Ο Σπύρος Χαλβατζής ήταν ένας από τους παρουσιαστές του βιβλίου του Κώστα Μαραγκουδάκη “80 χρόνια αγώνες”. Η βιβλιοπαρουσίαση φωτίζει την προσωπικότητα του συγγραφέα, αρθρογράφου του Ριζοσπάστη και αγωνιστή χρόνων, αλλά και δίνει μέσα από τις σελίδες του τη χρησιμότητα ενός τέτοιου έργου, φωτίζοντας τα γεγονότα της μετεμφυλιακής Ελλάδας μέχρι και σήμερα.
—————————-
Να μιλήσει κάποιος για το έργο του Κώστα Μαραγκουδάκη δεν είναι εύκολο. Κι΄ αυτό γιατί πρέπει να παρακολουθήσει μια πολυτάραχη ζωή 80 χρόνων αγώνων. Μέσα απ΄ αυτό το βιβλίο, περνάει η πορεία του εργατικού, λαϊκού, αντιστασιακού κινήματος, ειδικά στην Αθήνα και για το διάστημα της Γερμανικής κατοχής, στην Κηφισιά. Αναφέρονται σοβαρές πτυχές της πάλης του κομμουνιστικού κινήματος, μέσα από την παρουσίαση της δράσης ηγετικών στελεχών του κόμματος στο εργατικό, συνδικαλιστικό κίνημα μιας ταραγμένης περιόδου. Κι΄ είναι πολλά τα 80 χρόνια. Είναι ο Κ. αλλά είναι και άλλα μέλη της οικογένειας Μαραγκουδάκη που πρόσφεραν στον αγώνα του εργατικού και λαϊκού κινήματος από πολλά μετερίζια. Μαζί του και η συντρόφισσά του στη ζωή και στον αγώνα Κούλα Παπέλη, από οικογένεια αγωνιστών, μαχητών ήταν και είναι στήριγμά του για μια ολόκληρη ζωή.
Ασφαλώς, κάθε βιβλίο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του συγγραφέα. Με αυτές κάποιος συμφωνεί άλλος όχι. Ο αναγνώστης κρίνει, αξιολογεί και καταλήγει σε μια άποψη. Και δεν είναι πάντα εύκολο αυτό, όταν πρόκειται για ένα βιβλίο με σοβαρές ιστορικές αναφορές. Και τέτοιες παρουσιάζονται πολλές στις 582 σελίδες του.
Αν όμως, έχει κάποιος το πλεονέκτημα να γνωρίζει τον Κ.Μ για 50 περίπου χρόνια, μπορεί πιο εύκολα να δει το έργο, να μιλήσει γι΄ αυτό. Κυρίως, όμως να μιλήσει για τον άνθρωπο, το δημιουργό, τον πρωτοπόρο, αλλά και επίμονο στη λύση προβλημάτων.
Οταν έχει μπροστά του ένα πρόβλημα να αντιμετωπίσει, δεν θα σου πει ποτέ, “άστο, θα το δούμε”. Συνήθιζε και συνεχίζει, για κάθε πρόβλημα να λέει: Πώς αυτό πρέπει να λυθεί; Τι κινήσεις πρέπει να γίνουν; Ποιος θα κάνει τι; Πότε θα δοθεί απάντηση. Συγκεκριμένος, σαφής, δημιουργικός. Κάποιες φορές με έντονη φωνή, ακόμα και με απόλυτο τρόπο. Ομως, αυτή η λειτουργία του έχει βοηθήσει πολλούς συνεργάτες του, να σπάσουν την αδράνεια, να πάψουν να αφήνουν προβλήματα να λιμνάζουν. Αυτός είναι μια ολάκερη ζωή.
