ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βέροιας “Πέντε σιωπές”: Συγκλονιστική παράσταση! Κραυγή που καθήλωσε! / γράφει η Δήμητρα Σμυρνή

30/10/2021, 15:13

———

“Πέντε σιωπές. Τέσσερις δικές μας και μία του έξω κόσμου.” Σήλα Στήβενσον

“Να μιλάς είναι η μεγαλύτερη δύναμη. Να είσαι ορατός.” Γιάννης Παρασκευόπουλος

Δήμητρα Σμυρνή

Πρεμιέρα χθες το βράδυ για τις “Πέντε σιωπές” της Σήλα Στήβενσον από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βέροιας, σε σκηνοθεσία Γιάννη Παρασκευόπουλου.

Είχαμε ενημερωθεί για το θέμα του έργου της Στήβενσον, για την ιδιαιτερότητα της παράστασης που ετοιμαζόταν πυρετωδώς, είχαμε δει το τρέιλερ, που μετέφερε στιγμές που έπειθαν για την ποιότητά της, αλλά όλα αυτά, που δημιούργησαν ένα κλίμα θετικής αναμονής, ξεπεράστηκαν από την ίδια την παράσταση, που ήταν μια έκρηξη φωτός μέσα στο σκοτάδι! Γιατί, αν “ηθοποιός σημαίνει φως”, το Θέατρο, μελετώντας τον άνθρωπο και τον ψυχισμό του, είναι το φως που χρειαζόμαστε, για να δούμε τον έξω αλλά και τον μέσα μας κόσμο.

Πάνω στη σκηνή του Χώρου Τεχνών της Βέροιας, 55 θεατές συνυπήρξαν με τους 10 ηθοποιούς της παράστασης, σε μία συνεχή και αδιάσπαστη “συμμετοχή” στο δρώμενο.

Ξεκινώντας από την ατμόσφαιρα της σιωπής, που κάλυπτε τα πάντα πριν ακόμα από την έναρξη της παράστασης, υποβοηθούμενη από την υποβλητική μουσική που διαχέονταν διακριτικά στο χώρο, και το ρυθμικό πέρασμα των ηθοποιών ανάμεσα στους θεατές, που υποδήλωνε την ενότητα πομπού και δέκτη, η παράσταση ξεκίνησε με την υπογραφή του “Θεάτρου Έρευνας”.

Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος είχε πει για το “Θέατρο Έρευνας” που το υπηρετεί με πάθος: “Το Θέατρο Έρευνας δε θα σήμαινε τίποτα χωρίς το θεατή. Γίνεται για να ταρακουνηθεί ο θεατής. Πρέπει να αφυπνισθεί η συνείδησή του. Ιδανικά θα ήθελα να είναι τόσο ανήσυχος ο θεατής, ώστε να φτάνει στο όριο να θέλει να παρέμβει.”

Και έτσι έγινε. Κανείς από μας τους 55 δεν έφυγε από το θέατρο, όχι χωρίς να ευαισθητοποιηθεί, αλλά, καλύτερα, χωρίς να νιώσει συμμέτοχος για όσα δίπλα του τραγικά συμβαίνουν και τον αφήνουν αδιάφορο, χωρίς να νιώσει τον πραγματικό του ρόλο σε μια κοινωνία, που με τη σιωπή της αφήνει ανυπεράσπιστη την αθωότητα στα χέρια της κτηνωδίας.

Σήλα Στήβενσον “Πέντε σιωπές”. Ενδοοικογενειακή βία στη χειρότερη μορφή της. Έργο που καίει. Λόγος άμεσος, δυνατός, καταγγελτικός, χωρίς ξεφτισμένο διδακτισμό. Συνάμα λόγος λυρικός. Εδώ ο ωμός ρεαλισμός που αναστατώνει παντρεύεται με τον άκρατο λυρισμό της τρυφερότητας, που οι τρεις γυναικείες ψυχές στερήθηκαν. Έργο που αγγίζει όλες τις εποχές, τις παλιές, όπου όλα κρύβονταν, και τη σημερινή, που εξακολουθούν να κρύβονται, αλλά επιτέλους ξεκινά μια απόπειρα αφύπνισης και αποκάλυψης του αποστήματος.

