Μαρτυρία διασώστη: Από το νεκροταφείο της Σαχάρας στην Κόλαση της Λιβύης – ΕΕ και ιστορίες με άρωμα Άουσβιτς
Φωτεινή Λαμπρίδη
Τον ακούω να μου μιλάει για το πώς διέσωσε χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες με χαραγμένα στο κορμί τους τα σημάδια των βασανισμών. Ανθρώπους που δραπέτευαν από την κόλαση της Λιβύης στα νερά της οποίας η ΕΕ καθρεφτίζει το πιο σαδιστικό της πρόσωπο. Κορμιά χαραγμένα από μαχαίρια και όπλα. Σώματα ακρωτηριασμένα, γυναίκες βιασμένες που το πρώτο πράγμα που ρωτούσαν όταν ανέβαιναν στο διασωστικό πλοίο Aquarius ήταν αν έχουν τεστ εγκυμοσύνης.
Θύματα διακίνησης, εμπορίας και σύγχρονης δουλείας στα φρικαλέα κέντρα κράτησης της Λιβύης, όπου παρέμεναν έγκλειστοι για άγνωστο χρονικό διάστημα. Ανθρώπους που έμειναν δεμένοι χειροπόδαρα στα σκλαβοπάζαρα για ένα κομμάτι ψωμί και προτιμούσαν να πνιγούν από το να επιστρέψουν στον τόπο του βασανισμού τους. Τι άλλαξε τους τελευταίους μήνες; Απαγορεύτηκε και στο τελευταίο διασωστικό πλοίο να πλέει στα νερά της Λιβύης με αποτέλεσμα εκεί που πνιγόταν ένας στους 49 να πνίγεται ένας στους 10 αφού κανείς δεν μπορεί να κολυμπήσει 270 ναυτικά μίλια για να φτάσει σε ασφαλές λιμάνι.
Αυτούς διέσωζε μέχρι πρόσφατα το πλοίο Aquarius μέλος του πληρώματος του οποίου ήταν κι ο Ιάσων. Πριν δύο εβδομάδες ο Παναμάς υπέστειλε τη σημαία του πλοίου κι αυτό είναι το τραγικό αποτέλεσμα μιας σειράς εγκληματικών ενεργειών από την ΕΕ και την Ιταλία ώστε να ποινικοποιηθεί η διάσωση στη θάλασσα, όπως μας εξηγεί. Η ΕΕ με τη διακήρυξη της Μάλτας, χρηματοδότησε την κυβέρνηση της Λιβύης στήνοντας από την αρχή το λιμενικό της σώμα, ώστε να είναι η μόνη υπεύθυνη για τη «διάσωση» και να μη φτάνουν στο κατώφλι της Ευρώπης οι «πτωχοί του Θεού».
Μόνο που στη Λιβύη των εμφυλίων δεν υπάρχει οργανωμένο κράτος παρά ένα συνονθύλευμα παραστρατιωτικών, συμμοριών και μαφιόζων. Αυτούς όρισε ως συνομιλητές της η ΕΕ, εξόπλισε τις συμμορίες χρηματοδότησε τα κέντρα κράτησης και τους ανέθεσε να κρατούν τους μετανάστες εκεί. Και το κάνουν. Βασανίζοντάς τους, πουλώντας τους ξανά και ξανά στα σκλαβοπάζαρα, εκβιάζοντάς τους για να αποσπάσουν χρήματα, πυροβολώντας τους εν ψυχρώ για να σπάσουν πλάκα. Η ΕΕ με λίγα λόγια χρηματοδότησε τον λύκο για να φυλάει τα πρόβατα σε μια χώρα που αναβιώνουν οι πιο απάνθρωπες μέθοδοι βασανισμού και καταπατείται κάθε έννοια διεθνούς δικαίου.
