν 5261 αχρονολόγητη (μετά την 19.10.1905;) επιστολή του προς το Προξενείο ανέφερε ότι: «[…] Νομίζουν ότι δυνάμεθα δι’ 20-30 ανδρών να αντικαταστήσωμεν την επίσημον διοίκησιν και επιδράσωμεν συγχρόνως  εις τόσω μέγιστα διαμέρισμα, λαμβάνων υπόψει γεγονός εμφανήσεως ληστών Αλβανών εις Μελίκη […] δεν διαθέτομεν τόσα σώματα και δυνάμεις ώστε συγχρόνως να ενεργώμεν ότι δεν είναι δυνατόν να αφήσω γυμνόν το διαμέρισμα τούτο [Νάουσας] υπό μεγαλυτέρους εθνικούς κινδύνους ευρισκόμενον δια να αποστείλω το μόνον σώμα Κώστα […] πάλιν πέραν του ποταμού ότι αν νομίζουν εύκολον ας σχηματίσουν μικρόν σώμα εντοπίων δια τας παρεκτροπάς αυτάς και δια τούτο σας παρακαλώ να με ανακουφήσετε  δίδοντές τω εντολήν αφού και εις τον Θεοχάρην τοιαύτην εμπιστοσύνην έχει ώστε να παιδεύονται μόνοι των και ίδουν την γλύκαν και τας δυσχερείας της συμπήξεως σώματος.  Υπάρχουν έτοιμοι πολλοί εθελονταί εκεί ως μου γράφει οπωσδήποτε έστειλα απειλητικήν επιστολήν προς τινας Μπέηδες αρβανίτες υποστηρίζοντας τους ληστάς τούτους όπερ μου εζήτησαν ζητώ την παράδοσιν του ομογενούς μας επαναλαμβάνω δώσατέ του εντολήν χρησιμοποιήσεως  του Θεοχάρη θα ανακουφισθώ μεγάλως. Άλλως πρέπει να υπάρχει μικρόν σώμα εκεί και προς επιτήρησιν των Βλάχων, δύναται δε μόνον δια καταστροφής ποιμνίων κ.τ. να επιδράση πολύ επί ρουμανιζόντων χωρίς να εκτεθή εις κινδύνους και δια τοιαύτα κατάλληλος ο Θεοχάρης, οι ίδιοι οι Βλάχοι υποδεικνύουν τούτο. […]». Η επόμενη υπ’ αριθμόν 5062 αχρονολόγητη (μετά την 19.10.1905;) επιστολή του περιείχε την πρότασή του να χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον το σώμα του Σκοτίδα για τον έλεγχο της νοτίως του Αλιάκμονα περιοχής: «[…] Είναι απαραίτητον να μείνη κάτι τι δια τα πέραν του ποταμού [Αλιάκμονα] όπου διεσπάρησαν οι Βλάχοι ίνα συγκρατηθώσιν οι επιστραφέντες και τιμωρηθώσιν οι ρουμανίζοντες. Ο Σκοτίδας δεν ηδύνατο να χρησιμοποιηθή εκεί παρ’ υμίν; […]». Σε κάθε σώμα που εντασσόταν ο Σκοτίδας πιθανότατα συμμετείχε και ο ετεροθαλής αδελφός του, Μήτρης Κατσάμπας.

Ήταν εμφανής η αδυναμία ελέγχου της περιοχής Βέροιας και του δυτικού Ρουμλουκιού με τα σώματα που συγκροτήθηκαν από ντόπιους άνδρες. Έτσι προκρίθηκε η ανάγκη να έλθει σώμα νοτιοελλαδιτών στο Βέρμιο για να  γίνει αισθητή η ελληνική παρουσία στην περιοχή. Στην υπ’ αριθμόν 5078 αχρονολόγητη (πριν την 26.10.1905;) επιστολή του «Κώστα» (Μαζαράκη) αναφέρεται ότι: «[…] Ανάγκη να έλθη [από Ελλάδα] ο Μπενής όστις ως λέγει Θεοφίλου [Κατεχάκης] εις Θεσσαλονίκην διά να αναλάβη την διεύθυνσιν του  εν Βοδενοίς καταρτισθέντος τοπ. σώμ. Άνευ ξένων δεν θα κάμη τίποτε […]».-

Φωτ. Ο Πρόδρομος Σκοτίδας το 1908

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Αλεξάνδρεια, 12.6.2024 / ΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ   /  mosio@otenet.gr