Περιγραφή: Αλέξανδρος Γραμματικόπουλος
Ξυπνήσαμε νωρίς. Μας περίμενε ένα ακόμη ραντεβού με τη Φύση. Στο ημερολόγιο έγραφε: Κυριακή 31 Μαρτίου 2019. Ξημέρωνε η τελευταία Κυριακή του Μάρτη. Γυρίσαμε τους δείκτες των ρολογιών μας μία ώρα μπροστά, «καλωσορίζοντας» έτσι την εφαρμογή του θερινού ωραρίου.
Αρχίσαμε να ετοιμαζόμαστε. Έξω ακόμη σκοτάδι και ο ουρανός ξάστερος. Βγαίνοντας από το σπίτι η ψυχρούλα ήταν αισθητή. Στα σακίδιά μας τα απαραίτητα για το κυριακάτικο ραντεβού μας με το μαγευτικής ομορφιάς «θηλυκό» που ακούει στο όνομα «Τζένα».
Αφού ετοιμαστήκαμε, τα μέλη της ορειβατικής ομάδας Βέροιας «Τοτός», και μόλις τα ρολόγια δείξανε 07.00΄ π.μ. (θερινή ώρα), φύγαμε από την πόλη της Βέροιας. Φεύγοντας από την πρωτεύουσα της Ημαθίας αφήσαμε πίσω μας τον ανθισμένο, αυτήν την εποχή, κάμπο της και τον ποταμό Αλιάκμονα που τον διασχίζει, κάνοντας τη διαδρομή μέχρι τα νερά του να καταλήξουν στον Θερμαϊκό (φωτ. 1, παλαιότερη).
Πήραμε τον επαρχιακό ασφαλτόδρομο με κατεύθυνση προς την Αριδαία Νομού Πέλλας. Ο οδικός προορισμός μας ήταν το χωριό Νότια Αλμωπίας. Επιλέξαμε την πιο πάνω περιοχή με σκοπό να πραγματοποιήσουμε την προγραμματισμένη κυριακάτικη δραστηριότητά μας που περιελάμβανε: « Την ανάβαση στην κορυφή ‘‘Μεγάλη Τζένα’’, του φημισμένου ομώνυμου βουνού με τα πολλά νερά του και το ‘‘Φαράγγι της Νότιας’’.» (φωτ. 2, παλαιότερη).
Η οδική διαδρομή μας: Βέροια–Σκύδρα–Αριδαία. Φτάνοντας στην πλατεία της κωμόπολης, ακολουθήσαμε τον ασφαλτόδρομο με κατεύθυνση προς Ριζοχώρι-Φιλώτεια-Φούστανη. Βγαίνοντας από το χωριό Φούστανη ο επαρχιακός δρόμος άρχισε να γίνεται ανηφορικός και με πολλά στροφηλίκια.
Στα αριστερά μας, όπως ανηφορίζαμε, βλέπαμε να ορθώνεται ο ορεινός όγκος του «Πίνοβου». Του βουνού, δηλαδή, που βρίσκεται στα βόρεια του Νομού Πέλλας και αποτελεί μέρος του φυσικού συνόρου που χωρίζει την Ελλάδα από τα Σκόπια (φωτ. 3).
Το βουνό του προορισμού μας, δεν φαινόταν καθόλου. Έτσι και αλλιώς, η «Μεγάλη Τζένα» [στα σλαβικά «Κοζούφ» (Кожуф)], την οποία οι ντόπιοι την αποκαλούν «Πόρτες», δεν φαίνεται από κανένα σημείο της γύρω περιοχής. Μπορεί να τη δεί κανείς μόνο από μακριά, όταν βρεθεί στον επαρχιακό δρόμο Γιαννιτσών – Έδεσσας ή όταν, ανηφορίζοντας την τελική κόψη, θα κοντεύει στην κορυφή «Μικρή Τζένα» (υψ. 2.067 μ.), την οποία οι κάτοικοι της περιοχής την μπερδεύουν με την «Μεγάλη» που έχει υψόμετρο 2.182 μ. Το λάθος το κάνουν επειδή η χαμηλότερη βρίσκεται πολύ μπροστά και γίνεται εύκολα ορατή από κοντά.