Ο Ιάσων Αποστολόπουλος και τα άλλα μέλη του πληρώματος, ήταν οι πρώτοι που υποδέχονταν τους διασωθέντες στις πρώτες ώρες της ελεύθερης ζωής τους μέσα στο πλοίο. Έχει καταγράψει 300 μαρτυρίες. «Σταμάτησα κάποια στιγμή. Δεν είχε νόημα. Άκουγες ξανά και ξανά τις ίδιες απίστευτα τραγικές ιστορίες» λέει.
Από το νεκροταφείο της Σαχάρας στην Κόλαση της Λιβύης
«Οι άνθρωποι αυτοί φεύγουν μετανάστες από χώρες της υποσαχάριας Αφρικής με σκοπό να φτάσουν στη δύση μέσω Λιβύης. Εκεί σύμφωνα με τον ΟΗΕ κι από μαρτυρίες μεταναστών που έχω καταγράψει είναι δραματικότερη η κατάσταση. Η Σαχάρα είναι γεμάτη νεκρά σώματα. Άνθρωποι που δεν καταφέρνουν να φτάσουν καν στη Λιβύη, μένουν εκεί άθαφτοι πολλές φορές» λέει ο Ιάσων Αποστολόπουλος. Όσο γι’ αυτούς που καταφέρνουν να φτάσουν στη Λιβύη:
«Δέχονται επίθεση από κάποια από τις άπειρες συμμορίες και πολιτοφυλακές. Τους απαγάγουν. Τους παίρνουν ό,τι έχουν πάνω τους και τους μεταφέρουν σε κέντρα κράτησης. Εκεί υπάρχουν τα κέντρα κράτησης της κυβέρνησης αυτά που χρηματοδοτεί η ΕΕ και τα άλλα τα ιδιωτικά των συμμοριών. Και στις δύο κατηγορίες βασανίζουν τον κόσμο για λύτρα. Τους χτυπάνε και τους λένε “πάρε τη μάνα σου να δώσει λεφτά”. Όλοι οι άνθρωποι που διασώζουμε έχουν ουλές, τους λείπουν δάχτυλα. Έχουν σημάδια από μαχαιριές από πυροβολισμούς. Γι’ αυτό λένε όταν βλέπουν το λιμενικό “αν το πλοίο πάει Λιβύη προτιμάω να πνιγώ”».
Μυστικοί πράκτορες και ο νέος εμφύλιος για την εκμετάλλευση των προσφύγων
«Επειδή αυτή η αναγνωρισμένη κυβέρνηση στην Τρίπολη δεν μπορεί να ελέγξει τις εκατοντάδες συμμορίες που εμπλέκονται στη διακίνηση και κράτηση μεταναστών, ευρωπαίοι και Ιταλοί μυστικοί πράκτορες πήγαν στη Λιβύη και άρχισαν να λαδώνουν απευθείας τις λιβυκές συμμορίες για να κρατάνε τους μετανάστες στα κέντρα κράτησης. Η Corriere de la sera γράφει για 5 εκατομμύρια ευρώ αν όχι τα διπλάσια. Αυτό οδήγησε σε έναν νέο εμφύλιο στη Λιβύη, με τις συμμορίες να μάχονται μεταξύ τους για το ποια θα λάβει τη χρηματοδότηση από την Ε.Ε. Όποια συμμορία ελέγχει τα σημεία διακίνησης, παίρνει και την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Οι πρόσφυγες αντιμετωπίζονται σαν ανθρώπινο εμπόρευμα που αλλάζει χέρια ανάλογα με το ποια ένοπλη ομάδα κερδίζει στην κάθε περιοχή.
