Ο θετικισμός της στατιστικής και το “φαινόμενο Μαραντόνα” γράφει ο Αντρέας Μπεντεβής
Αυτού του είδους ο θετικισμός της στατιστικής, όπως είναι άχρηστος για να ερμηνεύσουμε σε βάθος κάθε πεδίο της κοινωνικής αναπαραγωγής, έτσι είναι και ανίκανος να υποδείξει ποιοτικά μεγέθη που δεν ποσοτικοποιούνται και που μένουν πάντα σχετικά.
Ποτέ δεν θα μάθουμε τι θα κατάφερνε ο Τζορτζ Μπεστ αν δεν ήταν-όχι αλκοολικός-αλλά μέλος μίας εθνικής ομάδας που δεν ήταν δυνατό να πρωταγωνιστήσει σε μεγάλες διεθνικές διοργανώσεις. Πότε δεν θα μάθουμε σε τι επίπεδα διασημότητας και αποδοχής θα έφτανε ο Χατζηπαναγής άμα έπαιζε, ας πούμε, στην Μπαρτσελόνα. Θέλω να πω, το ταλέντο είναι μία πλευρά μονάχα ενός συνολικότερου φαινομένου: Που είτε μπορεί να αναπτυχθεί, είτε όχι.
Τουτέστιν, κάθε ισχυρισμός για το ποιος είναι ο καλύτερος ποδοσφαιριστής που πέρασε από τον κόσμο τούτο είναι εξ ορισμού σχετικός και λειψός. Μπορείς, όμως, και αυτό έχει σημασία, να προσεγγίσεις το ποδόσφαιρο σαν κοινωνικό φαινόμενο κι επομένως να δεις τις μεγάλες ποδοσφαιρικές μορφές μέσα στην αλληλοσύνδεση τους με την εποχή τους και με την κοινωνία τους. Δηλαδή, στην αληθινή τους διάσταση.
Από αυτήν την σκοπιά ο Μαραντόνα είναι ένα φαινόμενο μάλλον αξεπέραστο, αν αναλογιστεί κανείς την ολοκληρωτική υποταγή του ποδοσφαίρου στους κανόνες της ομογενοποίησης του με τους κανόνες του μάρκετινγκ και την ολοκληρωτική επιχειρηματικοποίηση του.
Ο Μαραντόνα κατέκτησε ένα Μουντιάλ, σχεδόν μόνος του λένε πολλοί, ενώ οδήγησε την εθνική του ομάδα σε έναν δεύτερο σερί τελικό, εντελώς μόνος του λένε άλλοι. Τα μοναδικά του ηγετικά σλάλομ τα κατάφερε, θα πουν κάποιοι άλλοι, σε μία εποχή όπου κάτι τέτοιο ήταν πιο εύκολο: Λιγότερο ανταγωνιστικές οι άμυνες, πιο ανοιχτό το ποδόσφαιρο, που έμοιαζε με το ποδόσφαιρο της αλάνας σε πολλά.
Αλλά ο Μαραντόνα δεν θεωρείται ο μεγαλύτερος ποδοσφαιριστής στον κόσμο για αυτό. Ούτε και για το κατόρθωμα του να οδηγήσει τον ταπεινωμένο Ιταλικό Νότο στην κορυφή του ιταλικού ποδοσφαίρου. Το φαινόμενο Μαραντόνα δεν εξαντλείται σε τέτοιου είδους στατιστικές επιτυχίες. Επειδή είναι ένα σύμβολο μεγάλων λαϊκών αναφορών.
Όταν το 1999 ο Αμερικάνος πρόεδρος επισκέφτηκε την Νάπολι η ιταλική κυβέρνηση έδωσε εντολή να σβηστούν όλα τα πολιτικά μηνύματα από τους τοίχους της πόλης, ώστε να μην ενοχληθεί ο Μπιλ Κλίντον κατά το πρωινό του τζόκιν. Εντάξει, είπαν, οι δημοτικοί παράγοντες, δεν είναι δύσκολο αυτό-μόνο μην ζητήσετε να σβηστούν τα γκράφιτι για τον Μαραντόνα: Πολύ απλά αυτό δεν πρόκειται να το καταφέρουμε.
Υπάρχουν και άλλοι παίχτες που αναδείχτηκαν μέσα από τις ομάδες των φτωχών. Αλλά κανείς δεν επέλεξε να αγωνίζεται μόνο στις ομάδες των φτωχών και των ταπεινωμένων. Ο Μαραντόνα, περνώντας από την Μπόκα Τζούνιορς στην Μπαρτσελόνα και από εκεί στην Νάπολι, με ενδιάμεσους τους θριάμβους με την Εθνική Αργεντινής, δεν αποτελεί απλώς το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό ταλέντο που ξεδιπλώθηκε σε παγκόσμια διάσταση, αλλά, περισσότερο από αυτό, είναι η φιγούρα του ήρωα που οδηγεί με αμίμητες δράσεις τους αδύναμους σε τρομερές νίκες απέναντι στους δυνάστες. Ή κάπως έτσι, τέλος πάντως.
Αγαθοεργίες και φιλανθρωπικές κινήσεις-χρησιμοποιώ τους όρους με την έννοια που τους δίνουν οι ίδιοι οι δρώντες-έκαναν και κάνουν πολλοί αθλητές. Αλλά χτες είδα στο timeline μου αυτό το βίντεο και αυτή την ιστορία που το επεξηγεί.
Ο Μαραντόνα, στην μεγάλη του ακμή, κάνει προθέρμανση δίπλα από μία παραγκούπολη, δίπλα από ένα αμάξι, κάποιου εργάτη ίσως, και μπαίνει στο γήπεδο που μοιάζει με χωράφι περισσότερο. Στην άτυπη κερκίδα οι πιστοί αποθεώνουν: Ήρθε στην γειτονιά τους ο Θεός. Ο Θεός βάζει ακόμα ένα από εκείνα τα αμίμητο γκολ, και πέφτει στις αγκαλιές των παιδιών που τον έχουν πόστερ πάνω από το προσκέφαλο τους.
Φαντάζομαι τον Μαραντόνα να λέει, σαν αρχηγός, στους συμπαίκτες του, μαζέψτε τα όπως είστε ρε και πάμε να παίξουμε για να σώσουμε ένα παιδί. Μας περιμένουν πως και πως στα όνειρα τους. Αλλά δεν είμαστε δα και τίποτε άφταστες ντίβες, από αυτές τις φλέβες ερχόμαστε και εμείς.
Πώς γίνεται να ξεριζώσεις αυτό το φαινόμενο από την συλλογική συνείδηση; Δεν γίνεται.
ΥΓ.: Αφορμή αυτής της ανάρτησης στάθηκε η παρακολούθηση μίας βραδινής εκπομπής για το Μουντιάλ την περασμένη εβδομάδα, όπου ο καλεσμένος Αντώνης Νικοπολίδης υποστήριξε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι ο Μαραντόνα δεν αξίζει να θεωρείται μεγάλος ποδοσφαιριστής, επειδή αποτέλεσε κακό πρότυπο για την νεολαία!
https://www.facebook.com/tzizmag/videos/1861848760502936/