Στο κοντέρ του αυτοκινήτου η χιλιομετρική ένδειξη πλησίαζε στο διψήφιο 35. Ήταν η απόσταση που είχαμε διανύσει από την Αριδαία μέχρι το σημείο που βρισκόμασταν εκείνη τη στιγμή. Κοντεύαμε στον οδικό προορισμό μας. Κάποια στιγμή, φτάσαμε στο χωριό Νότια που βρίσκεται στα 595 μέτρα υψόμετρο και απλώνεται στους πρόποδες του τελευταίου βουνού της Πέλλας, στα ΒΑ του Νομού.
Περάσαμε μέσα από το χωριό και από την κεντρική πλατεία του. Παντού η πρωινή ησυχία, δεν κυκλοφορούσε ψυχή. Βγαίνοντας από τη Νότια και σε μικρή μόλις απόσταση μετά την έξοδο, συναντήσαμε την πινακίδα με την ένδειξη: «! ‘‘Φαράγγι Νότιας’’, ‘‘Καταρράκτης Νότιας’’».
Βγήκαμε από τον ασφαλτόδρομο και στρίψαμε αριστερά. Ακολουθήσαμε τον χωμάτινο δρόμο που μας οδήγησε στα τελευταία 4 με 5 σκόρπια σπίτια της πλαγιάς. Τα αφήσαμε πίσω μας και συνεχίσαμε τον ανηφορικό ορεινό δρόμο με τις πολλές στροφές.
Σε μια κλειστή στροφή, προσπεράσαμε το κιόσκι και την ξύλινη ενημερωτική πινακίδα με τα χρωματιστά βέλη, που δείχνανε τις κατευθύνσεις των μονοπατιών της περιοχής, που θα μπορούσε να ακολουθούσε κανείς για να φτάσει σε κάποια από τις κορυφές της επιθυμίας του. Λίγα μόλις μέτρα μετά την πινακίδα υπάρχει ένας πανέμορφος καταρράκτης που είναι και η αρχή του μονοπατιού με τη «πράσινη σήμανση». Το μονοπάτι αυτό περνάει μέσα από το «Φαράγγι» και χαρακτηρίζεται σαν ένα από τα ωραιότερα ορεινά μονοπάτια της περιοχής και της χώρας. Σε κάποιο σημείο της διαδρομής του συναντά ένα άλλο με την «κίτρινη σήμανση», εκείνο που οδηγεί προς την κορυφή «Μικρή Τζένα» (φωτ. 4, οι 5 και 6 είναι παλαιότερες). Εμείς συνεχίσαμε οδικώς προς την κατεύθυνση που μας «έδειχνε» το βέλος με το κόκκινο χρώμα.
Ο χωματόδρομος ανηφορικός και με πολλές νεροφαγιές. Άρχιζε να δυσκολεύει, κάπως, τη διέλευση του τζίπ. Η οδήγησή μας προσεκτική.
Στα 680, περίπου, μέτρα υψόμετρο συναντήσαμε ένα ξύλινο πάσαλο με πολύχρωμα βέλη της «σήμανσης μονοπατιών» που ξεκινούσαν από το σημείο εκείνο. Σημαντική η προσπάθεια και άριστη η δουλειά του Ορειβατικού Συλλόγου Αριδαίας. Μπράβο στα μέλη του (φωτ. 7).
Από τη θέση εκείνη, με τα ενημερωτικά πολύχρωμα βέλη, ξεκινούσε και το μονοπάτι που θα ακολουθούσαμε στη συνέχεια και εμείς, για να φτάσουμε στην κορυφή του κυριακάτικου προορισμού μας. Χρειαστήκαμε να διανύσουμε μία απόσταση 89 χιλιομέτρων και να κάνουμε μιάμιση ώρες χαλαρής οδήγησης από τη Βέροια για να φτάσουμε στην είσοδο του μονοπατιού «μας».
