Η “Μαντάμ Σουσού” του Δημήτρη Ψαθά και το χιούμορ τότε και τώρα

Γιατί να ξαναγυρίσει κανείς σ’ ένα κείμενο, που γράφτηκε το 1941 με τη μορφή μυθιστορήματος, έγινε θεατρικό έργο και ταινία αργότερα και τηλεοπτική σειρά το 1986 με καταπληκτική τότε επιτυχία; Τι έχει να πει η “Μαντάμ Σουσού” του Δημήτρη Ψαθά σήμερα; Αντέχει στο χρόνο μετά από  82 χρόνια;

Σε μια εποχή σαν τη σημερινή, όπου όλα έχουν χάσει την ουσιαστική τους διάσταση, όπου όλα είναι μπερδεμένα αθέλητα ή, (το πιο επικίνδυνο), ηθελημένα, (ιδέες, ρόλοι, στόχοι ζωής), η επιστροφή  σε κάτι τόσο παλιό επανατοποθετεί τα πράγματα σε άλλη διάσταση.

Πριν από χρόνια, όταν η ελληνική κωμωδία στον κινηματογράφο ή στο θέατρο είχε άξιους κειμενογράφους, (δίπλα στον Ψαθά ο Τσιφόρος ή ο Σακελάριος, ή ο Γιαννακόπουλος ή ο Πρετεντέρης), κάποιες ταινίες που βλέπαμε στην τηλεόραση με χοντρό χιούμορ, (συνήθως αμερικάνικες), όπου το γέλιο για το λαό τους έβγαινε, γιατί ο ένας εκσφενδόνιζε στο πρόσωπο του άλλου κάποια τούρτα(!!!), μας έκανε να οικτίρουμε τους δίχως χιούμορ λαούς! Ένα τέτοιο χιούμορ ήταν όχι μόνο άγνωστο, αλλά και απαράδεκτο για μας.

Και φτάσαμε σε μια εποχή που μπήκαμε κι εμείς στο “παιχνίδι”. Αν όλα ξεκινούν από το “Λόγο” και κωμωδία, (είδος δυσκολότερο κι από το δράμα), δεν έχει λόγο, δεν έχει κείμενο, είναι υπόθεση χαμένη!

Και δεν έχει πια, σε γενικές γραμμές. Αν εξαιρέσουμε τους χαρισματικούς κωμωδιογράφους Ρέπα – Παπαθανασίου και Ρήγα – Αποστόλου,  ο κόσμος γελάει συνήθως πολύ εύκολα με χοντράδες και με ανύπαρκτα κείμενα.

Και έρχεται στο  ERTflix, στο “Η ΕΡΤ θυμάται”, η “Μαντάμ  Σουσού” να κλέψει μετά από  τόσα χρόνια την παράσταση! Βλέπεται; Όχι μόνο βλέπεται, είναι απολαυστική!

Γιατί; Επειδή έχει ένα αστραφτερό κείμενο, κυριολεκτικά τοιχογραφία της  εποχής της, η οποία, όμως, εποχή έχει τόσα διαχρονικά στοιχεία! Ο συγγραφέας παίρνει θέση πάνω στο αληθινό και το ψεύτικο, το αναγκαίο το και το περιττό, το λαϊκό και το “αριστοκρατικό”. Δεν είναι θέματα όλων των εποχών; Αλλά και η γλώσσα… Πόσο περίτεχνα χειρίζεται τη γλώσσα και την κακοποίησή της. Πόσο τη συνδέει με τους δύο  φορείς της! Το λαό και τη δήθεν αριστοκρατία! Καταπληκτικός ο Ψαθάς!

Και έρχεται εκείνη η έξοχη Άννα Παναγιωτοπούλου να ζωντανέψει τη Σουσού σαν να μη βγήκε από την πένα του Ψαθά, αλλά να γεννήθηκε  έτσι, ψευτοαριστοκράτισσαι! Ερμηνεία ανεπανάληπτη, που, βέβαια, δεν έπαψε να τη στηρίζει και με άλλες δυναμικές ερμηνείες της στη συνέχεια.

Η σκηνοθεσία  είναι του Θανάση Παπαγεωργίου, δροσερή και έξυπνη. Ο ίδιος ερμηνεύει συνάμα και το ρόλο του συμπαθούς ιχθυοπώλη, με τον οποίο έχει παντρευτεί η φαντασμένη Σουσού, τόσο φαντασμένη, που ως και το ψαράδικο του άντρα της το ονόμασε “Το Λούβρον”!

Και βλέπει κανείς και τον Τάσο Χαλκιά να δείχνει από πολύ νωρίς το ταλέντο του, ερμηνεύοντας το ρόλο του Ζωρζ ή τον σπουδαίο Άγγελο Αντωνόπουλο να ενσαρκώνει τον ψευτοαριστοκράτη Κατακουζηνό!

Με την “Μαντάμ Σουσού” ο όρος “κλασικό” βρίσκει την ουσιαστική σημασία του και η λέξη κωμωδία αποκτά την πραγματική της διάσταση. Φτάνουν πια κάποιες χοντράδες με τις οποίες κατακλύζεται η τηλεόρασή μας. Το να συνηθίζεις το λαό στη φτήνια και την ανοησία είναι εγκληματικό… Ποιος θα είναι ο αυριανός πολίτης; Ή μήπως δε θέλουμε αυριανούς πολίτες αλλά αποκλειστικά… καταναλωτές;

………………………..

Οι «Παρενθέσεις» είναι μικρά κείμενα, μικρές πινελιές σε θέματα πολιτισμού ή ζωής, που φωτίζουν γωνιές από μεγαλύτερα θέματα, λειτουργώντας σαν παρ-εν-θέσεις.

 ……………..