Έκθεση ζωγραφικής του Συλλόγου Μικρασιατών Ημαθίας – “Μνήμες”: Ανάγλυφα χρώματα του προσφυγικού ξεριζωμού
Δημαρχείο Βέροιας: Με την υπογραφή των Μικρασιατών ζωγράφων, Κωνσταντίνου Αρώνη, Μελετινής Τσίλη, Δαμιανού Οικονομίδη, Βαρβάρας Ζουμπώδη.
Μια ζωντανή σε αποτυπώσεις αλλά και σε εντυπώσεις έκθεση ζωγραφικής, επετειακής αναφοράς και θεματολογίας προσφυγικών «αποχρώσεων» του Μικρασιατικού Ελληνισμού, εγκαινίασε το απόγευμα της Τετάρτης 25 Μαΐου 2022, με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, στο ισόγειο του κτιρίου του Δημαρχείου Βέροιας, ο Σύλλογος Μικρασιατών Ημαθίας.
Τα έργα είναι των Ημαθιωτών, Μικρασιατικής Καταγωγής, καλλιτεχνών, Κωνσταντίνου Αρώνη, της Μελετινής Τσίλη, του Δαμιανού Οικονομίδη και της Βαρβάρας Ζουμπώδη.
Με την χαρακτηριστική ζωγραφική «σφραγίδα» και υπογραφή του διακεκριμένου Αρχιτέκτονα – Ζωγράφου Κωνσταντίνου Αρώνη, αλλά και την ιδιαίτερη ζωγραφική «ματιά» της μαθήτριας και συνεργάτιδάς του Μελετινής Τσίλη, του Δαμιανού Οικονομίδη και της Βαρβάρας Ζουμπώδη, τα έργα, που μπορεί να απολαύσει το κοινό της έκθεσης, είναι μια πραγματική ξενάγηση στην Ιστορία.
Έργα ιδιαίτερης τεχνοτροπίας στο σχέδιο και στα χρώματα, που ζωντανεύουν, δίνοντας τον ανθρώπινο πόνο, μνήμες, συναισθήματα, εικόνες και «μυρωδιές» από τον τρόπο ζωής των προσφύγων της Μικρασιατικής τραγωδίας του’22.
Έργα που περικλείουν και εκλύουν την «ενέργεια» της Ιστορίας, ελκύουν μοναδικά, μέσα από αποτυπώσεις προσώπων, σπιτιών, οικοσκευής, οικισμών και δρόμων που φιλοξένησαν και σημάδεψαν τη γενιά του ξεριζωμού, είτε στις πατρογονικές τους εστίες, είτε σε ανάλογα χαμόσπιτα της μετεγκατάστασης.
Έργα που φέρουν ωστόσο την ίδια καλλιτεχνική «στόφα» της προσφυγικής ψυχής, στα ίδια σχεδόν μέτρα της ταπεινότητας και της φτώχειας της επιβίωσης, αλλά συνάμα της αξιοπρέπειας και της ευσέβειας του εθνικού και θρησκευτικού αναστήματος και μιας αμύθητης περιουσίας που δεν είναι άλλη από την κληρονομιά της παράδοσης και του αξιακού πολιτισμού των Μικρασιατών.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα «γλαφυρότητας» των γραμμών και των χρωμάτων, ο «Θρήνος» του Κ. Αρώνη, ένα έργο του οποίου ο πόνος αγγίζει στην εκφραστικότητα τα όρια του ανάγλυφου!
Το «Καραβάν Σαράι» της Μελετινής Τσίλη, όπως και το «Μικρασιάτικο Τραπέζι» της Βαρβάρας Ζουμπώδη, όπως αποδόθηκε σχεδόν τρισδιάστατα ζωγραφικά πάνω σε ένα παλιό ξύλινο παραθυρόφυλλο και με την προσθήκη παραδοσιακού κεντητού εργόχειρου.
