Θύματα οικονομικής βίας τα νοικοκυριά (ή όταν δεν… pass καλά) / γράφει ο Δημήτρης Κωστάκος

Με τους αρμόδιους να δηλώνουν ότι οι αυξήσεις σε προϊόντα και υπηρεσίες θα συνεχιστούν και το 2023, η έρευνα καταγράφει μείωση της αγοράς τροφίμων, του μαγειρέματος, αλλά και της θέρμανσης, εξαιτίας της ακρίβειας, ενώ πολίτες να ζητούν την ουσιαστική αύξηση μισθών και τη μείωση της έμμεσης φορολόγησης, απορρίπτοντας τα κυβερνητικά μέτρα (δήθεν) στήριξης.

Ενδεικτικό των εισοδηματικών πιέσεων που υφίστανται οι πολίτες είναι το γεγονός ότι αρκετοί  (42,81%)  δηλώνουν πως για να ανταπεξέλθουν στην ακρίβεια, το καθαρό μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα θα έπρεπε να κυμαίνεται ανάμεσα στις 2.001€-3.000€. Ακολουθούν με ποσοστό 23,16% οι πολίτες που δηλώνουν ότι θα έπρεπε να διαθέτουν εισόδημα μεταξύ 3.001€-4.000€ !

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο χρονικό διάστημα από 10 Ιανουαρίου έως 10 Φεβρουαρίου 2023, με συμπλήρωση 1.710 online ερωτηματολογίων και σύμφωνα με τα αποτελέσματα:

• Το 74,4% δηλώνει ότι αποφεύγει τη χρήση του φούρνου της ηλεκτρικής κουζίνας. Δεν είναι μικρό όμως και το ποσοστό όσων μείωσαν και το καθημερινό μαγείρεμα (57%).
• Οι καταναλωτές μείωσαν και τη μετακίνηση με Ι.Χ. κατά 77,3% ενώ ιδιαίτερα σημαντικό ποσοστό περιόρισε ακόμη και την αγορά τροφίμων και άλλων βασικών ειδών πρώ­της ανάγκης (55,6% και 65,10% αντίστοιχα).
• Σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες, μία φορά την εβδομάδα μπορεί να καταναλώνει κρέας το 41,3%. Με βάση τον οικογενειακό προϋπολογισμό, ψάρι μία φορά την εβδομάδα καταναλώνει το 52,3%. Το ίδιο φαί­νεται να συμβαίνει και για τα πουλερικά, αφού μόλις μία φορά καταναλώνεται από το 55,9%.
• 7 στους 10 ερω­τηθέντες επιλέγουν να αγοράζουν τρόφιμα με βάση την προσφορά και την χαμηλότερη τιμή.
• Σχεδόν όλοι οι καταναλωτές επιθυμούν να αγοράζουν προϊόντα απευ­θείας από τους παραγωγούς χωρίς τη μεσολάβηση μεσαζόντων (91,5%).

Οι καταναλωτές για να ανταπεξέλθουν στις ανατιμήσεις προϊόντων και ενέργειας επιλέγουν να προβούν σε περικοπή δαπανών για την προσωπική τους φροντίδα αλλά και την ένδυση/υπόδηση (83,5% και 90,4%).

