Το ότι ο Καβάφης άντεξε στο χρόνο, μίλησε σε τόσες γλώσσες που μεταφράστηκε και είναι ακόμα παρών στην εποχή μας, στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και των πάσης φύσεως ανατροπών, είναι ένα φαινόμενο που ζητά αιτιολόγηση.
Ο Αλεξανδρινός ποιητής, που σαν σήμερα 29 Απριλίου άνοιξε με τη γέννησή του τον κύκλο των 70 του χρόνων και την ίδια μέρα πάλι τον έκλεισε με το θάνατό του, αποτελεί μια ιδιάζουσα ποιητική μορφή, φορτισμένη με μια ατμόσφαιρα, όπου συναντιούνται ο φιλοσοφικός στοχασμός, η ιστορική μνήμη και σκέψη και ο ερωτισμός, όλα παρόντα και συγκοινωνούντα μέσα σ΄ένα πλέγμα καταθέσεων συναισθηματικών και λογικών, υπερβατικών αλλά και ρεαλιστικών.
Σε μια εποχή σαν τη δική μας, όπου η ποίηση δεν έγινε απλά ατομοκεντρική αλλά και δυσνόητη τις περισσότερες φορές, καθώς το ποιητικό υποκείμενο σκάβει βαθιά μέσα του και βγάζει τις περισσότερες φορές μόνο εκείνα που αποκλειστικά το αφορούν, χωρίς να κοιτάζει γύρω του, χωρίς να ενδιαφέρεται για την τροχιά του κόσμου, η ποίηση του Καβάφη εξακολουθεί να μιλά για τον έναν αλλά και για τους πολλούς, για την ατομική αλλά και για την ανθρώπινη περιπέτεια.
Ο ιστορικός Καβάφης. Από την Αρχαιότητα μέχρι την Ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή Εποχή, το Βυζάντιο αλλά και την Αγγλική Κατοχή στην Αίγυπτο, λέξεις και στίχοι διαγράφουν μια ποίηση διεισδυτική και αφυπνιστική.
Ο στοχαστικός Καβάφης. Τρομαγμένος μπροστά στα “τείχη ¨που τον έκλεισαν από τον “κόσμον έξω” αλλά και με φιλοσοφική κατανόηση αυτών που ρυθμίζουν τα ανθρώπινα, με νόμους εσωτερικούς και αναπότρεπτους, καταγράφει, παρηγορεί, συμβουλεύει τον εαυτό του και τους άλλους, δέσμιος μια πανανθρώπινης μοίρας.
Ο ερωτικός Καβάφης. Μέσα σε μια ομίχλη από μορφές, όπου συναντιούνται το όνειρο με την πραγματικότητα, το πάθος με την τιμωρία, έφηβοι με μάτια από “σαπφείρινο μαβί” πλανιούνται μέσα στην ποίησή του όχι φωνασκώντας και διεκδικώντας, όπως στις μέρες μας σε εκκωφαντικές παρελάσεις, αλλά συνοδεύοντάς τον μέχρι το τέλος, εκεί που “Απ’ τες εννιά” αναπολεί στο μισοσκόταδο όσα τον σφράγισαν…
Πολλοί ήταν εκείνοι που, όταν ρωτήθηκαν ποιος ήταν ο αγαπημένος τους ποιητής, απάντησαν αυθόρμητα “ο Καβάφης” και πολλοί εκείνοι που θα το ξαναπούν. Γιατί ο Καβάφης είναι εκείνος που στην ποίησή του αντανακλά η ανθρώπινη περιπέτεια…
Κωνσταντίνος Καβάφης «Απ’ τες εννιά»
Δώδεκα και μισή. Γρήγορα πέρασεν η ώρα
απ’ τες εννιά που άναψα την λάμπα,
και κάθισα εδώ. Κάθουμουν χωρίς να διαβάζω,
και χωρίς να μιλώ. Με ποιόνα να μιλήσω
κατάμονος μέσα στο σπίτι αυτό.
Το είδωλον του νέου σώματός μου,
απ’ τες εννιά που άναψα την λάμπα,
ήλθε και με ηύρε και με θύμισε
κλειστές κάμαρες αρωματισμένες,
και περασμένην ηδονή— τι τολμηρή ηδονή!
Κ’ επίσης μ’ έφερε στα μάτια εμπρός,
δρόμους που τώρα έγιναν αγνώριστοι,
κέντρα γεμάτα κίνησι που τέλεψαν,
και θέατρα και καφενεία που ήσαν μια φορά.
Το είδωλον του νέου σώματός μου
ήλθε και μ’ έφερε και τα λυπητερά·
πένθη της οικογένειας, χωρισμοί,
αισθήματα δικών μου, αισθήματα
των πεθαμένων τόσο λίγο εκτιμηθέντα.
Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασεν η ώρα.
Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασαν τα χρόνια.
…………………
………………………….
*Οι «Παρενθέσεις» είναι μικρά κείμενα, μικρές πινελιές, σε θέματα πολιτισμού ή ζωής, που φωτίζουν γωνιές από μεγαλύτερα θέματα, λειτουργώντας σαν παρ-εν-θέσεις.