Για παράδειγμα, μας έλεγαν οι μετανάστες ότι ξαφνικά μια συμμορία επιτέθηκε στο κέντρο κράτησης που βρισκόντουσαν, σκότωσε τους φρουρούς και μετέφερε τους μετανάστες μετά από δεκάδες χιλιόμετρα πορεία, στο κέντρο κράτησης της άλλης συμμορίας. Αν πάλι δεν έχουν λεφτά οι πρόσφυγες, τους πουλάνε νόμιμα, με χαρτιά ως σκλάβους ή τους αφήνουν με αλυσίδες να πεθάνουν σε λάκκους που φτιάχνουν στις αποθήκες τις οποίες έχουν μετατρέψει σε κέντρα κράτησης. Σκοπός δεν είναι η κράτηση, είναι η απόσπαση χρημάτων και η δουλεία. Τους πουλάνε σε δημοπρασίες στο δρόμο, τους βιάζουν, τους αφήνουν νηστικούς. Συχνά μετά από πεντάμηνη εκμετάλλευση σε εργασίες για τις οποίες αμείβονται ένα κομμάτι ψωμί και κοιμούνται αλυσοδεμένοι, τους διώχνουν. Οργανώσεις είπαν πως για πρώτη φορά είδαν υποσιτισμένους ενήλικες εκεί»
Ιστορίες με άρωμα Άουσβιτς
«Είχαμε διασώσει κάποια παιδιά από το Σουδάν, τα οποία είχαν πουληθεί τέσσερις φορές από συμμορία σε συμμορία όλα μαζί σαν σκλάβοι. Μας είπαν ότι μια φορά σε μια υπαίθρια αγορά, εκεί που περίμεναν να πουληθούν, είδαν δύο Λιβύους να τσακώνονται. Ο ένας ήθελε να πουλήσει ένα περίστροφο στον άλλον. Ο υποψήφιος αγοραστής δεν πίστευε ότι ήταν καλή ποιότητας και του λέει ο έμπορος «δοκίμασε το». Ο άλλος το παίρνει γυρνάει πίσω κοιτάζει έναν Αφρικανό, τον σημαδεύει στο κεφάλι , τον σκοτώνει και του λέει «καλό είναι θα το πάρω». Αυτό μας το κατάθεσαν τριάντα πέντε άνθρωποι. Τους σκοτώνουν για πλάκα. Τη νύχτα μεθάνε οι φρουροί στα κέντρα κράτησης και σκοτώνουν Αφρικάνους για να διασκεδάσουν. Πρόκειται για ακραία σαδιστική βία. Ο ΟΗΕ ήδη από το 2016 μιλούσε για σοδομισμούς. Οι φύλακες τους βάζουν να βιάζουν ο ένας τον άλλον. Τους πάνε στα ντους και τους πετάνε καλώδια στο πάτωμα για να πάθουν ηλεκτροπληξία. Έχει άρωμα Άουσβιτς η κατάσταση».
Από τους 400 νεκρούς στη Λέσβο στους 5.000 της Λιβύης
Όλα τα παραπάνω ώθησαν τις ΜΚΟ να ναυλώσουν πλοία τα οποία έπλεαν 30 μίλια από τις ακτές της Λιβύης προκειμένου να διασώζουν μετανάστες οι οποίοι μετατρέπονταν σε πρόσφυγες με την είσοδό τους στη μαρτυρική Λιβύη. Ο Ιάσων επιλέχθηκε από τη ΜΚΟ «SOS MEDITERRANE» ως έμπειρος διασώστης. «Τη διάσωση την έμαθα από τους ψαράδες της Λέσβου. Συμμετείχα σε μια ομάδα που έσπευσε πρώτη εκεί πριν τις ΜΚΟ. Όταν είδαμε τα πρώτα ναυάγια συμφωνήσαμε να πάρουμε τη βάρκα μου και να ξεκινήσουμε διασώσεις ως ομάδα Διάσωσης Πλατάνου. Αυτή η γνώση μου ήταν πολύ χρήσιμη στη Λιβύη.» εξηγεί ο Ιάσων.
