Κινηματογραφική Λέσχη εργαζομένων ΕΡΤ3: “Ιστορία ενός εγκλήματος” του Νόρμαν Τζούισον

Μια πολύκροτη  ταινία, ενταγμένη στον θεματικό κύκλο «Περί ηθικής»  είναι το δώρο,ανήμερα της εθνικής μας γιορτής (28η Οκτωβρίου) της κινηματογραφικής λέσχης των εργαζομένων της ΕΡΤ3 και του Κέντρου Μελετών και Ερευνών για το Σινεμά (ΚΕΜΕΣ) που θα προβληθεί στις 21:00 ακριβώς στον κινηματογράφο ΒΑΚΟΥΡΑ 1 (Ιωάννου Μιχαήλ αρ. 8, τηλ. 2310233665). Πρόκειται για  την «Ιστορία ενός εγκλήματος» (In the Heat of the Night έγχρωμο ,ΗΠΑ,1967,διάρκεια 110´) του Νόρμαν Τζούισον   σε σενάριο  του Στέρλινγκ Σίλιφαντ(από το μυθιστόρημα του Τζόν Μπόλ).  Παίζουν οι: Σίντνεϊ Πουατιέ, Ρόντ Στάιγκερ, Γουόρεν Όουτς

Το φίλμ κέρδισε 5 βραβεία Όσκαρ: ταινίας, α’ ανδρικού ρόλου (Στάιγκερ), σεναρίου από διασκευή, ήχου και μοντάζ (Χαλ Άσμπι). Ήταν υποψήφιο και για άλλα 2 Όσκαρ: Σκηνοθεσίας και ηχητικών εφέ.

Προλογίζει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου ,στο κοινό δια διανεμηθεί  έντυπη κριτική ανάλυση του Γιάννηη Μαδεμλή,ενώ το προς συζήτηση θέμα,με το τέλος της προβολής, είναι: «Το αντιρατσιστικό σινεμά στις ΗΠΑ του ´60».

Ένα έγκλημα σε μικρή πόλη του αμερικανικού Νότου ένας μαύρος αστυνομικός και ο τοπικός σερίφης που διαπληκτίζονται για τις τεχνικές  διερεύνησης  του εγκλήματος. Ωστόσο οι δύο άνδρες συνεχώς  πλησιάζουν μεταξύ τους .

Εξαιρετική διεισδυτική ταινία που παρακάμπτει ,παρά τον ακαδημαϊσμό  της,τον διδακτισμό,διαθέτει πολύ αργή αφήγηση, ισοπεδώνει τα κλισέ του θρίλερ.Παράλληλα η υπέροχη φωτογραφία ,η μουσική και οι δύο κορυφαίοι στάρ ενορχηστρώνονται  σε ένα φιλμ  που πέρασε στην ιστορία του κινηματογράφου.

Η ανάλυση που δια διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:

«Με βάση ένα πολύκροτο μυθιστόρημα και στον απόηχο του κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων και των φυλετικών αναταραχών της δεκαετίας του 1960 στις ΗΠΑ, συλλαμβάνοντας τις ευαισθησίες της εποχής και την αίσθηση καλλιτεχνικής ελευθερίας του ολοκαίνουργιου τότε Νέου Χόλιγουντ, ο Νόρμαν Τζούισον κινηματογραφεί από εμφανώς φιλελεύθερη σκοπιά μία εξαιρετικά επίκαιρη και τολμηρή (το 1967) αστυνομική ταινία μυστηρίου η οποία δεν αποφεύγει τις χολιγουντιανές συμβάσεις και την κερδοσκοπική έμφαση στην ανάδειξη των ηθοποιών-αστέρων της, αλλά ταρακούνησε το κατεστημένο της εποχής παρουσιάζοντας τη συνεργασία ενός λευκού και ενός μαύρου αστυνομικού και συνεισέφερε στην οριστική απαξίωση των συντηρητικών ηθών τα οποία ακόμα επικρατούσαν σε πολλές περιοχές των ΗΠΑ…

Η μεθοδική διαμόρφωση της φιλίας των δύο ανδρών συνιστά τον πυρήνα της αφήγησης· είναι πράγματι μεγάλη απόλαυση η αλληλεπίδραση του Στάιγκερ και του Πουατιέ στους ρόλους και, παρά τον υπέρμετρο μανιερισμό που διακρίνει ο σημερινός θεατής σε ορισμένες σκηνές, οι ερμηνείες τους είναι τόσο στιβαρές που προσδίδουν περισσότερο βάθος σε χαρακτήρες έτσι κι αλλιώς πολυδιάστατους, ισχυρογνώμονες, μοναχικούς και αλαζόνες, μα ευφυείς και καλοπροαίρετους.

