Ο σέρβικος μεγαλοϊδεατισμός, οι βλέψεις του επί της ελληνικής Μακεδονίας και το “πισώπλατο χτύπημα” του Τίτο κατά του ΔΣΕ  

Ο ΣΕΡΒΙΚΟΣ ΜΕΓΑΛΟΪΔΕΑΤΙΣΜΟΣ, ΟΙ ΒΛΕΨΕΙΣ ΤΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ «ΠΙΣΩΠΛΑΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ» ΤΟΥ ΤΙΤΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ Δ.Σ.Ε.

Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου*

Από έκδοση της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού του Γ.Ε.Σ. μας παρέχονται ενδιαφέροντα πληροφοριακά στοιχεία, τα οποία  έχουν άμεση σχέση με τον σερβικό μεγαλοϊδεατισμό και τις βλέψεις του επί της ελληνικής Μακεδονίας από τα τέλη του 19^ου αι. και ειδικότερα, από το 1890 και εντεύθεν. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, από τον Ιούνιο του 1890 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1892, η Ελλάδα και η Σερβία διεξήγαγαν διαπραγματεύσεις με σκοπό την αναζωογόνηση της Συνθήκης του Φεσλάου του έτους 1867.

Η Σερβία πρότεινε στην Ελλάδα αντιβουλγαρική συνεργασία για την επίτευξη εκκλησιαστικής ενότητας υπό το πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, με την προϋπόθεση ότι θα είχε υπό τη δικαιοδοσία της τα εκκλησιαστικά ζητήματα στα βιλαέτια Μοναστηρίου και Κοσόβου, στα βόρεια διαμερίσματα του βιλαετίου Θεσσαλονίκης, στις κοιλάδες Στρυμόνος και Νέστου μέχρι το Μελένικο και το Νευροκόπι και στις περιοχές Στρώμνιτσας, κοιλάδας Αξιού, Καστοριάς, Κορυτσάς και Βερατίου.

Η Ελλάδα, επειδή έκρινε ότι οι ανωτέρω σερβικές απαιτήσεις ήταν υπερβολικές και ότι περιέκλειαν τα σπέρματα μιας μελλοντικής επεκτατικής σερβικής πολιτικής εις βάρος της, τις απέρριψε και διέκοψε τις διαπραγματεύσεις. «Έκτοτε ο Ελληνισμός της Μακεδονίας δεν αντιμετώπισεν άμεσον επίθεσιν του σερβικού εθνικισμού ως συνέβη με τον βουλγαρικόν. Όμως αι προς νότον σερβικαί βλέψεις συνεχώς ηυξάνοντο». (δική μου η υπογράμμιση). (8)

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο σερβικός επεκτατικός μεγαλοϊδεατισμός από τότε έτρεφε συγκεκαλυμμένα εδαφικές διεκδικήσεις εις βάρος της Ελλάδας και ότι ανέμενε την κατάλληλη ευκαιρία για να εκδηλωθεί. Μεταξύ των διεκδικήσεων, περιλαμβάνονταν και οι απαράδεκτες αξιώσεις της Σερβίας  για τη χρησιμοποίηση του λιμένος της Θεσσαλονίκης για στρατιωτικό ανεφοδιασμό της σε περίπτωση πολέμου μεταξύ αυτής και της Ιταλίας.

«Οι Γιουγκοσλάβοι τηρούσαν σκληρή στάση, προβάλλοντας διεκδικήσεις για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και διεκδικώντας ρόλο προστάτη απέναντι στην Ελλάδα. Η ανασφάλειά τους, εξαιτίας των διαφορών τους με τους Ιταλούς στην Αδριατική και την Αλβανία, τους έκανε να χάνουν την αίσθηση του μέτρου. Έτσι, η απαίτησή τους να μπορούν να χρησιμοποιούν ανεμπόδιστα το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, για στρατιωτικό ανεφοδιασμό σε περίπτωση πολέμου με την Ιταλία, ισοδυναμούσε με μετατροπή της Ελλάδας σε χώρα-εξάρτημα της Γιουγκοσλαβίας, ενώ συνεπαγόταν την εμπλοκή της σε μια ιταλογιουγκο-σλαβική σύρραξη.

