–
Η υπόθεση των 38 μεταναστών και προσφύγων, οι οποίοι εγκλωβίστηκαν σε νησίδα στην κοίτη του ποταμού Έβρου, στα ελληνοτουρκικά σύνορα, ήρθε να επιβεβαιώσει ότι η Άγκυρα διατηρεί τη δυνατότητα να κλιμακώσει την πίεση στην Αθήνα και να αποδείξει ότι οι εσωτερικές πολιτικές διαμάχες είναι ισχυρότερες από την ανάγκη ύπαρξης μιας ελάχιστης κοινής αντίληψης σε ό,τι αφορά μείζονες υποθέσεις της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, που είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Τι ακριβώς έγινε στον Έβρο, κάποια στιγμή θα αποκαλυφθεί πλήρως, καθώς σε αυτήν την ιστορία χάθηκε ένα παιδί και έχουν ήδη εμπλακεί διεθνείς οργανώσεις και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
Πριν αποκαλυφθούν ωστόσο οι λεπτομέρειες, εύκολα μπορεί κάποιος να φανταστεί το «παιχνίδι» που οι αρχές της Ελλάδας και της Τουρκίας έπαιξαν με αυτούς τους ανθρώπους. Η τακτική των βίαιων ωθήσεων προσφύγων και μεταναστών άλλωστε δεν είναι άγνωστη ούτε στην ελληνική συνοριοφυλακή ούτε στην τουρκική στρατοχωροφυλακή.
Αυτή η ομάδα των 38 ανθρώπων, σύμφωνα με όσα δήλωσαν κάποιοι από αυτούς, «σπρώχτηκε» με τη βία από τους Τούρκους προς τα ελληνικά εδάφη. Καθώς η περιοχή επιτηρείται στενά από τους Έλληνες συνοριοφύλακες, δεν είναι απίθανο να «αποκρούστηκαν» σαν μπαλάκι του πινγκ πονγκ από την ελληνική πλευρά, μένοντας μετέωροι σε μια νησίδα στις προσχώσεις του Έβρου.
Αυτό το «παιχνίδι» σε βάρος τόσων ανθρώπων θα μπορούσε να συνεχιστεί για πολλές μέρες ακόμη, αν δεν υπήρχαν τα κινητά τηλέφωνα που είχαν στη διάθεσή τους οι εγκλωβισμένοι και κυρίως αν ο θάνατος ενός πεντάχρονου παιδιού από τσίμπημα σκορπιού δεν ξεσήκωνε την κοινή γνώμη στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Όταν το θέμα πήρε διαστάσεις, υπό το πρίσμα μάλιστα της έλλειψης ευαισθησίας της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία κατηγορήθηκε από την αντιπολίτευση ότι αφήνει τους ανθρώπους να πεθαίνουν αβοήθητοι, η ομάδα αυτών των 38 ανθρώπων βρέθηκε ξαφνικά σε ελληνικό έδαφος και ο αρμόδιος υπουργός για τη μετανάστευση και το άσυλο έσπευσε επί τόπου για να (απο)δείξει τις κυβερνητικές ευαισθησίες.
Σύμφωνα με τη «γραμμή» της ελληνικής κυβέρνησης, αυτή η ομάδα των προσφύγων/μεταναστών ήταν εγκλωβισμένη σε τουρκικό έδαφος πριν καταφέρει – άγνωστο πώς – να περάσει στο ελληνικό. Ενδεχομένως, και κάτω από την κατακραυγή που σήκωσε ο θάνατος του πεντάχρονου παιδιού, οι Έλληνες συνοριοφύλακες να χαλάρωσαν την επιτήρηση προκειμένου οι άνθρωποι αυτοί να καταφέρουν να διέλθουν τα ευρωπαϊκά σύνορα…
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ό,τι και όπως συνέβη, είναι φανερή η αδυναμία των ελληνικών κομμάτων εξουσίας (τουλάχιστον) να συμφωνήσουν σε μια γραμμή και στάση για τη διαχείριση ενός μείζονος προβλήματος της χώρας (όπως είναι η διαχείριση των μεταναστευτικών/προσφυγικών ροών), το οποίο με έμμεσο τρόπο επηρεάζει και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Οι… βόλτες του «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν»
Η επιλογή του Ερντογάν απλώς να επιδείξει τις δυνατότητες της Τουρκίας να κάνει θαλάσσιες γεωτρήσεις και όχι να δημιουργήσει άμεσα μια ελληνοτουρκική κρίση προκάλεσε αναστεναγμό ανακούφισης στην Αθήνα.