Εντύπωση προκαλεί ο τρόπος με τον οποίον η ταινία, αποφεύγοντας τα κλισέ του εγκλήματος και του μυστηρίου στη νύχτα της μεγαλούπολης, αποδίδει κομψά τη σκληρή ατμόσφαιρα του επαρχιακού αμερικανικού Νότου και την εικόνα μιας κλειστής κοινότητας με μυστικά και άκαμπτο status quo, η οποία απεχθάνεται τον έξω κόσμο…

Από άποψη ρυθμού πρόκειται ουσιαστικά για ταινία δύο ταχυτήτων, με το πρώτο ήμισυ να μοιάζει πιο βραδύκαυστο και τη δράση να φαίνεται πιο χαμηλών τόνων, όσο η σχέση του Μπιλ και του Βέρτζιλ ακόμα διαμορφώνεται και ο τελευταίος ακόμα εγκλιματίζεται στην πόλη. Το σημείο καμπής φαίνεται να είναι η διάσημη σκηνή του χαστουκιού, όπου ο Πουατιέ ανταποδίδει «με θράσος» μπροστά στην κάμερα το χτύπημα ενός ρατσιστή, θιγμένου, εντόπιου οικονομικού παράγοντα υπόπτου για τον φόνο. Η λιτή αλλά αποτελεσματική κινηματογράφηση, οι αναπάντεχες σεναριακές ανατροπές και η ταιριαστή τζαζ, μπλουζ και σόουλ μουσική του Κουίνσι Τζόουνς (μουσικοσυνθέτης και του Εν ψυχρώ) υποστηρίζουν ιδανικά το εγχείρημα, δικαιολογώντας εν μέρει – από κοινού με την προφανή κοινωνική κριτική – τα πέντε Βραβεία Όσκαρ τα οποία απέσπασε. Η αλήθεια είναι όμως πως το μυστήριο του φόνου μοιάζει υπέρμετρα προσχηματικό, η λύση του αυθαίρετα διεκπεραιωτική και αναληθοφανής, το σενάριο υποκύπτει κάποτε σε παραλογισμούς, ενώ οι περισσότεροι δευτερεύοντες χαρακτήρες συνορεύουν επικίνδυνα με την καρικατούρα, με αποτέλεσμα σημαντικοί πόντοι να αφαιρούνται από την απόλαυση της ταινίας σήμερα που η επικαιρότητα της θεματολογίας της έχει μειωθεί σημαντικά. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η Ιστορία ενός εγκλήματος είναι ένα αξιόλογο αστυνομικό φιλμ, ιστορικά κινούμενο στα όρια του Νέου Χόλιγουντ και με νοηματικό περιεχόμενο χαρακτηριστικό της εποχής του».

Με την ευρύτερη έννοια ,φίλμ που πλησιάζουν  το στιλ και την προβληματική  της «Ιστορίας ενός εγκλήματος» είναι: «Μάντεψε ποιος θάρθει το βράδυ» και  « Όταν σπάσαμε τις αλυσίδες» του Στάνλεϊ Κρέιμερ, «Ο Μισισιπής καίγεται» του ΄Αλαν Πάρκερ, «Η ζούγκλα του μαυροπίνακα» του Ρίτσαρντ Μπρούκς, «Σκιές και σιωπή» του Ρόμπερτ Μάλιγκαν ,  «Ένα σταφύλι στον ήλιο»του Ντάνιελ Πέτρι, «Το πράσινο βιβλίο» του  Πήτερ Φαρέλι, «Ο σοφέρ της κυρίας Ντέηζυ» του  Μπρούς Μπέρεσφορντ.

Την επόμενη Δευτέρα, 4 Νοεμβρίου, θα προβληθεί  το  οσκαρικό  αριστούργημα του Τζών Φρανκεχάιμερ «Ο βαρυποινίτης του Αλκατράζ»με τον Μπάρτ Λάνγκαστερ.

Για οποιαδήποτε επικαιροποιημένη πληροφορία σχετικά με τις ταινίες, τους συντελεστές και το πρόγραμμα, ανατρέχετε στο kemes facebook  ή στο kemes.wordpress.com