«Με το Aquarius ξεκινήσαμε Φλεβάρη του 2016. Διαπίστωσα ότι η μεγάλη διαφορά σε σχέση με Λέσβο ήταν ότι οι πρόσφυγες που φτάνουν στην Ιταλία μέσω Λιβύης , έχουν όλοι διασωθεί από ένα καράβι, είτε διασωστικό είτε φορτηγό. Είναι τεράστια η απόσταση , δεν είναι δυνατόν να φτάσεις ζωντανός με βάρκα 260 ναυτικά μίλια μακριά. Πεθαίνουν όλοι, χάνονται στη θάλασσα . Οι βάρκες σπάνε για πλάκα δεν έχουν σωσίβια οι άνθρωποι. Η μη διάσωσή τους δηλαδή, ισοδυναμεί με καταδίκη σε θάνατο. Τα καράβια επιχειρούν στα 30 μίλια από την ακτή γιατί δεν καταφέρνουν οι μετανάστες συχνά να φτάσουν καν σε εμάς. Βουλιάζουν στη μέση της διαδρομής. Θυμάμαι πως χάσαμε δύο βάρκες δίπλα μας με 250 άτομα. Βούλιαξαν και όσο και να ψάχναμε δεν βρίσκαμε τα σώματά τους . Οι άνθρωποι αυτοί δεν καταγράφονται ως νεκροί. Οι αρχές καταγράφουν μόνο τα σώματα που βρίσκουν και είναι σχεδόν τριπλάσιος ο αριθμός των νεκρών από αυτόν που καταγράφεται. Σκέψου ότι αν στο Αιγαίο καταγράφηκαν πάνω από 400 νεκροί για μία χρονιά εκεί είχαμε τουλάχιστον 5.000!. Μέχρι τον Ιούνιο που ξεκίνησε η χοντρή καταστολή υπήρχαν 5 καράβια διασωστικά. Κατά καιρούς είχαμε και 7 αλλά σταματούν λόγω κόστους. Χρειάζονται 11.000 ευρώ ημερησίως και συχνά δεν μπορούν να συλλεχτούν τα ποσά αυτά από δωρεές. Τα τέσσερα από αυτά τα πλοία, τα έχουν κατασχέσει οι Λιβυκές αρχές. Το Aquarius γλίτωσε προσωρινά και πήγε στη Μασσαλία. Πριν δύο εβδομάδες όμως υπέστειλαν τη σημαία».
Ποινικοποίηση Διάσωσης στη θάλασσα ή όταν ΕΕ και Ιταλία κάνουν συμφωνία με τον διάβολο
«Η Ιταλία ξεκίνησε νωρίς την προσπάθεια αυτή. Όταν όμως βγήκε ο Σαλβίνι, η πρώτη ενέργεια της κυβέρνησης ήταν να κηρύξει επίσημα τον πόλεμο στις ΜΚΟ που διασώζουν πρόσφυγες. Δηλαδή έκλεισαν τα λιμάνια . Είπαν δεν δεχόμαστε ούτε έναν πρόσφυγα από καράβι ΜΚΟ που δεν έχει Ιταλική σημαία. Δεν έμειναν εκεί. Απαγόρευσαν και το Ιταλικά λιμενικό να διασώζει πρόσφυγες και να τους φέρνει στα λιμάνια. Ένα λιμενικό σκάφος, έσωσε ανθρώπους τον Αύγουστο και δεν του έδιναν άδεια να μπει μέσα. Πήγαν οι Ιταλοί στην Ευρώπη και είπαν δεν τους αφήνουμε να μπουν αν δεν βρείτε λύση. Και τους μοίρασαν σε πέντε χώρες. Όμως όσο διαρκούσε η διαπραγμάτευση, μέσα στο καράβι αυτό ήταν κακοποιημένοι άνθρωποι, άρρωστοι , βιασμένες γυναίκες που περίμεναν μία εβδομάδα ως όμηροι να τελειώσει η διαπραγμάτευση. Μιλάμε για οικτρές καταστάσεις!