“Μιλήστε. Σας ακούμε, είμαστε δίπλα σας, σας προστατεύουμε. Όχι άλλη σιωπή.”

Αυτό το κείμενο, με την εξαιρετική του μετάφραση της Χριστίνας Μπάμπου – Παγκουρέλη, πήρε στα χέρια του ο Γιάννης Παρασκευόπουλος και το έκανε παράσταση, πολλαπλασιάζοντας τη δύναμή του με τη σκηνοθετική του οπτική, που δεν είναι μόνο θέμα πολλαπλής εμπειρίας, αλλά και ενός ασίγαστου πάθους να δώσει την ουσία του Θεάτρου μέσα από τη μελέτη της ανθρώπινης ύπαρξης.

Παράσταση νευρώδης, απόλυτου συγχρονισμού, εναλλαγής συναισθημάτων και μηνυμάτων με καταιγιστικό τρόπο, παράσταση συνόλου και παράσταση του κάθε ηθοποιού ξεχωριστά, παράσταση που θύμισε την επιβλητικότητα και το πάθος της Αρχαίας Τραγωδίας να παίζεται δίπλα μας, με ήρωες καθημερινούς σαν εμάς. Οι φωνές τους, πολλές φορές να διαπερνούν το χώρο όλες μαζί, θύμιζαν το χορό της Αρχαίας Τραγωδίας. Ήμασταν κατά τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας αιχμάλωτοι του “ελέου και φόβου”, περιμένοντας την “κάθαρση”, τη λύτρωση.

Οι ηθοποιοί ανάμεσα στο κοινό, οι ηθοποιοί να κάνουν την κάθε στιγμή των ηρώων που υποδύονταν να αναβοσβήνει μέσα στο σκοτάδι, να εκπυρσοκροτεί συναισθήματα…

Στα χέρια του είχε ο σκηνοθέτης επαγγελματίες και ερασιτέχνες ηθοποιούς, τους δούλεψε με τον ίδιο τρόπο. Το αποτέλεσμα εντυπωσιακό!

Ο Πέτρος Μαλιάρας ως Μπίλυ κυριάρχησε στη σκηνή εκπέμποντας δυνατά συναισθήματα, αφού δούλεψε μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια τα εκφραστικά του μέσα. Ποιος ήταν τελικά ο Μπίλυ, ο στυγνός κακοποιητής της γυναίκας και των κοριτσιών του; Ποιος ευθύνεται για την κτηνωδία του; Ποιος τον δημιούργησε; Η δική του οικογένεια; Το σύστημα, το οποίο επικαλείται με τυφλό φανατισμό; Ο Μπίλυ της διπλανής μας πόρτας ζωντάνεψε από τον Πέτρο Μαλιάρα εκπληκτικά, προκαλώντας στους θεατές δυνατά συναισθήματα.

Η Μάγδα Πένσου ως Μαίρη, ποδοπατημένη ανθρώπινη ύπαρξη, σύζυγος που κακοποιείται σωματικά και ψυχικά, είναι ταυτόχρονα η μάνα που βλέπει να κακοποιούνται σεξουαλικά τα παιδιά της, χωρίς να μπορεί να αντιδράσει από το φόβο που την παραλύει. Με πρόσωπο γεμάτο εκφραστικές γωνίες πόνου και απόγνωσης, με καθαρή άρθρωση και κινήσεις μελετημένης έντασης, η Πένσου συγκλόνισε ερμήνευοντας το ρόλο της.

Οι δύο κόρες, η Σούζαν της Σταυρούλας Κουλούρη και η Τζάνετ της Μαρίας – Νεφέλης Παρασκευοπούλου, συγκλονιστικές! Η παιδική αθωότητα στα μάτια τους, τσαλαπατημένη από τα ζωώδη ένστικτα του πατέρα τους, αναζητάει το φως, έστω και μέσα στο σκοτάδι της φυλακής, που είναι γι’ αυτές πιο φωτεινό από το σκοτάδι του σπιτιού τους. Η μητέρα τους τουλάχιστον έζησε κάποιο χάδι του έρωτα, έχει κάποιες αναμνήσεις από την πολύ μακρινή παιδική της ηλικία, αυτές μεγάλωσαν μέσα στο σκοτάδι της κακοποίησης. Εκφραστικότατες οι δύο ηθοποιοί, με πληρέστατη κατοχή των εκφραστικών τους μέσων οδηγούσαν μοιραία στη συγκινησιακή “συμμετοχή ” των θεατών.