Πάντα έψαχνε, ακόμα ψάχνει για στοιχεία. Με επιχειρήματα, με στοιχεία, με πράξεις. Ενας αγωνιστής, κομμουνιστής με λόγο γραφτό και προφορικό και κυρίως με έργο. Δεν θα αφήσει ποτέ και τίποτα, άξιο λόγου, να πέσει κάτω. Πολυγραφότατος, σε όλες τις συνθήκες και με ευρύτητα στη θεματολογία του. Η μονομέρεια καμιά φορά δεν τον απασχόλησε. Αυστηρός, φωνακλάς κάπου κάπου, πεισματάρης, αλλά ακριβοδίκαιος. Σε όλη τη διαδρομή του, με ό,τι καταπιάστηκε, με ό,τι χρεώθηκε από το συνδικαλιστικό κίνημα και από το κόμμα, το ΚΚΕ, σε όποια δημόσια θέση ή λειτούργημα είχε στην ευθύνη του, δεν θα βρεθεί άνθρωπος, πέρα από ιδεολογική ή πολιτική τοποθέτηση, να πεί ότι ο ΚΜ μου έφαγε το δίκιο. Κ΄ αυτό έχει μεγάλη ιδεολογική και πολιτική σημασία. Ειδικά στην περίοδο που διανύουμε, στα τωρινά χρόνια. Κι΄ αυτό δεν είναι κάτι το αυτονόητο.
Και σε φίλους και σε συντρόφους και σε αγαπημένους, δεν χαρίζεται σε κανέναν. Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Την άποψή του θα τη διατυπώσει πάντα. Αυστηρά, καμιά φορά και απότομα, αλλά πάντα μέσα στα καταστατικά πλαίσια.
Δεν δίστασε ποτέ μπροστά στον ταξικό εχθρό. Δεν φοβήθηκε. Στο έργο που σήμερα παρουσιάζεται φαίνεται ανάγλυφα ο δημιουργός, ο χαρακτήρας του. Ήταν και είναι πάντα παρών.
Είναι χαλκέντερος. Οι δημοσιεύσεις του το αποδεικνύουν. Εδώ και πάνω εξήντα περίπου χρόνια γράφει. Σε συνδικαλιστικές εφημερίδες και περιοδικά και στον κομματικό τύπο. Πάντα με επιχειρήματα, με στοιχεία. Είχα τη χαρά και την ευτυχία, θα ΄λεγα, ότι για είκοσι περίπου χρόνια είχαμε μόνιμη και σταθερή συνεργασία. Και πήρα πολλά απ΄ αυτή τη συναναστροφή.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου περνάνε με γλαφυρό τρόπο σημαντικά στοιχεία του αγώνα του εργατικού, λαϊκού κινήματος και του κόμματος. Έχει ένα μοναδικό τρόπο να περιγράφει στιγμές του κινήματος. Δίνει μια εξήγηση από την πείρα των νεανικών του χρόνων, ακόμα και για το πως το καθεστώς του δικτάτορα Μεταξά αντιμετώπισε τη νεολαία και μέσω των προσκόπων.
Άξιο ενδιαφέροντος είναι και η προσπάθειά του να καταγράψει αφηγήσεις συντρόφων, συναγωνιστών, ανθρώπων που αφιέρωσαν τη ζωή τους στο εργατικό κίνημα και στο κόμμα. Στις αφηγήσεις αυτές ασφαλώς, αποτυπώνονται γνώμες και προσωπικοί προβληματισμοί αγωνιστών που μπορεί να βοηθούν, εκτός των άλλων και στη διαπαιδαγώγηση νέων αγωνιστών, που αντικειμενικά, δεν έχουν την εμπειρία της ταξικής πάλης, των πολύ σκληρών αναμετρήσεων με τους μηχανισμούς και τις κυβερνήσεις του αστικού κράτους στο παρελθόν. Και ανάλογες αναμετρήσεις, τέτοιες ή διαφορετικές, ανάλογα με τις συνθήκες, δεν πρόκειται να πάψουν.
Ξεχωριστή πλευρά της πολύμορφης δράσης του, αποτελούν οι παρεμβάσεις και η αρθρογραφία του στο “Ρ¨ για την υπεράσπιση της πολιτικής και των θέσεων του κόμματος όλα τα χρόνια, αλλά και ειδικά σε δύσκολες περιόδους, όταν κρίνονταν η ίδια η ύπαρξή του ως Μαρξιστικού Λενινιστικού κόμματος.
Σταθερά, αταλάντευτα και το 1968 στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και υπερασπίστηκε τις Αποφάσεις της 12ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ. Τότε που επιχειρήθηκε η αλλαγή της κατεύθυνσής του, η μετατροπή του σε ένα σοσιαλδημοκρατικού τύπου και χαρακτήρα κόμματος.