Η ηγεσία του Βελιγραδίου, παραδομένη στα χιμαιρικά της όνειρα να ηγεμονεύσει στα Βαλκάνια (η υπογράμμιση δική μου) αν και γνώριζε καλά τον Βενιζέλο, και παρά τους παλιούς δεσμούς της χώρας μαζί του, τον υποτίμησε». (Βλ. « ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ», καθημερινή εφημερίδα των Χανίων, φύλλο 20-3-2020 (από το βιβλίο του Νικολάου Παπαδάκη: Ελευθέριος  Βενιζέλος)

Το αποκορύφωμα όμως του σερβικού επεκτατισμού εκδηλώθηκε με την ίδρυση το 1945 της ομόσπονδης γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, μέσα από την οποία στόχευε στη δημιουργία της Μακεδονίας του Αιγαίου, με την απόσπαση και προσάρτηση σ’ αυτήν εδαφών από την Ελλάδα (Μακεδονία) και τη Βουλγαρία (Μακεδονία του Πιρίν).

Παρατηρούμε, επίσης, ότι ο σερβικός μεγαλοϊδεατισμός μέσω του Τίτο, εκτός από ελληνικά και βουλγαρικά, έτρεφε βλέψεις και σε αλβανικά εδάφη. Μάλιστα, μετά τον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο κατέβαλλε προσπάθειες προς κάθε κατεύθυνση, για την μετατροπή της Αλβανίας σε μία ακόμα ομόσπονδη γιουγκοσλαβική δημοκρατία.

Για το θέμα αυτό ο Αλβανός ιστορικός Tajar Zavalani γράφει: “Mετά την πολιτική καταδίκη (σημείωση δική μου: του Τίτο) από τους Αλβανούς κομμουνιστές, οι οποίοι ενέκριναν την απόφαση της ΚΟΜΙΝΦΟΡΜ για την αποκήρυξη του ιδίου και της Ένωσης των Γιουγκοσλάβων κομμουνιστών, ακολούθησε η πιο συγκεκριμένη κατηγορία, ότι το μεγαλύτερο έγκλημα του Τίτο ήταν που ήθελε να μετατρέψει την Αλβανία σε αποικία της Γιουγκοσλαβίας». (9)

 Είναι γνωστό ότι ο σερβικός μεγαλοϊδεατισμός, μέσω του Τίτο και του Τέμπο Βουκμάνοβιτς και προς όφελος της Γιουγκοσλαβίας, επιχείρησε κατά τη διάρκεια της Κατοχής να «καπελώσει» τα αντιστασιακά κινήματα των βαλκανικών χωρών, στις οποίες στρέφονταν οι επεκτατικές του βλέψεις, δηλαδή, Ελλάδα, Αλβανία και Βουλγαρία, με την προσπάθεια ίδρυσης Γενικού Βαλκανικού Επιτελείου, την ηγεσία του οποίου στόχευε να υφαρπάξει, για να πραγματοποιήσει άνετα τα επεκτατικά του σχέδια. «Η φιλοδοξία των Γιουγκοσλάβων (σημείωση δική μου: ήταν) να ηγηθούν των Ελλήνων ανταρτών και να λειτουργήσουν ως επαναστατικό πρότυπό τους, καθώς και το ενδιαφέρον τους για την ελληνική Μακεδονία» (10).

Μετά την αποτυχία αυτής της προσπάθειας, ο Τέμπο έστειλε δεκάδες πράκτορες και ένοπλα σλαβομακεδονικά σώματα στις ανταρτικές δυνάμεις αυτών των χωρών, με τον απώτερο σκοπό να υποδηλώνει τη συνεχή παρουσία σ’ αυτές των «αλύτρωτων Σλαβομακεδόνων αδελφών».

Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι από τον Οκτώβριο του 1944 το ζήτημα της Ελλάδας ήταν τελευταίο στις προτεραιότητες της Σοβιετικής Ένωσης, ύστερα από την διατυμπανιζόμενη αλλά μη αποδεδειγμένη συμφωνία Τσόρτσιλ – Στάλιν στη Μόσχα, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα περιέρχονταν στη βρετανική σφαίρα επιρροής κατά ποσοστό 90 %. Πάντως, από την περίοδο αυτή και εντεύθεν, ο Τίτο εμφανίζεται να διαμορφώνει νέα πολιτική για το «Μακεδονικό ζήτημα», η οποία τον έφερε σε αντίθεση με το Κ.Κ.Ε.: « … ο Τίτο διαμόρφωσε νέα πολιτική για τη δημιουργία «Μακεδονικού έθνους» και την ενοποίηση του μακεδονικού χώρου στο πλαίσιο της μεταπολεμικής γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας. Ασφαλώς, η δυναμική πολιτική που ακολούθησε ο Τίτο και οι εκπρόσωποί του στη Μακεδονία εξέπληξε και ανησύχησε την ηγεσία του Κ.Κ.Ε. και προβλημάτισε τα στελέχη του, που ήταν ζυμωμένα με το Μακεδονικό από τα χρόνια του Μεσοπολέμου. Ορισμένα αντέδρασαν βίαια. Αλλά δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να παραδεχθούν την πραγματικότητα ότι, άλλη η πολιτική του Τίτο και άλλες οι ενέργειες των τοπικών στελεχών και απεσταλμένων του στη Μακεδονία». (11)

Μετά τα Δεκεμβριανά και πριν από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, ενώ η γιουγκοσλαβική ηγεσία είχε λάβει σαφή αρνητική θέση στη συνέχιση του αγώνα του ΕΑΜικού κινήματος κατά των βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, ξαφνικά, μετά την υπογραφή της, άλλαξε τακτική και φάνηκε να ευνοεί ένα δεύτερο αντάρτικο από την αρχή, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι το οπλισμένο χέρι αυτού του κινήματος, ο Ε.Λ.Α.Σ., έπαυσε να υπάρχει και ήταν μόνο μια ανάμνηση. Τι ακριβώς συνέβη και ποιες νεώτερες σκέψεις οδήγησαν τη γιουγκοσλαβική ηγεσία (τον απόλυτο έλεγχο της οποίας είχαν οι σερβικοί μεγαλοϊδεατικοί κύκλοι) να ευνοεί έναν εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα; Το ίδιο ακριβώς δεν επιδίωκε η ελληνική αντίδραση και οι προστάτες της οι Άγγλοι, με το κύμα διωγμών και τρομοκρατίας που εξαπέλυσαν κατά των ΕΑΜικών αγωνιστών και του δημοκρατικού λαού της χώρας μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας; Ποιος έσπρωχνε τις χιλιάδες άοπλους αγωνιστές να καταφεύγουν στα βουνά για να γλιτώσουν από την τρομοκρατία; Γιατί, για πολλούς από αυτούς, λειτούργησε κέντρο υποδοχής και εκπαίδευσης μόνο στο Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας και όχι και στην Αλβανία, το έδαφος της οποίας ο Άρης Βελουχιώτης, πριν την εξόντωσή του, είχε επιλέξει σαν βάση συγκρότησης και εξόρμησης ενός νέου λαϊκού στρατού για τη συνέχιση του αγώνα κατά της ελληνικής αντίδρασης και των βρετανικών στρατευμάτων που τη στήριζαν;

Θα ήταν, ίσως, παρακινδυνευμένη η διατύπωση της άποψης ότι ο Τίτο ήταν πράκτορας των Άγγλων και ότι έπαιζε έντεχνα το παιχνίδι τους, όχι βέβαια, χωρίς κάποιο αντάλλαγμα. Εάν, όμως, όντως ήταν πράκτορας, τότε ποια εκδούλευση προσέφερε σ’ αυτούς και έναντι ποιου ανταλλάγματος; Αυτά και άλλα συναφή ερωτήματα, όπως το «πισώπλατο χτύπημα» του ιδίου κατά του Δ.Σ.Ε., περιμένουν ακόμα την απάντησή τους.

Το ζήτημα του «πισώπλατου χτυπήματος» του Τίτο κατά του Δ.Σ.Ε.  με την παροχή της άδειας στις κυβερνητικές δυνάμεις της εισόδου των στο γιουγκοσλαβικό έδαφος για την υπερφαλάγγιση πολλών μονάδων του, δεν θα σπεύσω να το απορρίψω αβασάνιστα, όπως εσφαλμένα έπραξαν πολλοί.