Σταθμεύσαμε το τζιπ στην άκρη του ορεινού δρόμου και αρχίσαμε να ετοιμαζόμαστε. Η μέρα ήταν ηλιόλουστη και η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας ικανοποιητική. Αφού ετοιμαστήκαμε, φορτωθήκαμε τα σακίδιά μας και ξεκινήσαμε.
Περάσαμε πάνω από ένα μικρό αυλάκι με τρεχούμενο νερό και μπήκαμε σε ένα μονοπάτι που, στην αρχή του, ελισσόταν μέσα στη πυκνή χαμηλή βλάστηση και λίγο πιο πάνω γινόταν πιο βατό. Στην είσοδο υπάρχει μία χαρακτηριστική πέτρα με ένα κόκκινο βέλος και τη λέξη «Τζένα» (φωτ. 8).
Στα πρώτα λεπτά της πορείας μας περνούσαμε μέσα από ένα πυκνό, μεικτής βλάστησης, δάσος. Το μονοπάτι ήταν στρωμένο με τα πεσμένα, καφετί χρωματισμού, φύλλα και εμείς περπατούσαμε δίπλα στο ρυάκι, με τον ήχο του τρεχούμενου γάργαρου νερού να μας συντροφεύει για κάποια λεπτά της ώρας (φωτ. 9, 10, 11).
Στη συνέχεια το ρυάκι χάθηκε. Ανηφορίζαμε το κομμάτι εκείνο της διαδρομής που η ροή του νερού ακουγόταν, πλέον, μέσα από το γκριζωπό πλαστικό σωλήνα. Ο σωλήνας αυτός ήταν ορατός, για ένα μεγάλο διάστημα, από τη μια πλευρά του φαρδιού πετρώδους ανηφορικού μονοπατιού.
Βγήκαμε σε ένα μικρό ξέφωτο. Φάνηκαν μπροστά μας, και πέρα στο βάθος, οι δύο κορυφές του βουνού «Πίνοβο». Μπορέσαμε να διακρίνουμε τη δεύτερη ψηλότερη κορυφή του, το χιονισμένο «Βίσογκραντ» [υψ. 2.145 μ.] και την τρίτη σε ύψος κορυφή του, το μυτερό σκουρόχρωμο «Καλόγερο» [υψ. 1.873 μ.] (φωτ. 12).
Δεν κάναμε παραπάνω από δέκα βήματα και: «Ω, τι θαύμα!!!». Αντικρίσαμε γύρω μας το μεγαλείο της δημιουργού Φύσης. Λές και βούτηξε το πινέλο Της στις μπογιές και «ξεδίπλωσε» τη φαντασία της «ζωγραφίζοντας». «Έντυσε» τα γυμνά από φύλλωμα δένδρα με χρώματα και το αποτέλεσμα ήταν φανταστικό. Της «πέσανε» και κάποιες σταγόνες χρώματος κάτω, στο…έδαφος, και το «χρωμάτισαν».
«Δημιούργησε» ένα σκηνικό απερίγραπτης ομορφιάς, που «έδινε» ζωντάνια στο γύρω τοπίο. Όσα βλέπαμε στο σημείο εκείνο και όσα αισθανόμασταν εκείνη τη στιγμή μας ξύπνησαν όλες τις αισθήσεις μας. Στο κορμί μας αισθανόμασταν την ευχάριστη δροσιά του δάσους.
Χαμηλά βλέπαμε τα πολύχρωμα λουλούδια, που χρωμάτιζαν το σκουρόχρωμο καφετί του εδάφους. Τα λευκά, τα κίτρινα και τα ροζ χρώματα των λουλουδιών της πρίμουλας, καθώς και οι μωβ κρόκοι κάνανε τη διαφορά, ξεπροβάλλοντας μέσα από τα ξερά χόρτα του χειμώνα (φωτ. 13, 14).
