Η Παρασκευή Β. Κοτσάλου μιλά για το βιβλίο της «Βεργόνα, της Βέροιας η γοργόνα» από τις εκδόσεις Παρέμβαση

Το βιβλίο της Παρασκευής Κοτσάλου με τίτλο «Βεργόνα: της Βέροιας η γοργόνα» κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παρέμβαση για να φωτίσει πτυχές της ιστορίας της περιοχής μας που μέχρι τώρα ήταν άγνωστες. Ένας νυχτερινός περίπατος στους μαγευτικούς δρόμους της Βέροιας θα καταλήξει σε περιπλάνηση στα μονοπάτια της ιστορίας, όταν ο αφηγητής θα φτάσει στο Μουσείο της Βέροιας και της Βεργίνας και θα οδηγηθεί σε μια σουρεαλιστική συνάντηση με ένα άγαλμα που μιλάει. Πρωταγωνιστική φωνή του βιβλίου είναι αυτή της Βεργόνας, της Μέδουσας της Βέροιας, η οποία μας αφηγείται την ιστορία της, τις ετυμολογικές συγγένειες του ονόματός της και άλλες ιστορικές πληροφορίες που συνδέονται με την παρουσία της.

Η ευκαιρία να συζητήσουμε με τη συγγραφέα του βιβλίου θα μας δώσει ακόμη περισσότερες απαντήσεις γύρω από αυτή τη νέα κυκλοφορία.

• κ. Κοτσάλου, έχουμε στα χέρια μας ένα παραμύθι που συντελείται από μύθους. Ποια ήταν η αφορμή ώστε να ασχοληθείτε με τον μύθο της Βεργόνας Μέδουσας;

Ασχολούμαι γενικότερα με αποσυμβολισμούς της ελληνικής μυθολογίας. Ο μύθος της κεφαλής της Μέδουσας-Γοργόνας της Βέροιας, που στολίζει το Αρχαιολογικό Μουσείο, καθώς βρίσκεται δεξιά στην είσοδό του, αποτελούσε ένα αίνιγμα για μένα. Φαντάζομαι και για τους περισσότερους κατοίκους και επισκέπτες της πόλης. Ψάχνοντας λοιπόν κατέληξα στην ομοιότητά της με αντίστοιχες κεφαλές που υπήρχαν στην τότε γνωστή Ελλάδα, στην Πέργαμο, ας πούμε, της Μικράς Ασίας και αλλού. Όμως αν και αναφερόταν ως κεφαλή Μέδουσας –Γοργόνας δεν έμοιαζε με τα αντίστοιχα γλυπτά  ή κεφαλές Μέδουσας, αυτές που έχουμε συνηθίσει με τα φιδίσια μαλλιά και την προτεταμένη γλώσσα και τα δόντια αγριόχοιρου. Τις φοβιστικές, φοβερές απαίσιες Μέδουσες. Έτσι ήθελα να την παρουσιάσω στο κοινό της πόλης και να τονίσω την σημασία της. Να την γνωρίσουν τα παιδιά και όλοι οι κάτοικοι και να δουν με μία διαφορετική ματιά, τη δική μας πανέμορφη κεφαλή της Μέδουσας μας

• Τι είναι αυτό που σας παρακινεί να ασχοληθείτε διεξοδικά με το ζήτημα του αποσυμβολισμού της Ελληνικής μυθολογίας; Ποιοι οι στόχοι αυτής της εντρύφησης;

Τι με παρακίνησε ν΄ασχοληθώ με τον αποσυμβολισμό; Και μόνο το «motto» μου το σύνθημά μου, από μόνο του «Αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψη» του Αντισθένη. Κάθε όνομα φέρει και αντίστοιχες ιδιότητες που τις μεταβιβάζει στο πρόσωπο, ή σε κάθε τι που ονομάζουμε, με την αντίστοιχη λέξη. Μία λέξη, ένα όνομα φέρει αντίστοιχες καλές και κακές ιδιότητες που το χαρακτηρίζουν. Πχ. Ένα φάρμακο για άλλους λειτουργεί ως θεραπεία και για άλλους ως δηλητήριο. ‘Έτσι  κι ένα όνομα θα σου φέρει και καλές και καλές ιδιότητες. Πάντα, δε,  έψαχνα την α-λήθεια, την πρώτη δύναμη που σε οδηγεί να επιστρέψεις από την λήθη. Και να ξανά-θυμηθείς ή να φέρεις στο φως όλα όσα έχουν λησμονηθεί με τα χρόνια και τους αιώνες που πέρασαν και να γνωρίσεις, τις λέξεις και τα ονόματα που σήμερα έχουν χάσει το πραγματικό τους νόημα και την πραγματική τους σημασία.

• Υπάρχει κάποιος άλλος μύθος για τον οποίο θα αφιερώνατε ξεχωριστό βιβλίο, όπως εδώ στη Μέδουσα;

Υπάρχουν πολλοί μύθοι που τριγυρίζουν και μπλέκονται στο μυαλό μου. Ήδη βρίσκεται στα σκαριά μία ακόμα μυθολογική ιστορία  ή ένα παραμύθι που θα έρθει σύντομα στην επιφάνεια…Υπομονή και υγεία να έχουμε.

