Δυσκοιλιότητα: Πώς μπορείτε να την αποτρέψετε;

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν βιώσει τη δυσκοιλιότητα κάποια στιγμή στη ζωή τους. Αν και συνήθως δεν είναι σοβαρή, η δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι οδυνηρή και να προκαλεί απογοήτευση.

Τι είναι η δυσκοιλιότητα;

Η δυσκοιλιότητα εμφανίζεται όταν η κένωση του εντέρου καταστεί δύσκολη ή λιγότερο συχνή από το κανονικό. Η συχνότητα ή ο χρόνος μεταξύ των κενώσεων του εντέρου κυμαίνεται ευρέως από άτομο σε άτομο. Μερικοί άνθρωποι έχουν  εντερικές κενώσεις αρκετές φορές την ημέρα, ενώ άλλοι μόνο μία με δύο φορές την εβδομάδα. Το χρονικό διάστημα πέρα των τριών ημερών χωρίς κένωση θεωρείται μεγάλο. Μετά από τρεις ημέρες, τα κόπρανα είναι όλο και πιο δύσκολο να κενωθούν.

Τι προκαλεί τη δυσκοιλιότητα;

Η δυσκοιλιότητα προκαλείται πιο συχνά  από ανεπαρκή πρόσληψη φυτικών ινών στη διατροφή ή διακοπή της κανονικής διατροφής λόγω δίαιτας. Η χρόνια δυσκοιλιότητα μπορεί να οφείλεται σε κακή διατροφή, αφυδάτωση, ορισμένα φάρμακα (όπως τα αντικαταθλιπτικά, ισχυρά παυσίπονα), το άγχος ή την πίεση  άλλων δραστηριοτήτων που σας αναγκάζουν να αγνοήσετε την ανάγκη να αδειάσει το έντερο.

Διάφορες παθήσεις μπορεί επίσης να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν την δυσκοιλιότητα. Μερικές από τις πιο κοινές ιατρικές παθήσεις που προκαλούν δυσκοιλιότητα είναι οι ενδοκρινολογικές παθήσεις, όπως η μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα ή ο σακχαρώδης διαβήτης. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μια άλλη ιατρική πάθηση που μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα, αλλά συνήθως συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως αίμα στα κόπρανα και απώλεια βάρους.

Στις κοινές αιτίες της δυσκοιλιότητας περιλαμβάνονται :

• Η δίαιτα χαμηλή σε φυτικές ίνες
• Η κατανάλωση μικρής ποσότητας νερού
• Η έλλειψη άσκησης
• Τα ταξίδια ή άλλη αλλαγή των συνηθειών της καθημερινότητας
• Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων γάλακτος ή τυριών
• Το στρες ή η αναστολή της κένωσης
• Φάρμακα

1. ισχυρά παυσίπονα, όπως τα ναρκωτικά
2. αντικαταθλιπτικά
3. αντιόξινα που περιέχουν ασβέστιο ή αργίλιο
4. χάπια σιδήρου
5. φάρμακα αλλεργίας όπως αντιισταμινικά
6. ορισμένα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση
7. ψυχιατρικά φάρμακα

• Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ)
• Εγκυμοσύνη
• Νευρολογικές διαταραχές που περιλαμβάνουν βλάβη του νωτιαίου μυελού και η πολλαπλή σκλήρυνση
• Αδράνεια του παχέος εντέρου

Πώς αξιολογείται η δυσκοιλιότητα;

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρειάζονται πολυάριθμες εξετάσεις για την αξιολόγηση της δυσκοιλιότητας. Μόνο ένας μικρός αριθμός ασθενών με δυσκοιλιότητα έχει σοβαρές υποκείμενες ιατρικές παθήσεις (όπως η κακή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, ο σακχαρώδης διαβήτης ή ο καρκίνος του παχέος εντέρου).

Αν έχετε δυσκοιλιότητα που συνεχίζεται για περισσότερο από δύο εβδομάδες, θα πρέπει να δείτε ένα γιατρό για να καθορίσει εάν χρειάζεστε περαιτέρω αξιολόγηση. Για έναν ασθενή που πάσχει από καρκίνο του παχέος εντέρου, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να είναι σωτήρια.