• Σημαντική επιβάρυνση στις τιμές εντοπίζουν οι περισσότεροι καταναλωτές κυρίως στα τρόφιμα (87,78%) αλλά και στη θέρμανση (79,82%). Κατόπιν η κατηγορία δαπανών που σημειώνει αύξηση τον τελευταίο χρόνο αξιολογούν πως είναι η μετακίνηση με Ι.Χ. (66,61%) και τα λοιπά βασικά είδη πρώτης ανάγκης (54,09%). Αξιόλογο ποσοστό δηλώνει οικονομική επιβάρυνση και στην ιατρική περίθαλψη (42,75%) καθώς επίσης και στο κόστος των ενοικίων / ή του δανείου της κατοικίας τους (30,70%). 
• Στην ερώτηση αν πραγματοποιούν αγορές από το καλάθι του νοικοκυριού, η πλειονότητα απαντά αρνητικά (83%). Οι καταναλωτές σημειώνουν ότι το καλάθι του νοικοκυριού δε συμβάλλει κα­θόλου στη μείωση κόστους τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης του νοικοκυριού τους (71%).
• Στην ερώτηση σχετικά με την  πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και της ακρίβειας, η πλειοψηφία συνιστά την αύξηση των μισθών (39,5%) καθώς επίσης και τη μείωση των ειδικών φόρων (25,8%). Η επόμενη δημοφιλέστερη απάντηση είναι η απορρόφηση του κόστους από την Πολιτεία (15,6%) ενώ η αύξηση  των επιδομάτων (9,2%) και η απορρόφηση του κόστους από τους προμηθευτές επιλέγεται από μικρότερο ποσοστό καταναλωτών(9,9%). 
• Σε τακτική συντήρηση και επισκευή της κατοικίας, προβαίνει πάντα μόνο το 4,8%. Στην πλειονότητά τους οι ερωτηθέντες  (59,9%) δηλώνουν ότι τελευταία φορά που συντήρησαν την κατοικίας τους ήταν τα τελευταία τρία ή περισσότερο από πέντε χρόνια.
• Οι καταναλωτές που μείωσαν το ποσοστό θέρμανσης της κατοικίας τους σε μεγάλο βαθμό αποτελούν το 86,8%. 8 στους 10 επιλέγει να φορά περισσότερα ρούχα για να αποφεύγει τη δαπάνη της θέρμανσης. Το 91,3% χαμηλώνει ή κλείνει τη θέρμανση τις νυχτερινές ώρες του ύπνου. Καταγράφεται σημαντική, επίσης, αύξηση των καταναλωτών κατά 181,8% που δηλώνουν ότι  τους τελευταίους 12 μήνες δε θερμαίνουν την κατοικία τους καθόλου σε σύγκριση με πριν από 3 χρόνια. 
• Σε ποσοστό 40%, οι καταναλωτές μειώνουν τις φορές που κάνουν μπάνιο (!) ενώ οι περισσότεροι προτιμούν ένα γρήγορο ντους αντί για μπάνιο (73,5%).

Στην ίδια λογική, μείωσαν και το σιδέρωμα ρούχων (73,7%) ενώ επιλέ­γουν να πλένουν τα πιάτα στο χέρι για να αποφύγουν τη χρήση του πλυντηρίου πιάτων (79,4%). Επίσης, την προτίμησή τους στην απλώστρα ρούχων αντί για στεγνωτήριο δηλώνει το 94,6% των καταναλωτών.

Από τον οικογενειακό τους προϋπολογισμό οι καταναλωτές θεωρούν πρωταρχική ανάγκη να καλύψουν το κόστος των τροφίμων (73,2%). Δευτερεύουσα αλλά εξίσου σημαντική ανάγκη θεωρούν την κάλυψη του κόστους ιατρικής περίθαλψης (59,8%), στη συνέχεια της θέρμανσης (54,3%) και τέλος του ενοικίου/ δανείου κατοικίας (53,9%). 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγο­νός ότι η ψυχαγωγία για τους περισσότερους είναι από καθόλου έως μέτρια σημαντική (77,4%) όπως, ομοίως, η προσωπική φροντίδα (70,2%) και η ένδυση (76,10%).

Αναφορικά με τις δραστηριότητες αναψυχής, 6 στους 10 καταναλωτές αδυνατούν να απολαύ­σουν έστω και μία εβδομάδα διακοπές το χρόνο. Το 56,2% δεν έχει κάνει διακοπές τουλάχιστον τα 3 τελευταία έτη ή και καθόλου. 

Σχεδόν 3 στους 10 καταναλωτές δεν έχουν κάνει διακοπές εδώ και πολλά χρόνια ενώ ομοίως στην ίδια κατάσταση βρίσκεται και το υπόλοιπο 27,8% που απέδρασε μόλις για μία εβδομάδα πριν από τρία έτη.