Στο κείμενο του προμνημονευόμενου βιβλίου μου αναφέρονται όλες οι περιπτώσεις οι οποίες συνηγορούν υπέρ αυτής της άποψης και, επί πλέον, κατατίθεται και μια προσωπική μαρτυρία μου από αφήγηση προς εμένα, κατά τη διάρκεια ταξιδιού μου στην Αλβανία το έτος 1983, προσώπου που υπηρέτησε στον αλβανικό στρατό.

Για τον Τίτο, μετά την αποκήρυξη του ιδίου και της Ένωσης των Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών από το Κ.Κ.Ε., εξέλιπαν ολοσχερώς οι λόγοι της υποστήριξης του Δ.Σ.Ε. από την Γιουγκοσλαβία.

Επαναλαμβάνω ότι η προσφερθείσα μέχρι τότε πολύπλευρη βοήθεια προς αυτόν από την τελευταία, δεν οφείλονταν στη σοσιαλιστική αλληλεγγύη, αλλά στην τακτική της προώθησης και υλοποίησης των σκοπών και στόχων του σερβικού μεγαλοϊδεατισμού για την ίδρυση της Μακεδονίας του Αιγαίου.

Εφεξής, ο Τίτο φρόντισε, με κάθε τρόπο, ώστε ο Δ.Σ.Ε. να οδηγηθεί στην ήττα. Απαγόρευσε την είσοδο των μαχητών του στο έδαφος της Γιουγκοσλαβίας και περιόριζε όσους από αυτούς παραβίαζαν τα σύνορα της σε ειδικά στρατόπεδα. Δέσμευσε μεγάλες ποσότητες οπλισμού και πυρομαχικών του Δ.Σ.Ε. οι οποίες βρίσκονταν σε αποθήκες του στο έδαφος της Γιουγκοσλαβίας και δεν επέτρεψε σε 4.000 τραυματίες μαχητές του οι οποίοι είχαν αποθεραπευτεί να επιστρέψουν πάλι στις μονάδες τους. Επίσης, δεν επέτρεψε και σε άλλες 4.000 Έλληνες του εξωτερικού και πολιτικούς πρόσφυγες να περάσουν από το έδαφος της χώρας του για να καταταγούν στον Δ.Σ.Ε. ως εθελοντές. Όλα αυτά είναι πρόσθετα στοιχεία που ενισχύουν την εκδοχή του «πισώπλατου χτυπήματος».

—————-

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Βελτιωμένο απόσπασμα από το βιβλίο μου «Η ΝΑΟΥΣΑ ΣΤΗ ΔΙΝΗ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ» (1945 – 1949). Σελ. XIV–XVI. Νάουσα 2008)

———————–

ΥΠΟΜΝΗΜΑ

(8) Γ.Ε.Σ. / Δ.Ι.Σ.  «Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΕΙΣ ΘΡΑΚΗΝ ΓΕ- ΓΟΝΟΤΑ. Σελ. 49-50. ΑΘΗΝΑ 1979».

(9) Zavalani Tajar «HISTORI E SHQIPNIS. Botim  i 2-te  PHOENIX. Paqe 341. Tirana 1998».

(10) Pirjevec Joze « Η  ΠΟΛΙΤΙΚΗ  ΤΗΣ  ΜΕΓΑΛΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ, ΤΩΝ Η.Π.Α. ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ  ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟ 1944.  Ανακοίνωσή του κατά το Α΄ Διεθνές Συνέδριο Σύγχρονης Ιστορίας, περιλαμβανόμενη στην έκδοση ΕΛΛΑΔΑ 1936-1944 (Δικτατορία-Κατοχή-Αντίσταση). Σελ. 598. Έκδοση του Μορφωτικού Ινστιτούτου Α.Τ.Ε. Αθήνα 1990».

(11) Κωφού Ευάγ. «Η ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ. Σελ. 34-35. Αθήνα 1989».

——————-

*ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΣΠΥΡ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ – ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΝΑΟΥΣΑ

Στέργιος  Σπυρ. Αποστόλου Βιογραφικά  στοιχεία – Εργογραφία  (κάνετε κλικ)