«…Δεν ζωγράφισα αυτά τα θέματα με τη λογική να αποτυπώσω ένα θέμα που να έχει σχέση αποκλειστικά με τη Σμύρνη αλλά θεωρώ ότι γονιδιακά έχω προσωπικά ένα νοιάξιμο σε ό,τι αφορά αυτά τα κομμάτια ζωής των ανθρώπων…», ομολόγησε χαρακτηριστικά ο Κωνσταντίνος Αρώνης απαντώντας σε σχετικές με τη θεματολογία ερωτήσεις του κοινού.
Δηλώσεις στη Φαρέτρα
Στο περιθώριο της ξενάγησης των εκθεμάτων ο Κωνσταντίνος Αρώνης συνοδευόμενος από τη συγγραφέα, φιλόλογο και σύζυγό του Αλεξάνδρα Μυλωνά, μίλησε στη «Φαρέτρα» αναφερόμενος στο πνεύμα της διοργάνωσης της έκθεσης αλλά και στην ιστορική βαρύτητα της Σχολής Αρώνη στη Σμύρνη:
«…Το θέμα της αποψινής μου εισήγησης είναι η Ιστορία της Σχολής ΑΡΩΝΗ στη Σμύρνη η οποία ξεκίνησε να λειτουργεί το 1852 και για 70 συναπτά έτη, έως το 1922, οπότε λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής, κάθε δραστηριότητα διακόπηκε. Αυτή ήταν και η βασική μου επιθυμία.
Έχω στα χέρια μου ένα βιβλίο αναφοράς στα χρονικά και τα πρακτικά της σχολής, από τον εγγονό του ιδιοκτήτη της, ο οποίος είναι πρόγονός μου και το θεώρησα τυπική αλλά και ουσιαστική μου υποχρέωση να μεταφέρω και εγώ μέσα στα χρόνια το πληροφοριακό υλικό της σχολής. Και αυτό διότι, οι Μικρασιάτες διώχθηκαν απηνώς, κυνηγήθηκαν βάναυσα, ταλαιπωρήθηκαν, τιμωρήθηκαν, αλλά επέμειναν να διατηρούν στο ακέραιο την ευθύνη να μεταλαμπαδεύουν το υψηλό ελληνικό φρόνημα, πολύ συχνά με κίνδυνο της ζωής τους.
Η έκθεση, ειδικότερα, είναι μια επιλογή έργων τα οποία έχουν μέσα τους τον πόνο, το λυγμό, τη μόνιμη πίκρα του αδικαίωτου, του παραλογισμού, αυτού που δε χωράει ο νους, το μέγεθος της καταστροφής και του ξεριζωμού.» ήταν τα λόγια του.
Η Μελετινή Τσίλη με τη σειρά της σημείωσε χαρακτηριστικά:
«…Όταν αποφασίστηκε να διοργανωθεί η συγκεκριμένη έκθεση για τη Μικρασία είχα στο νου μου τα βιώματα της γιαγιάς μου, γι’ αυτό έκανα και το”Καραβάν Σαράι”, γιατί, όταν ήρθαν από τη Μικρά Ασία, εγκαταστάθηκαν στο Καραβάν Σαράι της Θεσσαλονίκης, για τρία χρόνια, έως ότου γίνουν τα σπίτια του εποικισμού, τα οποία τους παραδόθηκαν το 1926. Προσπάθησα λοιπόν να αποδώσω την εσωτερική τους αισθητική εικόνα, όσο πιο πιστά μπόρεσα, χρησιμοποιώντας μέρος ενός αντιπροσωπευτικού αρχειακού φωτογραφικού μοντάζ»
Η Πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών Ημαθίας Αναστασία Αλεξοπούλου – Παυλίδου σημείωσε μεταξύ άλλων:
«…Φέτος είναι μια χρονιά επετειακά δύσκολη για εμάς, με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ωστόσο έναν αιώνα μετά, οι θύμισες είναι νωπές, παρότι είμαστε τρίτη και τέταρτη γενιά προσφυγικών οικογενειών. Αφορμή για τη διοργάνωση της έκθεσης ήταν κάποιες συναφείς εκδηλώσεις του Συλλόγου στο ίδιο επετειακό πλαίσιο προς τιμή των προγόνων μας και έτσι ζητήσαμε από Μικρασιάτες καλλιτέχνες της Ημαθίας να συμμετάσχουν με τη δημιουργία κάποιων θεμάτων, όπως τα είχαν στο νου τους. Άλλα αποτύπωσαν θεματολογικά τον τρόπο ζωής των προσφύγων, άλλα τη θρησκευτική πίστη τους και άλλα τις πατρογονικές τους εστίες, με έντονα τα στοιχεία της φτώχειας τους αλλά και του πλούτου της ευτυχίας τους.