Η αποστολή του «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» στα 50 μίλια από τις νότιες ακτές της Τουρκίας και σαφώς εντός των ορίων αδιαμφισβήτητης κυριαρχίας της – και όχι εντός των ορίων της κυπριακής ΑΟΖ ή της ελληνικής δυνάμει ΑΟΖ στο «τρίγωνο» Καστελλόριζο, Ρόδος, Κρήτη – έδωσε στην ελληνική κυβέρνηση την ευκαιρία να «πουλήσει» τη διπλωματική της κινητοποίηση και να υπογραμμίσει το επιχείρημα ότι έχει καταφέρει να εξασφαλίσει την υποστήριξη των ελληνικών θέσεων από τους ισχυρούς εταίρους (Γερμανία, Γαλλία) και συμμάχους (ΗΠΑ).
Με απλούστερα λόγια, η επιχειρηματολογία της κυβέρνησης είναι ότι ο Ερντογάν δεν τόλμησε να προχωρήσει σε μείζονα πρόκληση γιατί συγκρατήθηκε από τους Αμερικανοευρωπαίους φίλους της Ελλάδας.
Ωστόσο, έμπειροι διπλωμάτες του ελληνικού ΥΠΕΞ καθώς και στελέχη του υπουργείου Άμυνας γνωρίζουν ότι η συγκεκριμένη αποστολή του τουρκικού πλωτού γεωτρύπανου είναι η πρώτη του. Γνωρίζουν επίσης ότι εκεί που στάλθηκε να «τρυπήσει» υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι βρίσκονται αξιοποιήσιμοι ενεργειακοί πόροι. Κάτι που επίσης γνωρίζουν είναι ότι η Τουρκία διαθέτει τρία ακόμη πλωτά γεωτρύπανα, τα οποία ανά πάσα στιγμή που ο Ερντογάν επιλέξει μπορεί να αποσταλούν σε θαλάσσιες περιοχές και θα κάνουν μια «ανάφλεξη» των ελληνοτουρκικών σχέσεων αναπόφευκτη.
Απέναντι σε μια τέτοια πιθανότητα, η μόνη απάντηση που έχει η ελληνική κυβέρνηση είναι η υποτιθέμενη αλληλεγγύη των συμμάχων και εταίρων, οι οποίοι υποτίθεται ότι θα παρέμβουν για να ανακόψουν την τουρκική ορμή και να αποτρέψουν μια ελληνοτουρκική… ανάφλεξη.
Πέραν τούτων των ευσεβών πόθων, η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν έχει διαμορφώσει μια κατασταλαγμένη θέση για την αντίδραση της χώρας στο απευκταίο σενάριο που το «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» κινηθεί εκεί που το 2020 ερευνούσε το «Ορούτς Ρέις» φτάνοντας μέχρι και 6,5 μίλια από τις ακτές της Ρόδου, του Καστελλόριζου και της Κρήτης.
Για να διαμορφωθεί μια τέτοια θέση απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εξασφάλιση μιας ελάχιστης πολιτικής συναίνεσης, η οποία θα επιτρέψει στους στρατιωτικούς επιτελείς να ορίσουν τους κανόνες εμπλοκής και τον βαθμό της ελληνικής αντίδρασης σε κάθε πιθανή ακραία τουρκική κίνηση.
Το ζοφερό κλίμα στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό, όπως αυτό διαιωνίζεται, καθιστά μια τέτοια συνεννόηση μεταξύ (τουλάχιστον) των κομμάτων εξουσίας αδύνατη. Και όσο τα αυτονόητα παραμένουν αδιανόητα για τα ελληνικά κόμματα τόσο η πιθανότητα μιας ακραίας τουρκικής κίνησης θα έρχεται ολοένα και πιο κοντά…