Και οι άλλοι έξι ηθοποιοί; Οι άλλοι έξι ήταν η μία και τελευταία σιωπή μετά τις τέσσερις. Αυτή της κοινωνίας, που μετά το φόνο που προηγείται, έρχεται να αναζητήσει τα αίτια, να αποκαλύψει τα κρυμμένα μυστικά, άλλοτε παρηγορητικά και άλλοτε ωμά και πιεστικά. Πού ήταν όλοι αυτοί μέχρι τώρα; Πού ήμασταν όλοι εμείς;

Ο υπαστυνόμος του Κωστή Ζήνδρου, η Φανή Κονδάρα ως αστυνομικός αλλά και ψυχίατρος, ο Κωνσταντίνος Ντομουχτσής ως ψυχίατρος, η Όλγα Παπαδοπούλου ως δικηγόρος, ο Τάσος Κουτσάμπασης ως άλλος δικηγόρος και η Κατερίνα Γρηγοριάδου ως κοινωνική λειτουργός, έδωσαν ένα εξαιρετικά δεμένο σύνολο που πλαισίωσε ερμηνευτικά άψογα τους τέσσερις πρωταγωνιστές, αναδεικνύοντας και το σύνολο και τη μονάδα.

Η παράσταση όμως δε θα ήταν η ίδια, αν έλειπε η υποβλητική μουσική του Μάνου Μυλωνάκη, που υπογράμμιζε συναισθηματικά και πολυποίκιλα το κείμενο, άλλοτε μ’ ένα θρηνητικό τσέλο κι άλλοτε με την υπενθύμιση της ηλεκτρονικής εποχής μέσα στην οποία ζούμε. Έξοχη μουσική παρουσία.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Ιωάννας Στεφανοπούλου εναρμονισμένα πλήρως με τις αναζητήσεις του έργου και του σκηνοθέτη του. Με μια πρώτη απλοϊκή ματιά το σκηνικό ήταν ανύπαρκτο. Κι όμως απόλυτα υπαρκτό, συνυφασμένο με τους στόχους να αναδειχτούν τα τέσσερα πρόσωπα του δράματος, μέσα από την απόλυτη αφαίρεση. Τα κοστούμια, από το το απλό μπεζ φορεματάκι της αφρόντιστης τσακισμένης Μαίρης, μέχρι τα αθώα τζιν των κοριτσιών και τις στρατιωτικές αρβύλες του κακοποιητή πατέρα, απόλυτα μελετημένα.

Οι φωτισμοί του έμπειρου φωτιστή σκηνής Αντώνη Στεφανόπουλου, με τις εύστοχες εναλλαγές τους, φόρτισαν θετικά την ατμόσφαιρα.

Και βέβαια, πέρα από τη σκηνοθετική γραμμή του Γιάννη Παρασκευόπουλου, που καθόρισε την κίνηση της όλης παράστασης, η γνώση στον τομέα της κινησιολογίας, που πρόσφερε η Αφροδίτη Γεωργιάδου, υπήρξε πολύτιμη.

Ο σκηνοθέτης δούλεψε στο σύνολο με βεροιώτες καλλιτέχνες και απέδειξε πως είναι ένας σπουδαίος δάσκαλος, ένας δημιουργός, που το πάθος του για το Θέατρο μπορεί να προσφέρει στην πόλη μας μικρά θαύματα.

Είμαστε σίγουροι πως οι 19 παραστάσεις, που έχει προγραμματίσει να δώσει το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., δεν θα φτάσουν για να δει ο κόσμος το έργο. Σίγουρα θα θελήσουν, και πρέπει, να το δουν πολύ περισσότερα άτομα. Οι 900 είμαστε λίγοι.

Είναι μια παράσταση αξιώσεων, που μπορεί να μεταφερθεί στις μεγαλύτερες σκηνές και πρέπει πρώτα εμείς, οι άνθρωποι της πόλης, να τη δούμε και να κατανοήσουμε το μέγεθός της.