• Σαν αναγνώστρια προσέλαβα το περιεχόμενο του βιβλίου με μια πιο ενήλικη ματιά. Το βιβλίο, ωστόσο, απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες. Ποιοι είναι οι στόχοι για την αναγνωστική εμπειρία ενός παιδιού κι ενός ενήλικα όσον αφορά αυτό το βιβλίο;

Κάθε ενήλικας και κάθε παιδί μπορεί να διαβάσει και να έχει διαφορετικές εκλαμβάνουσες από το συγκεκριμένο «μυθολογικό» παραμύθι. Το καλό βιβλίο μπορεί να το διαβάσει κάθε παιδί, και να το ξαναδιαβάσει και να το ξαναδιαβάσει και κάθε φορά να βρίσκει στις σελίδες του κάτι νέο που δεν είχε προσέξει την προηγούμενη φορά. Αυτό δεν είναι και το πλεονέκτημα ενός βιβλίου; Ανάλογα με την ηλικία του μπορεί να βρει διαφορετικά νοήματα, νέες λέξεις, νέες ιστορίες. Να αναρωτηθεί για πρόσωπα, γεγονότα και θεότητες, περιοχές κλπ. Υπάρχουν δε και αντίστοιχες εκπαιδευτικές δραστηριότητες για την περαιτέρω κατανόηση του βιβλίου, κι ένα «φυλακτό» δώρο για όλους.

• Το βιβλίο δεν θίγει μόνο ιστορικά ζητήματα αλλά και σύγχρονες προβληματικές, όπως την περιβαλλοντική κρίση. Είναι η μόνη σωτηρία για το περιβάλλον η συνδρομή της Μέδουσας;

Ναι θίγονται και περιβαλλοντικά θέματα καθώς έχουμε στα πόδια μας έναν τεράστιο εύφορο κάμπο, ένα μεγάλο ποταμό όπως ο Αλιάκμονας, φράγματα,  ανομβρίες, περίεργα καιρικά φαινόμενα κλπ. Σίγουρα δεν αρκεί η βοήθεια της Μέδουσας-Γοργόνας… Μακάρι να αρκούσε μια παράκληση σε μια μαρμάρινη Κεφαλή .. και μάλιστα ενός μόνο ανθρώπου. Σίγουρα χρειάζονται συνολική ενημέρωση και συνολικές δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος, του κόσμου και του πλανήτη μας γενικότερα.

• Ασχοληθήκατε η ίδια και με την πλούσια εικονογράφηση του βιβλίου. Συνδυάσατε, λοιπόν, δύο από τις «υψηλές τέχνες» σε ένα πόνημα. Από το βιογραφικό σας μαθαίνουμε πως έχετε ασχοληθεί και με άλλες καλλιτεχνικές εκφράσεις. Ποια είναι αυτή που προτιμάτε περισσότερο;

Ναι, η εικονογράφηση του βιβλίου έχει γίνει από μένα την ίδια. Αγαπώ τη ζωγραφική από τότε που ήμουν παιδί και τράβηξα τις πρώτες γραμμές. Ένα ταλέντο που μπορεί να διαθέτουν πολλοί αλλά δεν το καλλιεργούν… Όλα με επιμονή και υπομονή και με πολλή δουλειά γίνονται. Όλα μέσω εξάσκησης, όλοι θα μπορούσαν να τα καταφέρουν. Πιστεύω στις κρυμμένες δυνατότητες μας. Αγαπώ τα γυαλιά και τα bitraux για την φωτεινότητά τους και την μεταβλητότητά τους, το ότι μπορούν και αλλάζουν χρώμα ανάλογα με την ποσότητα φωτός ή θερμοκρασίας καθότι προέρχονται από ένα ευμετάβλητο υλικό όπως η  άμμος.. Και γιατί κατά την δημιουργία τους είναι σα να φτιάχνεις ένα πάζλ από το μηδέν, επιλέγοντας σχέδια, συνδυασμούς χρωμάτων, κρυμμένα «νερά» μέσα στο γυαλί κλπ.  Αγαπώ τον πηλό γιατί εκεί πραγματικά νοιώθεις πλάστης και δημιουργός. Αγαπώ όμως και τις ακουαρέλες γιατί δεν χρειάζεσαι πολλά υλικά για να δημιουργήσεις ότι φαντάστηκες. Σήμερα υπάρχουν απίστευτες δυνατότητες ακόμα και φωσφορίζοντα χρώματα κλπ. Τα σχέδια της Βεργόνας είναι σχέδια με χρώματα που φωσφορίζουν. Απλώς η εκτύπωση αφαιρεί αυτή τη δυνατότητα κατά την εκτύπωση…Αλλά πιστεύω το αποτέλεσμα είναι κάτι όμορφο και ξεχωριστό.

Συνέντευξη: Άννα Μαμάτσιου

–