Το «νέο κόμμα», ο αιφνιδιασμός των «παλαιών» και η ισχυροποίηση του προέδρου
Με τον αέρα των αλλαγών στον ΣΥΡΙΖΑ ανεβαίνει ο Αλέξης Τσίπρας στη Θεσσαλονίκη το Σαββατοκύριακο, στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ που φέτος πραγματοποιείται με τους περιορισμούς που επιτάσσει η πανδημία της Covid-19.
Ξεκινώντας από την επισημοποίηση του ονόματος «ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία» τον περασμένο Ιούνιο, έως τις αλλαγές στο κόμμα και τους τομεάρχες της κοινοβουλευτικής ομάδας από τις αρχές Σεπτεμβρίου και, τέλος, στο λογότυπο, ο Αλέξης Τσίπρας σε αυτή τη φάση δείχνει να ολοκληρώνει έναν κύκλο αλλαγών με βασικό στίγμα όχι μόνο την ανανέωση, αλλά και την προσωπική του επικράτηση και κυριαρχία εσωτερικά στο κόμμα.
Το «ξήλωμα» ουσιαστικά του Ευκλείδη Τσακαλώτου από τους τομεάρχες εξέπεμψε το μήνυμα ότι ο Τσίπρας αποφάσισε να τελειώνει με ό,τι θεωρεί πως βαραίνει το κόμμα (και τον ίδιο), δηλαδή τη διαρκή τήρηση των εσωκομματικών ισορροπιών και την εικόνα ότι ο ίδιος είναι δέσμιος του μηχανισμού της παλαιάς φρουράς. Παράλληλα, με αυτό τον τρόπο επιχείρησε να διαλύσει τις όποιες σκιές αμφισβήτησης.
Η απομάκρυνση του Ευκλείδη Τσακαλώτου από τον τομέα των Οικονομικών, με τον οποίο ουσιαστικά έχει ταυτιστεί χτίζοντας πάνω στο προφίλ του (πρώην) τσάρου της οικονομίας και ένα προφίλ «θεσμικού» πολιτικού, φάνηκε να αιφνιδιάζει τόσο τον ίδιο όσο και την εσωκομματική αντιπολίτευση και αντιμετωπίστηκε με «παγωμάρα» και αδυναμία αντίδρασης, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση.
Δεν κουνήθηκε φύλλο
Τον σχεδιασμό Τσίπρα φαίνεται να «βοήθησε» και ο κορωνοϊός: η αναζωπύρωση της πανδημίας από τις αρχές Αυγούστου οδήγησε σε νέα αναβολή του συνεδρίου, αυτή τη φορά για το 2021, όταν θα κριθεί ότι είναι ασφαλές να πραγματοποιηθεί. Έτσι αποφεύχθηκαν τακτικισμοί των «αντίπαλων» τάσεων και συγκρούσεις, που πολλοί ανέμεναν ότι δεν θα τις γλιτώσουν σε περίπτωση άμεσης διεξαγωγής του συνεδρίου. Το συγκρουσιακό κλίμα του Αυγούστου μεταξύ προεδρικών και «αντιπολίτευσης» μόνο ομαλό και πανηγυρικό συνέδριο δεν προοιωνιζόταν, άλλωστε προφανώς αυτό το έλαβε υπόψιν ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.
Στον αντίποδα αυτής της προοπτικής ο Αλέξης Τσίπρας προέβη σε κινήσεις που τυπικά θα πραγματοποιούνταν ύστερα από ένα τακτικό συνέδριο και έδωσε το στίγμα που επιθυμούσε «αναίμακτα», χωρίς θόρυβο και αντιδράσεις, χωρίς να χρειάζεται να κινητοποιήσει κομματικούς «στρατούς» για τη μάχη των συσχετισμών. Προφανώς, εσωτερική κριτική περί «αρχηγικού κόμματος» (και όχι μόνο) θα συνεχίσει να υπάρχει, ωστόσο η ηγεσία εκτιμά ότι αυτή η κριτική δεν έχει απήχηση στην κοινωνία. Επιπλέον, οι κινήσεις των τελευταίων ημερών εκ των πραγμάτων αποδυναμώνουν το τόξο της εσωκομματικής αντιπολίτευσης: η «βελούδινη» απομάκρυνση Σκουρλέτη από τη θέση του γραμματέα υπογραμμίζει ότι η παλαιά φρουρά των ιστορικών στελεχών δεν εκπροσωπείται πλέον στον κεντρικό κομματικό μηχανισμό (Βούτσης, Δραγασάκης βρίσκονται εδώ και καιρό εκτός), ενώ η απομάκρυνση Τσακαλώτου διά της «αναβάθμισης» σε συντονιστή του Οικονομικού Κύκλου των κοινοβουλευτικών τομέων (μάλλον χωρίς ουσιαστικά καθήκοντα) απονευρώνει και την ομάδα υπό τον πρώην ΥΠΟΙΚ, τους 53, η οποία εντάσσεται στο αντιπολιτευτικό τόξο.