Η Μάλτα έκλεισε το λιμάνι το 2016 αλλά μας άφηνε για ανεφοδιασμό. Η συμφωνία της Μάλτας υπογράφηκε το 2017 ανάμεσα στην ΕΕ και την Λυβιακή κυβέρνηση. Έχουν αναγνωρίσει μία κυβέρνηση μέσα στο χάος που επικρατεί εκεί των πολιτοφυλακών. Είναι η κυβέρνηση της Τρίπολης στην οποία η ΕΕ δίνει χρήματα για την ανοικοδόμηση της Λιβύης, αλλά ένα μεγάλο κομμάτι πάει στην καταστολή των μεταναστών. Τους πληρώνουν για να κρατούν εκεί τους πρόσφυγες. Παράλληλα η ΕΕ έστησε από το μηδέν το λιμενικό. Σκάφη καταδίωξης και εκπαίδευσης. Το λένε διάσωση. Τι κάνουν; Σταματούν τις βάρκες με τους πρόσφυγες και τους επιστρέφουν στα κέντρα κράτησης της Λιβύης. Εκεί που βασανίζονται , που πωλούνται σαν σκλάβοι, που βιάζονται που πυροβολούνται εν ψυχρώ.
Τον Απρίλη του 2017 έβαλαν τις ΜΚΟ να υπογράψουν νέο κώδικα συμπεριφοράς (code of contact) . Ανάμεσα σε άλλα έλεγε πως έπρεπε να υπάρχουν αστυνομικοί στα πλοία, και μας απαγόρευε να δίνουμε σε άλλα καράβια ανθρώπους. Όμως το να δίνουμε σε περαστικά καράβια φορτηγά ή τάνκερ πρόσφυγες ήταν σωτήριο για τους ίδιους, καθώς δεν χάναμε χρόνο στο πήγαιν’ έλα όπου στο ενδιάμεσο χανόντουσαν ζωές. Τον Ιούνιο του 2017 η Ιταλία κατάσχεσε καράβι με την κατηγορία της διακίνησης. Ψέματα. H EE και η Ιταλία αναγνώρισαν την Λιβύη ως υπεύθυνη λιμενική αρχή για τη Διάσωση με ευρωπαϊκά χρήματα και έπρεπε όλα τα άλλα καράβια να εξαφανιστούν.
Το λιμενικό της Λιβύης πυροβολούσε τα διασωστικά καράβια
«Δίνουν τα χρήματα λοιπόν και ξεκινάει το λιμενικό τον Φλεβάρη του 2017 να βγαίνει επιθετικά στη θάλασσα . Αισθανόντουσαν τόσο ενισχυμένοι από την εξουσία που τους έδωσε η ΕΕ, που παρενοχλούσαν συστηματικά τα καράβια. Δεν δίσταζαν να μας απειλούν ευθέως. Είχαμε περιστατικά που πυροβολούσαν απευθείας οι λιμενικοί τα διασωστικά καράβια. Σφαίρες ευθείες στη γέφυρα. Άλλο καράβι δέχτηκε ρεσάλτο, μπήκαν μέσα με τα όπλα. Σε εμάς επιτέθηκαν με όπλα να πάρουν τους ανθρώπους που διασώσαμε. Όταν κατάλαβαν οι πρόσφυγες ότι τους επιστρέφουν πίσω στη Λιβύη, έπεσαν στο νερό να πνιγούν. Οι λιμενικοί τους έβλεπαν να κρέμονται από τα σχοινιά μας και τους έσπρωχναν να πνιγούν. Αυτή τη “διάσωση” χρηματοδοτεί η ΕΕ».