Το πρότυπο της αξιολόγησης για τη δυσκοιλιότητα περιλαμβάνει την εκτέλεση εξετάσεων αίματος και εξέταση του παχέος εντέρου με κολονοσκόπηση, ιδιαίτερα για ασθενείς άνω των 50 ετών . Άλλες εξετάσεις περιλαμβάνουν την μελέτη του χρόνου διέλευσης παχέος εντέρου (χρόνος που απαιτείται για τα κόπρανα να κινηθούν μέσω του παχέος εντέρου) και η ορθοπρωκτική μανομετρία (μελέτη της πίεσης  και  λειτουργίας των μυών στο ορθό και στον πρωκτό).

Οι περισσότεροι ασθενείς με σοβαρή δυσκοιλιότητα, και χωρίς καμία εμφανή ασθένεια, υποφέρουν από ένα εκ των δύο ακόλουθων προβλημάτων:

• Αδράνεια παχέος εντέρου (ονομάζεται επίσης τεμπέλικο κόλον): μια κατάσταση στην οποία το παχύ έντερο συσπάται ελάχιστα και συγκρατεί τα κόπρανα. Αυτό μπορεί να προσδιορισθεί με μελέτη του χρόνου διέλευσης του παχέος εντέρου.
• Αποφρακτική δυσχεσία: μια κατάσταση κατά την οποία το έντερο συσπάται κανονικά, αλλά ο ασθενής δεν είναι σε θέση να κενώσει τα κόπρανα από το ορθό. Η κατάτσαη αυτή μπορεί να επιβεβαιωθεί με εξέτασεις όπως η ορθοπρωκτική μανομετρία, το ορθοπρωκτικό ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και το αφοδευόγραμμα.

Πώς μπορείτε να αποτρέψετε την δυσκοιλιότητα;

• Φάτε μια καλά ισορροπημένη διατροφή με πολλές φυτικές ίνες. Καλές πηγές φυτικών ινών είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα ψωμιά ολικής αλέσεως και τα δημητριακά. Φυτικές ίνες και νερό βοηθούν τη διέλευση των κοπράνων εντός του παχέος εντέρου. Το μεγαλύτερο μέρος της ίνας σε φρούτα βρίσκεται στη φλούδα, όπως σε μήλα. Φρούτα με σπόρους μπορείτε να φάτε, όπως φράουλες, καθώς έχουν τις πιο πολλές ίνες. Τα προϊόντα ολικής αλέσεως είναι μια μεγάλη πηγή φυτικών ινών: τρώτε πίτουρο δημητριακών ή  προσθέστε πίτουρο δημητριακών σε άλλα τρόφιμα, όπως σούπα και το γιαούρτι.
• Να πίνετε 8 ποτήρια νερό την ημέρα. (Σημείωση: Το γάλα μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα σε κάποιους ανθρώπους). Υγρά που περιέχουν καφεΐνη, όπως ο καφές και τα αναψυκτικά, έχουν μια επίδραση αφυδάτωσης και μπορεί να χρειαστεί να αποφεύγονται μέχρι οι κενώσεις του εντέρου σας να επιστρέψουν στο φυσιολογικό.
• Ασκήσου τακτικά.
• Μην αναστέλλετε την κένωση όταν αισθάνεστε την ανάγκη.

Πώς αντιμετωπίζεται η δυσκοιλιότητα;

• Πιείτε τέσσερα επιπλέον ποτήρια νερό την ημέρα.
• Δοκιμάστε ζεστό ροφήματα, ειδικά το πρωί.
• Προσθέστε τα φρούτα και τα λαχανικά στη διατροφή σας.
• Φάτε δαμάσκηνα ή / και πίτουρο δημητριακών.
• Προσθέστε συμπληρωματικά φυτικές ίνες στη διατροφή σας
• Πότε πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας;

Καλέστε τον γιατρό σας αν:

• Η δυσκοιλιότητα είναι ένα νέο πρόβλημα για σας.
• Έχετε αίμα στα κόπρανα σας.
• Έχετε χάσει βάρος ακούσια.
• Έχετε έντονο πόνο με την κένωση του εντέρου.
• Η δυσκοιλιότητά σας διήρκεσε περισσότερο από τρεις εβδομάδες.

Μπάκος Δημήτριος Σ., Γαστρεντερολόγος.

iatronet