Κυριώτισσα∙ Ιάσεις και Ιάματα
1 και 2 Δεκεμβρίου, 8:30 μμ
Αίθουσα Ιερού Ναού Κυριωτίσσης και Αγίου Σάββα, Βέροια
Είσοδος Ελεύθερη
Σήμερα, ποια η σχέση των ανθρώπων με το Ιερό; Η σύνδεση της ανθρώπινης κατάστασης (δράματος ή μη) μαζί του μπορεί να εκφραστεί σή-με-ρα; Η σχέση αυτή μπορεί να ανιχνευθεί μέσω της τέχνης του Θεάτρου; Οι δεσμοί που αναπτύσσουν οι τοπικές κοινωνίες με τα μνημεία τους μπορεί να παρασταθεί;
Πράττοντας για τα μνημεία, πάντα μέσω της Τέχνης, θυμάσαι ή γνωρίζεις-μαθαίνεις καλύτερα; Αυξάνει ο βαθμός ευαισθητοποίησης; Και «Πράττοντας για τα μνημεία, θυμάσαι ή γνωρίζεις-μαθαίνεις καλύτερα» σημαίνει ότι χρειάζεται να συντηρούμε το παρελθόν και αυτό μόνον; Μήπως όλα εξαρτώνται από τη «χρήση» της μνήμης και όχι από τη μνήμη καθαυτή;
Θα μπορούσε η ενασχόληση μιας Ομάδας Τέχνης με τα μνημεία τού τόπου της να πυροδοτήσει ακόμη και την κοινωνική αλλαγή, έστω σε τοπικό επίπεδο;
Στις Φωτιές του Αγιαννιού αναπαραστήσαμε -και επί χάρτου- με τη βοήθεια κατοίκων της περιοχής την προ του 1966 Ανθρωπογεωγραφία της περιοχής τής Κυριώτισσας. Τώρα η αναζήτηση αυτή και η ανάδειξη της ταυτότητας της περιοχής εμπλέκει, το Ανθρώπινο με το άυλο, το μεταφυσικό, το Θείο, το Θαύμα. Με άλλα λόγια, την ουσιαστική, διαχρονικά, πλευρά της Κυριώτισσας: ζωντανό σημείο Αναφοράς και Ανασυγκρότησης τής συλλογικής μνήμης, και, μάλιστα, χαρακτηριστική περίπτωση αναζήτησης τής έννοιας τού «Ιερού στην Πόλη».
Οι χαρακτήρες -κυρίως, γυναίκες- που διατρέχουν τη δράση Κυριώτισσα∙ Ιάσεις και Ιάματα συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την περιοχή και είναι ευάλωτες υπάρξεις που βρήκαν τη δύναμη, κάθε μία με τον τρόπο της, να υπερασπιστούν. Τι; Όσα ο τρόπος τους και το «είναι» τους φανερώνει.
Φυσικός χώρος μιας τέτοιας δράσης είναι το εσωτερικό ενός ναού της περιοχής τής Κυριώτισσας, ένας νάρθηκας, ο εξωτερικός του χώρος, η όψις ενός ιερού… (έστω μία παραδοσιακού χαρακτήρα κατοικία της περιοχής)∙ ε-κεί α-νή-κει, από εκεί τροφοδοτείται και τροφοδοτεί. Τούτο δεν κατέστη δυστυχώς δυνατόν. Γι’ αυτό και, συμβολικώς, η κάτοψη ενός ναού της Κυριώτισσας γίνεται βάση ανάπτυξης των ιστοριών ζωής που παρουσιάζουμε, στοιχεία και εικόνες των ναών προωθούν την εξέλιξή τους…, το Γοργόν της Γοργής και το Μανδήλιον αυτής (πίσω από το οποίο λαμβάνει χώρα το Ανείπωτο…), η ανάτασις της Μαντζίκαινας και το θάμα της αναρρίχησης της Δάφνης…, η Ράβδος τής …Αγιανάργυρης (αλλά και η χαμένη τής Βαλτεσινής…) και οι Μανιές που κοιμόντουσαν εντός του ναού προπολεμικώς με τις Εγγονές τους…, αύριο το Μύρον γίνη του Αγίου Δημητρίου…, Άνθρωποι και Τόπος συνδέονται βαθύτατα, τάματα – τάματα, Ιάσεις και Ιάματα
κι ένα Τυφλό Κορίτσι, με τη ράβδο του, βλέπει όσα δεν φαίνονται, πρωτοστάτης θαύματος.
