Ο νόμος αυτός προβλέπει μεταξύ άλλων την απαγόρευση της χρήσης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης και της πώλησης αυτοκινήτων με κινητήρες βενζίνης ή πετρελαίου από το 2030, κατάργηση της χρήσης μαζούτ για την παραγωγή ρεύματος στα νησιά, υποχρεωτική ασφάλιση των κτηρίων σε περιοχές υψηλού κλιματικού κινδύνου, διεύρυνση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που συνοδεύει τις επενδύσεις προκειμένου να εξετάζονται και οι κλιματικές επιπτώσεις.
Έτσι, η χώρα φαίνεται να αποκτά ακόμα μεγαλύτερη εξάρτηση από το φυσικό αέριο, το οποίο, ως ορυκτό καύσιμο, γίνεται όλο και πιο ακριβό, καθώς είναι και εισαγόμενο. Επιπλέον θα το διαχειρίζεται ιδιώτης, αφού ιδιωτικοποιείται ο όμιλος ΔΕΠΑ (ήδη έχει ιδιωτικοποιηθεί η ΔΕΠΑ Υποδομών και εκκρεμεί η ΔΕΠΑ Εμπορίας).
Επίσης, από το πλήθος των ασύνδετων μεταξύ τους μέτρων, προκύπτει ξεκάθαρα ότι το βάρος της προσαρμογής και της μετάβασης θα το επωμιστούν οι πολίτες, διότι για παράδειγμα στην ηλεκτροδότηση νέων κτηρίων από το 2025 θα απαιτείται ιδιωτική ασφάλιση σε περιοχές κλιματικού κίνδυνου (πλημμύρες) ή κοντά σε δάση (πυρκαγιές). Οι ευάλωτες ζώνες θα προσδιοριστούν από τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, των οποίων η πρώτη αναθεώρηση δεν έχει ξεκινήσει ακόμη.
Με τον νέο κλιματικό νόμο προβλέπονται επίσης τα εξής:
● Διακοπή λειτουργίας όλων των λιγνιτικών μονάδων το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2028 με ρήτρα επανεξέτασης το 2023 – με σκοπό την επίσπευση – υπό την προϋπόθεση της διασφάλισης της επάρκειας ισχύος και της ασφάλειας εφοδιασμού.
● Από το 2023 οι δήμοι αναλαμβάνουν την εκπόνηση Δημοτικών Σχεδίων Μείωσης Εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα (ΔηΣΜΕΔΑ), με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 10% για το έτος 2025 και 30% για το έτος 2030 σε σύγκριση με το έτος βάσης 2019. Τα ΔηΣΜΕΔΑ περιλαμβάνουν αναλυτική απογραφή των ενεργειακών καταναλώσεων και εκπομπών CO2 για τα δημοτικά κτήρια, στάδια κ.λπ., τον δημοτικό φωτισμό, τις δημοτικές εγκαταστάσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τα δημοτικά οχήματα κ.λπ.
Ρυθμίσεις για τα κτήρια
Από το 2023 προβλέπεται η απαγόρευση καυστήρων πετρελαίου όπου υπάρχει δίκτυο φυσικού αερίου σε νέες οικοδομές. Από το 2025 απαγόρευση εγκατάστασης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. Από το 2030 απαγόρευση χρήσης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. Όπως τόνισε ο Κώστας Σκρέκας, στα ήδη υπάρχοντα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το «Εξοικονομώ», η πλατφόρμα του οποίου αναμένεται να ανοίξει σύντομα, το ΥΠΕΝ ήδη σχεδιάζει και νέα, προκειμένου να ενισχύσει τα νοικοκυριά στην ενεργειακή μετάβαση για την αντικατάσταση των ενεργοβόρων συσκευών θέρμανσης.
Στα ειδικά κτήρια – βιομηχανίες, αποθήκες, εμπορικά κτήρια κ.λπ. – με κάλυψη μεγαλύτερη των 500 τ.μ., για τα οποία οι οικοδομικές άδειες υποβάλλονται από την 1η Ιανουαρίου 2023, εξαιρουμένων των τουριστικών καταλυμάτων και των ναών, καθίσταται υποχρεωτική η τοποθέτηση συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά ή θερμικά ηλιακά συστήματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της κάλυψης.
Προβλέπεται επίσης δυνατότητα εξαιρέσεων σε μεμονωμένα κτήρια για λόγους μορφολογικούς ή αισθητικούς ή σε περιοχές με θεσμοθετημένο καθεστώς προστασίας, όπως παραδοσιακοί οικισμοί και διατηρητέα κτήρια.
Ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης
Από το 2023, το 1/4 των νέων εταιρικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης που ταξινομούνται πρέπει να είναι αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα ή υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα εξωτερικής φόρτισης ρύπων έως 50γρ CO2 / χλμ. Από το 2030, τα νέα οχήματα που θα ταξινομούνται θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών.
Από το 2025 υποχρεωτικά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη όλα τα νέα ταξί, καθώς και το 1/3 των νέων ενοικιαζόμενων οχημάτων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, θα είναι ηλεκτροκίνητα. Στόχος είναι μέχρι το 2023 να κυκλοφορούν στους δρόμους περί τα 2.000 ηλεκτροκίνητα ταξί. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 τα μέτρα θα εξεταστούν εκ νέου, με σκοπό την επίσπευση και την επέκταση σε επιπλέον περιοχές, ανάλογα με την επαρκή διαθεσιμότητα σταθμών φόρτισης.
Τοποθέτηση φορτιστών στις πόλεις
Ανοιχτό άφησε το ενδεχόμενο δημιουργίας προγράμματος απόσυρσης παλιών αυτοκινήτων ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Συγκεκριμένα, με δεδομένο ότι η χώρα μας διαθέτει έναν από τους πιο γερασμένους και ρυπογόνους στόλους αυτοκινήτων στην Ευρώπη, ο Σκρέκας σημείωσε ότι το πρόγραμμα απόσυρσης παλιών οχημάτων είναι στο τραπέζι, ωστόσο δεν είναι ο μόνος αρμόδιος για να προχωρήσει στην υλοποίηση του εν λόγω σχεδίου, καθώς θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία με άλλα υπουργεία.
Μείωση εκπομπών από επιχειρήσεις
Από το 2023 συγκεκριμένες επιχειρήσεις θα πρέπει να υποβάλλουν ετήσια έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα για το προηγούμενο έτος. Η υποβολή της έκθεσης θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριμήνου κάθε έτους.
Το μέτρο αφορά τις εξής επιχειρήσεις: Εισηγμένες στο χρηματιστήριο, πιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις επενδύσεων, επιχειρήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης, εταιρείες ταχυμεταφορών, επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, αλυσίδες λιανεμπορίου που απασχολούν πάνω από 500 εργαζόμενους, επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Προβλέπεται επιπλέον μείωση των εκπομπών στα μη διασυνδεδεμένα νησιά κατά 80% σε σχέση με 2019. Από το 2030 απαγορεύεται η χρήση μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
Επιπλέον προβλέψεις
Υποχρεωτική ασφάλιση κινδύνου (προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτηρίου) από το 2025 για νέα κτήρια σε ζώνες υψηλής τρωτότητας σε ευάλωτες περιοχές, ύστερα από σχέδια που θα ετοιμάσουν οι περιφέρειες.
Όπως έγινε γνωστό, η πορεία επίτευξης και ο επιμερισμός των βαρών στους επιμέρους τομείς που προβλέπει ο κλιματικός νόμος γίνεται μέσω της κατάρτισης τομεακών προϋπολογισμών άνθρακα πενταετούς διάρκειας για: Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, μεταφορές, βιομηχανία, κτήρια, γεωργία και κτηνοτροφία, απόβλητα και χρήσεις γης, αλλαγές χρήσεων γης και δασοπονία.
Ο κλιματικός νόμος προβλέπει επίσης την ενσωμάτωση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στις τομεακές πολιτικές. Θεσμοθετούνται:
● Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) και επαναξιολόγηση ανά δεκαετία, η οποία θα εκπονηθεί από το νεοσύστατο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
● Περιφερειακά Σχέδια για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ).
● Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή από το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, το οποίο αποτελεί ανοιχτό δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών και ενημέρωσης.
Προβλέπεται, επίσης, η ανάληψη δράσεων για την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς από την κλιματική αλλαγή, στο πλαίσιο της διεθνούς πρωτοβουλίας που έχει αναλάβει η Ελλάδα σε συνεργασία με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και τον Διεθνή Οργανισμό Μετεωρολογίας.
Τέλος, όπως έγινε γνωστό, καταρτίζεται Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, η οποία θα λειτουργεί ως τεχνικός και επιστημονικός σύμβουλος της πολιτείας.