Και αργότερα, όταν με τις ανατροπές γκρεμίζονταν πολλά, έμεινε σταθερός, αταλάντευτος. Έγραφε άρθρα, μιλούσε, υπερασπίζονταν τον μ-λ χαρακτήρα του κόμματος. Στηλίτευε με άρθρα του στον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ εκείνους που ήθελαν την αλλαγή του χαρακτήρα του, τη διάχυση του ΚΚΕ στον τότε ενιαίο ΣΥΝ, σε τελική ανάλυση επεδίωκαν, χωρίς όλοι να το λένε ανοιχτά, τη διάλυσή του.
Και η ανάλογη στάση στους δύσκολους καιρούς, είναι κύριο και καίριο γνώρισμα. Γιατί στη νηνεμία, στη μπουνάτσα όλοι είναι χαμογελαστοί, σχεδόν, χαρούμενοι. Αφήνουν το καράβι που μπορεί να πηγαίνει και μόνο του πάνω στο κύμα. Οταν όμως έχει φουρτούνα, όταν λυσσομανούν οι αέρηδες από παντού, τότε χρειάζεται σωστό τιμόνι και σταθερή πυξίδα.
Κράτησε πάντα σωστά. Έμεινε στην από δω πλευρά. Για την υπεράσπιση των κατατρεγμένων, για τις βαθύτερες αλλαγές, στην πάλη για τη σοσιαλιστική κοινωνία. Όταν άλλοι αναχωρούσαν και πολλοί περνούσαν, ακόμα και απέναντι και πολεμούσαν σκληρά ενάντια στο κόμμα και στη γραμμή του, δεν ταλαντεύτηκε ποτέ.
Το ΄89-΄91 όταν το τσουνάμι των ανατροπών δημιουργούσε πολλά κενά και παράπλευρες απώλειες, στάθηκε κόντρα στον καιρό. Στο βιβλίο του υπάρχουν οι παρεμβάσεις και η αρθρογραφία του στο “Ρ” στην περίοδο της σκληρής ιδεολογικής διαπάλης. Παρεμβάσεις που έπαιξαν το δικό τους ρόλο.
Στις σελίδες του βιβλίου του μιλάει σχεδόν για τα πάντα. Για την αντίσταση του ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, την ΕΠΟΝ, για το Δεκέμβρη, για τον ΔΣΕ για τα θανατονήσια, για τη Γυάρο, για τη Μακρόνησο, για το μετεμφυλιακό κράτος. Για τα πάντα έχει θέση. Κι΄ έχουν ιδιαίτερη αξία οι αναφορές του γιατί μιλάει για όλα όσα έζησε, για όσα πάλεψε, μαζί με τους συντρόφους του. Αλλά έχει και τη δική του συμβολή και σφραγίδα, σε πολλά από αυτά. Γιατί έζησε στο τσαντήρι της Γυάρου και στο κουβάλημα της πέτρας στη Μακρόνησο.
-Μια άλλη πτυχή που αναδεικνύεται στις σελίδες του βιβλίου είναι η συνδικαλιστική του δράση. Άλλοι, πιο αρμόδιοι από μένα μπορεί να μιλήσουν γι΄ αυτή την πλευρά της δράσης του. Μια τοποθέτηση ήθελα να κάνω. Πολλές φορές, όταν μιλάνε διάφοροι αστοί και όχι μόνο, για το συνδικαλιστικό κίνημα, για τους συνδικαλιστές, αναφέρονται μόνον ή κυρίως στα καθημερινά προβλήματα. Κι΄ αυτά, ασφαλώς, είναι σημαντικά και βρέθηκε πάντα με την παράταξη που εκπροσωπούσε στην πρώτη γραμμή για τη διεκδίκησή τους. Ωστόσο, με την αρθρογραφία του, που αναφέρεται σε σελίδες του βιβλίου, με τις παρεμβάσεις του μιλούσε για όλα. Για τα μεγάλα ιδεολογικά προβλήματα, σε κάθε περίοδο. Έβαζε πάντα το γενικό πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσονταν οι συνδικαλιστικοί αγώνες και η ιδεολογική διαπάλη. Έθετε την ουσία της πολιτικής κατάστασης, των πολιτικών αποφάσεων των εκάστοτε αστικών κυβερνήσεων. Δεν έμενε στα επιφαινόμενα, αλλά βάθαινε στην ουσία της ταξικής πάλης, στις πολιτικές αποφάσεις της ΕΟΚ παλιότερα, της Ε.Ε. αργότερα και σήμερα. Αποφάσεις αυτών των υπερεθνικών οργάνων, στις οποίες συμμετείχαν και συμμετέχουν και συναποφασίζουν όλες οι αστικές κυβερνήσεις των χωρών μελών. Αποφάσεις που εφαρμόζονται σε βάρος της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, της αγροτιάς, της νεολαίας, των συνταξιούχων. Αποφάσεις που ενισχύουν και στηρίζουν την πολιτική και κυρίως την κερδοφορία των πολυεθνικών και των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.