Τα γυμνά από φύλλωμα κλαδιά κάποιων δένδρων τα είδαμε γεμάτα από άνθη, που τα κάνανε να ξεχωρίζουν από τα άλλα, που ακόμη βρίσκονταν σε λήθαργο (φωτ. 15, 16).
Στις μύτες μας έφτανε το μεθυστικό άρωμα των ανθισμένων λουλουδιών και εμείς, με βαθιές ανάσες, προσπαθούσαμε να «αποθηκεύσουμε» όση μεγαλύτερη ποσότητα μπορούσαμε μέσα στα σωθικά μας.
Τα αυτιά μας τα γαργαλούσαν οι ήχοι του τιτιβίσματος των πουλιών του δάσους, καθώς και το βουητό από το πέταγμα των μελισσών, που πρωϊ-πρωϊ ξεκίνησαν την δική τους δουλειά της συγκομιδής της γύρις από τα άνθη. Θέλαμε να καθίσουμε λίγο παραπάνω για να απολαύσουμε περισσότερο όλα αυτά τα οποία η Φύση τόσο απλόχερα μας τα προσέφερε εκείνη τη στιγμή. Είχαμε όμως πολύ δρόμο, ακόμη, μπροστά μας και έπρεπε να προχωρήσουμε. Συνεχίσαμε.
Μπήκαμε στο δάσος με πανύψηλα δένδρα οξυάς. Στον ορεινό όγκο του βουνού «Τζένα» υπάρχουν τα πυκνότερα και τα ομορφότερα δάση οξυάς που το κάνουν να ξεχωρίζει από τα άλλα βουνά. Ανηφορίζαμε. Παντού τρεχούμενα νερά σε αμέτρητα μικρά ρυάκια (φωτ. 17, 18).
Στο κομμάτι εκείνο της διαδρομής, έφτανε στις μύτες μας η μυρωδιά του υγρού χώματος, καθώς και εκείνη, η χαρακτηριστική, της αποσύνθεσης των φυτικών υπολειμμάτων, υγρών φύλλων και κλαδιών, που ήταν πεσμένα παντού στη γύρω δασώδη περιοχή.
Το μονοπάτι που ακολουθούσαμε διασταυρώθηκε 4 ή 5 φορές με το δασικό δρόμο, που ανέβαινε μέχρι το διάσελο μεταξύ των δύο κορυφών.
Κάποια στιγμή, την προσοχή μας τράβηξε η μικρή λιμνούλα, που βρίσκεται στο…πουθενά… περιτριγυρισμένη από τα πανύψηλα δένδρα οξυάς. Ήταν μια φυσική λεκάνη συλλογής βρόχινου νερού. Τα ίχνη από τα πατήματα της πανίδας του δάσους, στις άκρες της λιμνούλας, εκατοντάδες (φωτ. 19).
Σε μία διασταύρωση του μονοπατιού με το δασικό δρόμο, προσπεράσαμε την κίτρινη πινακιδούλα με την ένδειξη: «ΤΖΕΝΑ ΠΟΡΤΕΣ “».
Στο σημείο εκείνο συναντά κανείς την είσοδος στο μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή «Μεγάλη Τζένα», την οποία κάποιοι αποκαλούν: «Πόρτες» (φωτ. 20).
Είναι ένα πολύ απαιτητικό μονοπάτι, που περνά από μια πλαγιά με αρκετά μεγάλη κλίση. Εάν το ακολουθούσαμε θα φτάναμε, αρχικά, στην κορυφογραμμή, την οποία θα έπρεπε να περπατήσουμε όλη, έχοντας εικόνα και από τις δύο πλευρές του βουνού, για να καταλήξουμε στα 2.182 μέτρα υψόμετρο.