Περαιτέρω, ο Αλέξης Τσίπρας εκπέμπει προς τα έξω το σήμα ότι όλα περνούν από τον ίδιο και σε όλα έχει τον πρώτο λόγο, ακόμη και στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής.
Μόνο ο Νίκος Φίλης από αυτή τη σειρά στελεχών μένει στο «παιχνίδι», καθώς παρέμεινε τομεάρχης Παιδείας.
Σχέδιο δύο φάσεων
Οι αλλαγές στο κόμμα φάνηκε να ξετυλίγονται σε δύο φάσεις. Η πρώτη αφορούσε την τοποθέτηση, στα κομβικά πόστα του κομματικού μηχανισμού, στελεχών από τη νέα γένια, και από την «παρέα» Τσίπρα ήδη από την εποχή της νεολαίας Συνασπισμού. Ο νέος γραμματέας Δημήτρης Τζανακόπουλος και ο νέος εκπρόσωπος Τύπου Νάσος Ηλιόπουλος χαίρουν ευρύτερης αποδοχής στο κόμμα, και ακόμη κι αν κάποιοι διέβλεπαν στοιχεία τακτικής σε αυτή την κίνηση του προέδρου θα ήταν δύσκολο να πάνε κόντρα, καθώς πρόκειται για πρόσωπα που κάθε άλλο παρά «αλλοιώνουν» ιδεολογικά και πολιτικά τη φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ. Από δίπλα και η πλαισίωση του Ηλιόπουλου με τρία νέα στελέχη (Αλέξανδρο Νικολαΐδη, Τάνια Καραγιάννη και Στέργιο Καλπάκη) ενίσχυσε το στίγμα της ανανέωσης, αποσπώντας έτσι και τη συναίνεση της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, η οποία έδωσε το «οκ» για τις αλλαγές στον βαθμό που αυτές δεν εξέπεμπαν απλή αντικατάσταση του Πάνου Σκουρλέτη, αλλά ένα πιο «ολιστικό» σχέδιο αλλαγών.
Για τη δεύτερη φάση έμειναν οι αλλαγές των τομεαρχών, που ήταν και της αποκλειστικής αρμοδιότητας του προέδρου, ως εκ τούτου δεν υπήρξαν αντιρρήσεις στο ότι ο ανασχηματισμός δεν θα περνούσε από τη βάσανο των κομματικών οργάνων.
Αν και το ενδιαφέρον είχε κορυφωθεί για το τι θα πράξει ο Τσίπρας με τον άλλοτε στενό του συνεργάτη Νίκο Παππά, τον οποίον όμως βάρυναν οι αποκαλύψεις Μιωνή και Καλογρίτσα τους δύο τελευταίους μήνες, και σε ποιον τομέα θα τον «εξορίσει», τελικώς ήρθε η ανατροπή με την εκτός σχήματος τομεαρχών παρουσία του Ευκλείδη Τσακαλώτου, που μάλλον επισκίασε το γεγονός ότι ο Παππάς μετακινήθηκε από το Οικονομίας στο Υποδομών ενώ τα πρόσωπα της δικής του ομάδας (Πολάκης, Γ. Τσίπρας, Σπίρτζης) δεν φάνηκε να υποβαθμίζονται ιδιαιτέρως όπως ανέμεναν ορισμένοι και πάντως παρέμειναν στο πλάνο της «σκιώδους» κυβέρνησης.
Την ίδια ώρα, η ανάδειξη στην κορυφή των τομεαρχών της Έφης Αχτσιόγλου (Οικονομικών) και του Αλέξη Χαρίτση (Ανάπτυξης και Επενδύσεων) ακολουθούσε το γενικότερο σχέδιο αλλαγών, αυτό της ανανέωσης και της ώθησης στο προσκήνιο της γενιάς των 35άρηδων και των 40άρηδων.
Προς το παρόν προς τα έξω βγαίνει η υπόσχεση μιας πιο συνεκτικής εικόνας του κόμματος υπό τον Αλέξη Τσίπρα. Μένει να δούμε πώς θα «περπατήσουν» στην πράξη οι αλλαγές αυτές το επόμενο διάστημα.