Η υποστολή της σημαίας του Aquarius και το τέλος της ελπίδας
«Οι αρχές της Μάλτας και της Ιταλίας κατάσχεσαν τέσσερα πλοία διασωστικά. Μέσα στον Αύγουστο αφαιρέθηκε από το Aquarius η σημαία του Γιβραλτάρ. Βρήκαμε Παναμέζικη. Πριν δύο εβδομάδες και ο Παναμάς υπέστειλε τη σημαία του Αquarius. Τέρμα τα διασωστικά στην περιοχή. Γιατί; Μας είπαν ότι δεν σεβαστήκαμε τα πρωτόκολλο Διάσωσης. Δηλαδή δεν δώσαμε τους ανθρώπους στους νόμιμους διασώστες, στο λιμενικό της Λιβύης. Στην πραγματικότητα δέχτηκαν πολιτικές πιέσεις από την Ιταλία. Κυκλοφόρησε πως η Ιταλία τους εκβίασε ότι θα κλείσει τα λιμάνια για όλα τα Παναμέζικα πλοία. Όμως εμείς φυσικά δεν μπορούσαμε να δώσουμε τους πρόσφυγες στους νόμιμους διασώστες τους γιατί αυτό ισοδυναμεί με καταπάτηση του Διεθνούς Δικαίου. Απαγορεύεται να επιστρέψεις άνθρωπο στον τόπο του βασανισμού του. Είσαι υποχρεωμένος να τον μεταφέρεις στο πλησιέστερο ασφαλές λιμάνι. Αυτά είναι της Μάλτας ή της Ιταλίας όχι της Λιβύης. Όπως καταλαβαίνετε ΕΕ και Ιταλία καταπατούν νόμους του Διεθνούς Δικαίου με τη διακήρυξη της Μάλτας και ζητούν από εμάς να παρανομήσουμε αδιαφορώντας για τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων».
«Σήμερα η Τρίπολη έχει πάλι πόλεμο μεταξύ πολιτοφυλακών. Μαθαίνουμε απίστευτες ιστορίες. Μέσα στον πόλεμο αυτό κλείδωσαν μετανάστες σε κέντρα κι έφυγαν. Οι άνθρωποι έπιναν νερό από την τουαλέτα για να επιβιώσουν. Και οι πάνω από 700.000 μετανάστες που εγκλωβίζονται σε αυτή την κόλαση, δεν έχουν πλέον με τα μέτρα της ΕΕ καμία έξοδο διαφυγής. Είτε θα δολοφονηθούν ακαριαία, είτε θα βασανίζονται μέχρι θανάτου».
Ο θάνατος ως πολιτική επιλογή
Σήμερα ο Ιάσων εργάζεται για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Την Κυριακή φεύγει για το Νότιο Σουδάν όπου θα βοηθήσει στη δημιουργία δομών. Κουβαλάει όμως έντονα μέσα του το σημάδι από την εμπειρία της Λιβύης και μένει άναυδος που η διεθνής κοινότητα παραμένει απαθής παρά τις κραυγές αγωνίας των ανθρωπιστικών οργανώσεων και τα ντοκιμαντέρ που έφεραν στο φως τα διεθνή δίκτυα.
«Δε νομίζω ότι κάποιος μπορεί να παραμείνει ίδιος μετά από αυτά τα βιώματα. Δεν είναι μόνο η επαφή με τον θάνατο που σε σοκάρει, αλλά κυρίως η κτηνωδία στην οποία υποβάλλονται ολόκληρες ομάδες πληθυσμών που έτυχε να μη γεννηθούν λευκοί Ευρωπαίοι. Είναι πάρα πολύ σκληρό να είσαι σε ένα περιβάλλον που είναι πολιτική επιλογή ο θάνατος. Να σκέφτεσαι ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να είχαν σωθεί και δεν σώθηκαν. Αυτή τη στιγμή τα ευρωπαϊκά κράτη αφήνουν εκατοντάδες ανθρώπους να πνίγονται αβοήθητοι ή τους στέλνουν πίσω στα κέντρα βασανιστηρίων και στα σκλαβοπάζαρα της Λιβύης.»