Εμείς, αυτή τη φορά, αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε τα κόκκινα σημάδια της «σήμανσης μονοπατιού», που θα μας οδηγούσαν πιο ομαλά στον ίδιο προορισμό. Από τη διασταύρωση εκείνη ακολουθήσαμε τον ανηφορικό δασικό δρόμο.
Από κάποιο σημείο της διαδρομής καταφέραμε και είδαμε την κορυφή «Μικρή Τζένα», που έκανε την εμφάνισή της μέσα από τα κλαδιά των πανύψηλων δένδρων (φωτ. 21).
Η απόσταση που περπατήσαμε πάνω στο δασικό δρόμο δεν ήταν μεγάλη. Ξαναμπήκαμε σε μονοπάτι και το ακολουθήσαμε. Στο σημείο υπάρχει ξύλινο βέλος με την κόκκινη ένδειξη: «Τζένα #». Ανηφορίζοντας βρεθήκαμε σε ένα κομμάτι της διαδρομής που ήταν καταπράσινο από τα φυλλαράκια των λουλουδιών της…νύφης.
Τα Μιγκέ (Convallaria Majalis) ή τα λουλούδια του Μάη ή οι «κρίνοι της κοιλάδας» ή « το Δάκρυ της Παναγίας», όπως τα αποκαλούν οι περισσότεροι, κάνανε τη μεγάλη διαφορά στο σημείο εκείνο. Τα ολόλευκα, σε σχήμα μικροσκοπικής καμπανούλας, λουλούδια τους δεν φάνηκαν ακόμη και γι αυτό δεν ακουγόταν πουθενά το κελάηδισμα του αηδονιού. Σύμφωνα με τον μύθο το πολύχρωμο αυτό πουλί δεν κελαηδάει αν δεν ανθίσει πρώτα το μιγκέ (φωτ. 22)
Αφήσαμε αυτή την όμορφη εικόνα και συνεχίσαμε. Κάποτε, συναντήσαμε και τα κίτρινα σημάδια, εκείνα που οδηγούσαν στην κορυφή «Μικρή Τζένα». Έτσι, βρεθήκαμε στο κοινό, πλέον, μονοπάτι και των δύο κορυφών (φωτ. 23, 24).
Συνεχίζοντας, βγήκαμε από το δάσος. Κοντεύαμε στα 1.700 περίπου μέτρα υψόμετρο. Φτάναμε στη θέση «Τυροκομείο» με τα πολλά τρεχούμενα νερά και την χαρακτηριστική μοναχική οξυά, που στέκεται όρθια εκεί αντιστεκόμενη στις αντίξοες καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή.
Ήταν η στιγμή που μπαίναμε στην υποαλπική ζώνη του ορεινού όγκου. Παντού γύρω μας βλέπαμε τα απέραντα χορτολίβαδα, καθώς και την κορυφή «Μικρή Τζένα» που φαινόταν πλέον καθαρά, στα δεξιά μας (φωτ. 25).
Σταματήσαμε για λίγο στο ρυάκι με το τρεχούμενο νερό, στο σημείο που βρίσκεται η μοναχική οξυά. Συμπληρώσαμε τα παγούρια μας και αφού ήμασταν έτοιμοι, ξαναφορτωθήκαμε τα σακίδιά μας και ξεκινήσαμε (φωτ. 26).
Η πορεία μας απαιτητική. Το μονοπάτι σε πλαγιά με μεγάλη κλίση και γυμνή από θαμνώδη και δενδρώδη βλάστηση. Ο Ήλιος από πάνω μας με την ανοιξιάτικη ζεστασιά του. Δεν αργήσαμε να φτάσουμε στο διάσελο, στο σχετικά ομαλό κομμάτι που ενώνει της δύο κορυφές. Χρειαστήκαμε 2 ώρες και 30 λεπτά συνεχούς ανηφορικής πορείας για να φτάσουμε από την είσοδο του μονοπατιού στα 1.800 περίπου μέτρα υψόμετρο. Άρχισε να φυσάει, να κάνει ψυχρούλα.