Οι αναλύσεις του πριν από περίπου είκοσι πέντε χρόνια, η επιχειρηματολογία στην αρθρογραφία του για την περιβόητη ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟ της ΕΟΚ εξόπλιζε τα μέλη και τους φίλους του ΚΚΕ στην πάλη τους ενάντια στις αρνητικές έως και ολέθριες επιπτώσεις για την Ελληνική οικονομία και κοινωνία, από αυτές τις αποφάσεις.
Συνδικαλιστής, πρόεδρος, αλλά πάντα μάχιμος πολιτικός στην προβολή και προώθηση της πολιτικής του κόμματος το οποίο υπηρετεί με συνέπεια, σταθερότητα για οχτώ περίπου δεκαετίες.
-Μια άλλη πτυχή της ιδεολογικής παρέμβασης, απάντησης του είναι αυτή που αναφέρεται σε αστούς πολιτικούς. Οι αστοί προσπαθούν πάντα να αγιοποιούν τα στελέχη της τάξης τους και ειδικά μετά θάνατο να τους αποδίδουν ιδιαίτερες τιμές. Ένα ξεχωριστό στέλεχος της αστικής τάξης ήταν και ο Γεώργιος Παπανδρέου. Ο αποκληθείς από την αστική τάξη και “Γέρων της Δημοκρατίας”. Αυτός λοιπόν ο αστός ήταν από τους πρώτους δολοφόνους του λαού της Αθήνας στον ηρωικό και ματωμένο Δεκέμβρη του ΄44 και δεν σταμάτησε ποτέ την αντικομμουνιστική του δράση. Στη σελίδα 300 του βιβλίου του Κ. θα δει ο αναγνώστης σε λίγες αράδες το ποιόν του ανθρώπου. Ο Γεώργιος Παπανδρέου με άρθρο του στην πρώτη σελίδα της “Καθημερινής” την 1/6/1952 επιμένει με σκληρό αντικομμουνιστικό τρόπο. Ζητά και πιέζει την κυβέρνηση να επισπεύσει τις διαδικασίες για παραπομπή σε νέα δίκη του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του με νέα κατηγορία, αυτή της κατασκοπείας για να ολοκληρωθεί το έγκλημα. Δηλαδή, να καταδικαστούν και να εκτελεστούν οι κομμουνιστές. Διότι με την πρώτη καταδίκη τους με βάσει το Νόμο 509 δεν θα εκτελούνταν. Κι΄όχι μόνον πίεζε ο Γ.Π. την κυβέρνηση, αλλά έκανε και έκκληση στον ανώτατο άρχοντα, Παύλο Γλύκσμπουργκ να παρέμβει. Αυτός, λοιπόν, ήταν ο Γ.Π. Και ο Κ. αποκαλύπτει με τον δικό του γλαφυρό τρόπο αυτή τη στάση του κεντρώου αστού, αντικομμουνιστή Γεωργίου Παπανδρέου.
