Με δύο μέτρα και δύο σταθμά
Απαρέγκλιτη αρχή (για να υπάρχει δίκαιο) είναι ότι όλοι οι πολίτες είναι ίσοι έναντι του νόμου. Αυτό, σε μια πολιτεία δικαίου, θα σήμαινε ότι ο νόμος θα εφαρμοζόταν (ή δεν θα εφαρμοζόταν) με τον ίδιο τρόπο όποιον κι αν είχε απέναντί του.
Υπ’ αυτήν την έννοια ο νόμος εφαρμόζεται άμεσα και τσουχτερά όταν, για παράδειγμα, το όργανο της τάξης τιμωρεί τον συνταξιούχο με 300 ευρώ πρόστιμο επειδή είχε τη μάσκα μέχρι τη μύτη. Τυπικά ο νόμος εφαρμόστηκε και, καθώς η Δικαιοσύνη είναι τυφλή, πόσο μάλλον το αστυνομικό όργανο, δεν έλαβε υπόψη κανένα ελαφρυντικό, ούτε καν ότι το πρόστιμο μπορεί να ισούται με τη σύνταξη ή το επίδομα του παραβάτη.
Η αυστηρότητα της επιβολής της ποινής δίχως να ληφθεί υπόψη κανένα ελαφρυντικό και δικαιολογία ενδεχομένως θα μπορούσε να δικαιολογηθεί αν πράγματι ο νόμος εφαρμοζόταν με τον ίδιο τρόπο σε όλη την πυραμίδα της κοινωνικοπολιτικής ιεραρχίας.
Θα μπορούσε, με άλλα λόγια, η αυστηρότητα που απαιτούν οι συνθήκες έκτακτης ανάγκης που περνάμε να γίνει αποδεκτή αν, για παράδειγμα, ένα όργανο της τάξης επέβαλε το ανάλογο πρόστιμο στον πρωθυπουργό, αξιοποιώντας το πειστήριο των φωτογραφιών που τον δείχνουν να συγχρωτίζεται χωρίς μάσκα στη γραφική Πάρνηθα…
«Λαϊκισμός» θα πουν μερικοί. Δικαιολογημένος, ωστόσο, καθώς το ίδιο το κυβερνητικό αφήγημα περί ατομικής ευθύνης περιγράφει μια λαϊκίστικη αντίληψη, που στόχο έχει να απαλείψει τις ευθύνες των κυβερνώντων επιμερίζοντας και μεταφέροντάς τες στην κοινωνία.
Κανείς, προφανώς, δεν είναι τόσο αφελής ώστε να πιστέψει πως ένας φτωχοδιάβολος που πιάστηκε με 2 γραμμάρια «μαύρο» θα έχει τις ίδιες ευκαιρίες να διαφύγει την τιμωρία με κάποιον που έχει τη δυνατότητα να πληρώσει έναν πανάκριβο δικηγόρο. Λαϊκισμός και σ’ αυτή την περίπτωση; Ενδεχομένως ναι…
Ωστόσο, αυτό καθεαυτό το «αφήγημα» πάνω στο οποίο οικοδομείται η αντίληψη περί δικαιοσύνης της αστικής μας δημοκρατίας, στην οποία είμαστε όλοι ίσοι (και) έναντι του νόμου, είναι στον πυρήνα του το άκρον άωτον του λαϊκισμού, καθώς διακηρύττει αυτό που όλοι θα θέλαμε να ακούσουμε, παρότι δεν ισχύει.
Αυτό που ισχύει είναι προφανώς αυτό που βλέπουμε και όχι αυτό που μας λένε πως βλέπουμε…