Στο σημείο υπάρχει μια μεταλλική πινακίδα που την είχε τοποθετήσει ο Ορειβατικός Σύλλογος Αριδαίας. Ήταν ενημερωτική και κατατοπιστική: «t Κορυφή Όρους ‘‘Τζένα’’ 2.182 m 1h» – «Κορυφή ‘‘Μικρή Τζένα’’ 2.067 m 1h u».
Αντικρίζοντάς την λυπηθήκαμε πολύ. Την βρήκαμε διάτρητη από τις σφαίρες κάποιων ασυνείδητων «κυνηγών-σκοπευτών». Μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου την τοποθέτησαν εκεί με πολύ μεράκι για να διευκολύνουν τους επισκέπτες ορειβάτες-περιπατητές. Τους «σκοπευτές» αυτούς σε τι τους ενοχλούσε ;!!
Θα τους κάνω μία πρόταση: «Εάν θέλετε εσείς, που αποκαλείτε τους εαυτούς σας κυνηγούς, να εκτονωθείτε ή να εξασκηθείτε σκοπευτικά, πάρτε τους ασημένιους δίσκους από το σαλόνι του σπιτιού σας και χρησιμοποιείστε τους σαν στόχους στην αυλή σας. Θα διαπιστώσετε τότε, ότι θα έχετε τις καλύτερες επιδόσεις: 10/10» (φωτ. 27).
Φεύγοντας από τον αυχένα πήγαμε αριστερά, για να ανηφορίσουμε την ομαλή κόψη της πλαγιάς της «Μεγάλης Τζένα».
Η πορεία μας σε ένα χιονισμένο τοπίο. Το χιόνι ήταν καλής ποιότητας, τα πόδια μας δεν βούλιαζαν πολύ. Η ανηφόρα όμως απαιτούσε κουράγιο και γερά πνευμόνια.
Όσο ανηφορίζαμε, είχαμε στα δεξιά μας κάποιες περιοχές των Σκοπίων και κοιτάζοντας πίσω, βλέπαμε ολόκληρη την κορυφή «Μικρή Τζένα». Από κάποιο σημείο μπορέσαμε να διακρίνουμε, πέρα στο βάθος, και το «Πάϊκο» (φωτ. 28, 29).
Κοντεύαμε στον προορισμό. Πλησιάζαμε στα 2.182 μέτρα υψόμετρο. Η κορυφή «Τζένα» ή «Πόρτες» εμφανίστηκε μπροστά μας.
Για να φτάσουμε στο ραντεβού μας με το «θηλυκό», που μας περίμενε ατενίζοντας μοναχικό και με περηφάνια όλες τις γύρω κορυφές των ορεινών όγκων που το «αγκάλιαζαν», χρειαστήκαμε 4 ώρες και 10 λεπτά ανηφορικής πορείας από την είσοδο του μονοπατιού (φωτ. 30).
Στο τσιμεντένιο «θηλυκό» φέραμε δώρο, την γαλανόλευκη, και το «ντύσαμε» (φωτ. 31, 32).
Στη συνέχεια βγάλαμε και μία αναμνηστική φωτογραφία, πριν καθίσουμε για το κολατσιό μας (φωτ. 33).
Στην κορυφή καθίσαμε πολύ. Θέλαμε να απολαύσουμε, όσο περισσότερο μπορούσαμε, τις φανταστικές εικόνες που αντικρίζαμε από ψηλά και να χαρούμε για πολύ ώρα τη ζεστασιά του ήλιου.