-Δεν είναι μόνον τα ιστορικά στοιχεία. Υπάρχουν άμεσα, σημερινά, λαϊκά προβλήματα, που έχουν γενικότερο πολιτικό χαρακτήρα και δείχνουν τον τρόπο που αυτά αντιμετωπίζονται από τις αστικές κυβερνήσεις. Και γι΄ αυτά έχει παρεμβάσεις, τοποθετήσεις. Λ.χ. τον άλλο μήνα συμπληρώνεται ένας χρόνος από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι με τουλάχιστον 102 νεκρούς συνανθρώπους μας, αλλά και οι πάνω από είκοσι πέντε νεκροί από την πλημμύρα στη Μάντρα. Σε άρθρο του στο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ πριν από 20 χρόνια περίπου, στις 12/7/2000 αναφέρεται στις κυβερνητικές παλινωδίες, καθυστερήσεις για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και για τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιούσε η τότε κυβέρνηση τα ελικόπτερα είτε τα ΚΑΝΑΝΤΕΡ είτε τα ρώσικα ΙΛΙΟΥΣΙΝ για την κατάσβεση των πυρκαγιών. Επιβεβαιώνεται και για τα συγκεκριμένα προβλήματα η στάση των αστικών δυνάμεων, η πολιτική της ΕΕ δεν έχουν σε επιλεξιμότητα δαπάνες για την αντιπυρική προστασία, για την αντισεισμική θωράκιση της χώρας και για τα αντιπλημμυρικά έργα. Έτσι αφήνουν να χάνονται άνθρωποι, να καταστρέφονται λαϊκές περιουσίες και οι υποδομές που θα ΄πρεπε να τους προστατεύουν.
-Με την ανάγνωση του βιβλίου ο αναγνώστης θα διαπιστώσει, πιστεύω, τον χαρακτηρισμό του χαλκέντερου. Θα βρει στοιχεία, ντοκουμέντα επίσημα, από αρχεία ξένων κρατών, Αγγλικών, κυρίως, μυστικών και άλλων κρατικών υπηρεσιών για τον υπονομευτικό και όχι μόνον ρόλο τους στην Ελλάδα και στο συνδικαλιστικό κίνημα. Εχει ιδιαίτερη σημασία να τονιστεί αυτό που βγαίνει από τις αναφορές του βιβλίου για το ρόλο των ΄Αγγλων. Δεν είναι μόνον ή κυρίως η πολιτική τους δράση, οι ωμές στρατιωτικές επεμβάσεις τους ενάντια στο εργατικό και επαναστατικό κίνημα της Ελλάδας. Είναι και η ειδική παρέμβασή τους στο συνδικαλιστικό κίνημα. Από τη μια για να στηρίξουν την αστική τάξη, συνολικά, αλλά και για να υπονομεύσουν το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα και από την άλλη να στηρίξουν με σεμινάρια και ζεστό χρήμα και άλλες παροχές, κάθε είδους, τα στελέχη της εργατικής αριστοκρατίας και για να διαμορφώσουν ρεφορμιστικά συνδικαλιστικά στελέχη που θα στηρίζουν την όποια αστική κυβερνητική πολιτική, ανεξάρτητα από το αν αυτή είναι χριστιανοδημοκρατικής ή σοσιαλδημοκρατικής αντίληψης και κατεύθυνσης.
-Ο Κ.Μ παραδίδει ένα βιβλίο, το οποίο αξίζει τον κόπο να διαβαστεί από παλιούς και νέους αναγνώστες. Οι παλιοί θα ξαναθυμηθούν, οι νέοι θα μάθουν. Θα δουν πως αγωνίστηκαν οι πατεράδες και οι παππούδες τους. Πως πάλεψαν όχι απλά για την επιβίωσή τους, αλλά πως συγκρούστηκαν με το αστικό κράτος σε όλες του τις μορφές. Είτε της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, είτε των φασιστικών δικτατορικών καθεστώτων. Και οι συγκρούσεις αυτές, ο ίδιος αγώνας συνεχίζεται ώστε να δημιουργηθούν όροι, συνθήκες και προϋποθέσεις για την ανατροπή αυτού του συστήματος, που πολλοί, πάρα πολλοί είναι αυτοί που αναγνωρίζουν ότι ήδη έχει σαπίσει. Αλλά δεν θα πέσει από μόνο του, αν δεν βάλλουμε πλάτη όλοι μας.
Αγαπητέ σύντροφε και φίλε Κώστα σε ευχαριστούμε.
ΑΣΟΕΕ 12/6/2019
Σπύρος Χαλβατζής
