Σαν σήμερα, 25 Οκτωβρίου, γεννιέται το 1881 στη Μάλαγα της Ισπανίας ο Πάμπλο Πικάσο. Πολλά χρόνια μετά, το 1936, γεννιέται το σημαντικότερο και πιο γνωστό έργο του, η “Γκουέρνικα”.
Το ’36 η βάσκικη πόλη Γκουέρνικα ή Γκερνίκα αποτελεί στόχο της γερμανική αεροπορίας, που συμμαχώντας και με τους Ιταλούς υπερασπίζονται τον Φράνκο, που οι φασιστικές του ιδέες βρίσκουν αντίσταση από τους δημοκράτες Ισπανούς.
Η Γκουέρνικα είναι στόχος της φασιστικής αεροπορίας, γιατί εκεί έχουν οπισθοχωρήσει οι δημοκρατικές δυνάμεις.
Ο βομβαρδισμός είναι ανελέητος. Η πόλη ισοπεδώνεται και δολοφονούνται 1600 άμαχοι.
Στους δρόμους δε βλέπει κανείς μόνο πτώματα αθώων αλλά και ζώων που είχαν την ίδια μοίρα.
Ο Πικάσο που είναι στο Παρίσι συγκλονίζεται. Μέσα από τα συναισθήματά του πηγάζει αυθόρμητα το θέμα του πίνακά του, που αποτελεί από τότε όχι απλά ένα καλλιτεχνικό έργο αλλά ένα αντιπολεμικό σύμβολο.
Ο ίδιος μάλιστα συνοδεύει τον πίνακα με τα παρακάτω λόγια:
“Πάντα πίστευα κι ακόμα πιστεύω ότι οι καλλιτέχνες, που ζουν και δουλεύουν μέσα στο χώρο των πνευματικών αξιών, δε μπορούν και δεν πρέπει να μείνουν αδιάφοροι μπροστά σε μια σύγκρουση, όπου διακυβεύονται οι πιο υψηλές αξίες της ανθρωπότητας και του πολιτισμού.”
Μέσα σε μια καταιγιστική κίνηση οι φιγούρες του Πικάσο, άνθρωποι και ζώα, ζουν τον παραλογισμό του πολέμου και τη νίκη του θανάτου πάνω στη ζωή.
Η περισσότερο πάσχουσα μορφή είναι το άλογο στο κέντρο του πίνακα, που ανυπεράσπιστο δέχεται το πλήγμα, συμβολίζοντας τον ισπανικό λαό.
Ο ταύρος, ατάραχος και απειλητικός, περιμένει στα αριστερά του πίνακα, συμβολίζοντας το φασισμό, που ξεκινά δυναμικά την πορεία του.
Οι ανθρώπινες μορφές,, καθώς κυριολεκτικά σφαδάζουν από πόνο, είτε είναι μάνες που σφίγγουν στην αγκαλιά τους τα παιδιά τους, είτε αγωνιστές με σπασμένο σπαθί, είτε ικέτες με τα χέρια ψηλά, συμπληρώνουν την εικόνα της παραφροσύνης του πολέμου. Η μόνη ελπίδα μια γυναικεία φιγούρα, που ψάχνει με μια αναμμένη λάμπα φώς μέσα στο σκοτάδι της ανθρώπινης κτηνωδίας των δυνατών.
Η έλλειψη οποιουδήποτε χρώματος στον πίνακα είναι επιλογή που αποτυπώνει ακόμη περισσότερο τη φρίκη, το σκοτάδι του πολέμου σ’ όλες τις εποχές.
Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν δει τη “Γκουέρνικα” είτε ως αυθεντικό πίνακα είτε ως αναπαραγωγή. Την είδαν, σκέφτηκαν, αισθάνθηκαν…
Οι πόλεμοι, όμως, δε σταμάτησαν. Γιατί οι πόλεμοι δε γίνονται από τους λαούς. Γίνονται από κείνους που παίζουν στα ζάρια τη μοίρα των αθώων του κόσμου.
Και η ιστορία της Γκουέρνικα επαναλαμβάνεται σήμερα και, αλίμονο, θα επαναλαμβάνεται…
…………….
Οι «Παρενθέσεις» είναι μικρά κείμενα, μικρές πινελιές, σε θέματα πολιτισμού ή ζωής, που φωτίζουν γωνιές από μεγαλύτερα θέματα, λειτουργώντας σαν παρ-εν-θέσεις.