Ανοίξαμε τα «ταγάρια» μας και «στρώσαμε» το κυριακάτικο τραπέζι μας για κολατσιό με θέα τις γύρω χιονισμένες κορυφές. Βλέπαμε τους ορεινούς όγκους του «Βόρα» και του «Πίνοβου». Διακρίναμε τις κορυφές: «Κορφούλα», «Βίσογκραντ», «Καλόγερος», «Δοκάρι» του βουνού «Πίνοβο». Από την άλλη πλευρά, διακρίναμε τη μυτούλα της «Μικρής Τζένα». Κοιτάζοντας πίσω μας, βλέπαμε την κορυφή «Κοζούφ» και λίγο δεξιότερα την άλλη, με τα λίφτ του χιονοδρομικού των Σκοπίων (φωτ. 34, 35)
Όλα στα 2.182 μέτρα υψόμετρο φαίνονταν καταπληκτικά. Τα σάντουϊτς υπέροχα, τα ψωμοτύρια φανταστικά και στο τέλος για γλυκό…τα σοκολατάκια. Κάποια στιγμή ήρθε η ώρα να τα μαζέψουμε και να συνεχίσουμε. Αφού ετοιμαστήκαμε, ξαναφορτωθήκαμε τα σακίδιά μας και ξεκινήσαμε (φωτ. 36).
Προορισμός μας η άλλη κορυφή, η «Κοζούφ» υψ. 2.172 μ., που είναι μοιρασμένη μεταξύ Ελλάδος και Σκοπίων. Η πορεία μας σύντομη, δεκάλεπτη. Βρεθήκαμε στην κορυφή με το πυργάκι «93» της συνοριακής γραμμής. Ήμασταν πολύ κοντά στα λιφτ του χιονοδρομικού των Σκοπίων. Στο σημείο οι γειτονική χώρα τοποθέτησε μία μεταλλική κατασκευή με το τοπωνύμιο, το υψόμετρο και τη σημαιούλα της χώρας τους. «Ντύσαμε» και εμείς το πυργάκι με την γαλανόλευκη (φωτ. 37, 38, 39 ).
Στα Ελληνοσκοπιανά σύνορα δεν καθυστερήσαμε πολύ. Φωτογραφίες και πήραμε το μονοπάτι της επιστροφής. Το μονοπάτι γνώριμο, το είχαμε κάνει ανηφορίζοντας. Γνώριμες και οι εικόνες, διέφερε μόνο η γωνία φωτισμού τους.
Η διαδρομή της επιστροφής μας: κορυφή «Κοζούφ» ” κορυφή «Τζένα» ¦ αυχένας ” θέση «Τυροκομείο» ¦ δάσος οξυάς ” το κομμάτι με τα μιγκέ ¦ λιμνούλα ¦ το κομμάτι με τον πλαστικό σωλήνα μεταφοράς νερού ” είσοδος μονοπατιού (φωτ. από 40 έως και 51).
Από κάποιο σημείο της διαδρομής καταφέραμε να δούμε το χωριό Νότια και τον κάμπο της (φωτ. 52).
Χρειαστήκαμε 3 ώρες και 35 λεπτά κατηφορικής πορείας για να φτάσουμε από τις κορυφές στο σημείο με το τζίπ.
Φτάνοντας στο αυτοκίνητο, έφτανε στο τέλος της άλλη μία κυριακάτικη δραστηριότητά μας.
Γεμάτοι εμπειρίες και με αμέτρητες εικόνες να «φωλιάζουν» στην άκρη του μυαλού μας, αρχίσαμε να ετοιμαζόμαστε για την επιστροφή μας στην Βέροια.
Απολογισμός:
Διαδρομή: λίγο πιο πάνω από το χωριό Νότια (υψ. 680 μ.) ¦ θέση «Τυροκομείο» ¦ διάσελο στα 1.800 περίπου μέτρα υψόμετρο ¦ κορυφή «Τζένα» ή «Πόρτες» (υψ. 2.182 μ.) ¦ κορυφή «Κοζούφ» (υψ. 2.172 μ.) ¦ επιστροφή
Υψομετρική διαφορά: 1. 500 μ. ( με τα σκαμπανεβάσματα)
Χρόνος: 8 ώρες και 45 λεπτά ( συνολικός χρόνος)