Διεισδύοντας στα σπλάχνα τής πουρόπετρας
-Τι μπορεί να ξαναδώσει νόημα στη ζωή μας;
-Πώς μπορούμε να φωτίσουμε σήμερα την πόλη;
Πόλη που γκρέμισε μετά την απελευθέρωσή της τα μισά της μνημεία;
Που μέχρι το ’75 κατεδάφιζε εκκλησίες;
Που παρέδωσε στη χυδαιότητα τη μοναδικής ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας Κυριώτισσα,
καθιστώντας τα μνημεία της μπαρ-εκκλήσια;
-Μπορεί σήμερα να καλλιεργηθεί η συλλογική Μνήμη; Να αναδειχθεί η αδιάσπαστη συνέχεια, η οργανική ενότητα ενός τόπου, έχοντας πάντοτε στο κέντρο τού ενδιαφέροντός μας το σεβασμό προς τον Άνθρωπο, σήμερα που το αίσθημα τής συλλογικότητας έχει καταστραφεί και αντικατασταθεί με το μοναχικό κυνήγι τού κέρδους;
«Δεν μ’ αρέσει η έκφραση «χρέος απέναντι στη μνήμη» δηλώνει ο Τοντόρoφ Τσβέταν. Και συνεχίζει: «Πρέπει να υπάρχει «Μνήμη Δικαιοσύνης»: να θέτουμε την παρελθούσα εμπειρία στην υπηρεσία της Δικαιοσύνης». Δηλαδή: όχι λήθη, ούτε επιλεκτική ή «εκδικητική» μνήμη αλλά, αναζητώντας την αλήθεια, ανάδειξη πανανθρώπινων αξιών; Και πώς μπορούν να γίνουν όλα αυτά σήμερα;
-Πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε -στην πόλη, γύρω μας- την Ιερότητα του Βλέμματος, με όλον αυτό τον ορυμαγδό που μας περιβάλλει και μας διαλύει; Πώς θα καλλιεργηθεί η διείσδυση στις εσωτερικότερες πτυχές τού «Είναι» των πραγμάτων και όχι η κολακεία τού «φαίνεσθαι»;
-Πώς θα καταφέρω να παρατηρώ μέσα στην πόλη τα πράγματα γύρω μου να διαστέλλονται και να συστέλλονται και, ακολουθώντας τη μυστική τους ζωή, να βρίσκω -και να εφευρίσκω- την ουσία τους και τα ερεθίσματά τους, την αρχέγονη Ιερότητά τους;
-Ποιος ο τρόπος, χυδαίο και ανιστόρητο να πάψουν να κυριαρχούν γύρω μας;
-Πώς Άνθρωπος και Τόπος θα συνδέονται βαθύτερα;
Αυτό είναι ίσως το κύριο αίτημα των καιρών μας, τουλάχιστον για πόλεις σαν τη δική μας, με τόσο βαρύ φορτίο παρελθόντος. Αυτό είναι το αρχαίο μυστικό.
Κατά τον Χάιντεγκερ, ακόμα και οι γνωστές έννοιες έχουν ένα επιπλέον νόημα που μας διαφεύγει και συνιστά τον πυρήνα της έννοιας τού Ιερού, που πάει πέρα από τις αισθήσεις, στην περιοχή της Ποίησης, της Τέχνης που προσπαθεί να συλλάβει το άφατο και να δώσει στις λέξεις ένα νόημα που δεν θα το βρεις στο λεξικό. Το Ιερό με άλλα λόγια δεν είναι μεταφυσική αλλά ποιητική έννοια: ενυπάρχει στον γνωστό κόσμο και δεν βρίσκεται έξω από αυτόν. Κατά μία άλλη εκδοχή, βεβαίως, το Ιερό δηλώνει την παρουσία τού Θεϊκού στον κόσμο. Ο Χάιντεγκερ, ωστόσο, επιμένει: το Ιερό φανερώνεται κυρίως με την προσπάθεια των ποιητών.
Γιάννης Καισαρίδης
Παίρνουν μέρος
Γεωργία Αβραμίδου, Γιάννης Αγγέλογλου, Βίκυ Κατάκη, Ειρήνη Κωστοπούλου, Ανδρέας Μαρολαχάκης, Ελένη Μούμουγλου–Μπαλτζή, Γιάννης Σαββαΐδης, Βίκυ Τζιμηροπούλου, Βασιλική Τσαφή, Δημήτρης Τσαφής, Μαίρη Τσίγκα
Κείμενα: Γιάννης Καισαρίδης, Ανδρέας Μαρολαχάκης, Βούλα Χατζίκου (διασκευή: Μαίρη Τσίγκα)
Μουσική: Max Richter
Καλλιτεχνική Οργάνωση, Σκηνοθεσία: Γιάννης Καισαρίδης και Ομάδα Θεάτρου Απάνοιξη
Ευχαριστούμε
τον πατέρα Σωφρόνιο του Ι. Ν. Κυριωτίσσης και Αγίου Σάββα
και τον Σύλλογο Δασκιωτών Βέροιας
για τη φιλοξενία