Οι πρόσφυγες κουβάλησαν μαζί τους πολύ λίγα πράγματα, ίσως φωτογραφίες και αντικείμενα αξίας, μα κυρίως κουβάλησαν τον πόνο του ξεριζωμού τους, με την αγάπη, τη λαχτάρα και το νόστο για τις αλησμόνητες πατρίδες, όπως και τη χριστιανική τους πίστη και θρησκευτικότητα. Αυτή η δύναμη ήταν που τους κράτησε δεμένους και στον Ελλαδικό χώρο…».
Σχολή Αρώνη (1852 – 1922). Ένα κέντρο πολιτισμού που «χάλκευσε» ιστορικές μορφές Ελλήνων!
Κεντρικός άξονας του ενδιαφέροντος της βραδιάς των εγκαινίων της έκθεσης υπήρξε η ιστορία της Σχολής Αρώνη της Σμύρνης, που αποτέλεσε και το θέμα της εισήγησης που πραγματοποίησε ο Κωνσταντίνος Αρώνης, στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου, με την προβολή σπάνιων ντοκουμέντων από την ίδρυση της σχολής, από το οικογενειακό αρχείο του ιδίου.
Επρόκειτο, όπως καταθέτουν τα ιστορικά στοιχεία, για ένα μεγάλο και πρότυπο εκπαιδευτικό κέντρο των ελληνικών γραμμάτων και του πολιτισμού, από το οποίο αποφοίτησαν 13.000 μαθητές, που «χάλκευσε» ιστορικές προσωπικότητες επιχειρηματιών, εφοπλιστών, επιστημόνων, λογίων και ποιητών (Γιώργος Σεφέρης, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος, Αριστοτέλης Ωνάσης κ.α.)
Στα εγκαίνια της έκθεσης αλλά και την εισήγηση του Κ. Αρώνη παραβρέθηκαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ.κ. Παντελεήμων και ο Δήμαρχος Βέροιας Κωνσταντίνος Βοργιαζίδης.
Ο κ. Παντελεήμων παίρνοντας το λόγο, κατά την παρουσίαση της εισήγησης, έκανε συνειρμική αναφορά στα γεγονότα της Ουκρανίας, υπογραμμίζοντας ότι η κατεξοχήν ελπίδα της ανθρωπότητας για την αποφυγή παρόμοιων ξεριζωμών, γενοκτονιών και άλλων πολεμικών ενεργειών, με θύμα τον άμαχο πληθυσμό είναι η βοήθεια του Θεού, την οποία και πρέπει να επικαλούμαστε διαρκώς, ενώ ο κ. Βοργιαζίδης επεσήμανε ότι τα μεγαλύτερα παθήματα στην Ιστορία οφείλουν να γίνονται και τα μεγαλύτερα μαθήματα.
Η έκθεση θα λειτουργεί έως την Τετάρτη 1 Ιουνίου 2022 , τις πρωινές ώρες λειτουργίας του Δημαρχείου.
Φωτογραφίες: faretra.info
