Ο πόλεμος του οπίου και η μπίζνα του πολέμου
Kαμπούλ, Αφγανιστάν. Τα εργαστήρια είναι απλά, κρυμμένα σε καλύβες ή σπηλιές. Πρόκειται για επιχειρήσεις διύλισης της ηρωίνης.
Σχεδόν το 90% της ηρωίνης παγκοσμίως προέρχεται από το όπιο του Αφγανιστάν, παρά το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δαπάνησαν περισσότερα από 8 δισεκατομμύρια δολάρια στα «προγράμματα αγώνα κατά των ναρκωτικών», από το 2001 που εισέβαλαν στο Αφγανιστάν.
Mια διεξοδική έρευνα για το όπιο του Αφγανιστάν εκθέτει λεπτομερειακά την σταθερή αύξηση της παραγωγής οπίου αλλά και την εξάπλωση των γαιών παραγωγής του: «Το 2016, η παραγωγή οπίου είχε αυξηθεί κατά σχεδόν 25 φορές από τα επίπεδα παραγωγής του 2001, από 185 τόνους το 2001 σε 4.800 τόνους το 2016».
Μια άλλη έρευνα, με το ακρωνύμιο SIGAR (Special Inspector General for Afghanistan Reconstruction), υπαινίσσεται διακριτικά τον κρίσιμο συσχετισμό μεταξύ της επιχείρησης «Ανθεκτική Ελευθερία» (της εισβολής) και της σημερινής σοβαρής «επιδημίας οπιοειδών» στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Είσαστε γελασμένοι»
Η πραγματικότητα έχει ως εξής: Η παραγωγή ηρωίνης στο Αφγανιστάν αυξήθηκε κατά 40 φορές από την ώρα που το ΝΑΤΟ ξεκίνησε τον «Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας» το 2001. Και το ΝΑΤΟ, μόλις αποφάσισε να αυξήσει τον αριθμό των στρατευμάτων του στο Αφγανιστάν κατά 3.000, όπως ανακοίνωσε ο γενικός γραμματέας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ.
«Το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει να στηρίζει το Αφγανιστάν και αποφασίσαμε ότι θα ενισχύσουμε τη στήριξή μας. Αποφασίσαμε να αυξήσουμε τον αριθμό των στρατευμάτων μας για να βοηθήσουμε το Αφγανιστάν να βγει από το αδιέξοδο. Τώρα ο αριθμός τους είναι περίπου 13.000 και θα φτάσει περίπου τις 16.000», εξήγησε ο Στόλτενμπεργκ.
Τα μισά νέα στρατεύματα θα προέρχονται από τις ΗΠΑ και τα υπόλοιπα από τις άλλες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, επεσήμανε ο ίδιος λίγες ημέρες πριν τη σύνοδο των υπουργών Άμυνας των χωρών μελών της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Σε πρόσφατη ομιλία του ο γερουσιαστής Thomas Massie κρούει τον κώδωνα, για το εμπόριο οπίου με χρήματα των φορολογουμένων Αμερικανών που καταλήγουν στα ταμεία των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.
Οι περισσότεροι πολιτικοί επικρότησαν την παράλογη απόφαση του Τραμπ να αυξήσει την αμερικανική παρουσία στο Αφγανιστάν, αποκαλύπτει ο Massie. Εδώ και χρόνια, ο Massie έχει επισημάνει ότι από τις ΗΠΑ έχουν εκρεύσει δισεκατομμύρια δολάρια σε αποτυχημένες «επιχειρήσεις». Πέρυσι, ο αριθμός των έργων αυτών ανήλθε σε 100 δισεκατομμύρια δολάρια και πάνω. Για να καταλάβει κάποιος το μέγεθος του ποσού αυτού, πρέπει να γνωρίζει πως οι ΗΠΑ δαπανούν για την επισκευή αυτοκινητοδρόμων αλλά και την δημιουργία καινούριων, τα μισά χρήματα από αυτά.
Ταυτόχρονα 8 δισεκατομμύρια δολάρια δαπανήθηκαν για να «εξαλείψουν» το εμπόριο οπίου στο Αφγανιστάν. Όχι μόνο αυτό το τεράστιο χρηματικό ποσό δεν εμπόδιζε το εμπόριο και την παραγωγή οπίου, αλλά την διπλασίασε.
Ο Massie ρώτησε τον γενικό επιθεωρητή σχετικά με το ζήτημα του οπίου γιατί δεν ψεκάζουν φυτοφάρμακο σε όλα τα χωράφια παπαρούνας για να εξαφανίσουν τα φυτά. Η απάντηση του γενικού επιθεωρητή ήταν πως: «δεν μπορούν να εξαλείψουν τα φυτά, καθώς οι Ταλιμπάν χρειάζονται τα χρήματα από την παραγωγή οπίου για να ζήσουν».
«Αν νομίζετε ότι ο Τραμπ δεν γνωρίζει ότι μια συνεχιζόμενη κατοχή του Αφγανιστάν από την Αμερική θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη χρήση ηρωίνης, σκοτώνοντας περισσότερους αθώους πολίτες, και πως θα σκοτωθούν ακόμη περισσότεροι στρατιώτες, η δε τρομοκρατία θα αυξάνεται, είσαστε γελασμένοι», είπε ο Massie.
«Η ηρωίνη είναι ένας πολύ σημαντικός μοχλός του πολέμου»
Στο νότιο τμήμα του Αφγανιστάν γίνεται σταθερά η μεγαλύτερη παραγωγή (σε ποσοστό 59%), ενώ στο βορρά η καλλιέργεια είναι πολύ μικρότερη. Ωστόσο, φέτος, σημειώθηκε αύξηση παραγωγής και στον βορρά εξαιτίας των δυσμενών συνθηκών ασφάλειας.
Για αρκετά χρόνια, το μεγαλύτερο μέρος της συγκομιδής μεταφερόταν λαθραία σε μορφή σιροπιού οπίου και η επεξεργασία γινόταν σε άλλες χώρες. Αλλά τώρα, Αφγανοί και Δυτικοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το ήμισυ, αν όχι περισσότερο, του άφθονου οπίου επεξεργάζεται σε μεγάλο βαθμό στη χώρα και μετατρέπεται είτε σε μορφίνη είτε σε ηρωίνη, με ποικίλους βαθμούς καθαρότητας.
Το ραφινάρισμα καθιστά πολύ πιο εύκολη την άμεση τροφοδοσία της Δύσης με το ναρκωτικό. Και αυξάνει σημαντικά τα κέρδη για τους Ταλιμπάν, για τους οποίους το εμπόριο ναρκωτικών αποτελεί τουλάχιστον το 60% του εισοδήματός τους, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Πώς γίνεται να υπάρχει τόσο μεγάλη παραγωγή οπίου και μετατροπή σε ηρωίνη, διακίνηση και εισροή στις Η.Π.Α όταν υποτίθεται ότι ένας από τους σκοπούς της επίθεσης και της κατοχής των Η.Π.Α στο Αφγανιστάν ήταν η καταπολέμηση του εμπορίου οπίου στην πρώτη χώρα παγκοσμίως σε παραγωγή.
«Η ηρωίνη είναι ένας πολύ σημαντικός μοχλός αυτού του πολέμου» δήλωσε πρόσφατα ο Αφγανός Πρόεδρος Ασράφ Γκάνι. Ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών του Αφγανιστάν, Αμπντούλ Καλίλ Μπαχτιάρ, δήλωσε ότι οι Ταλιμπάν έχουν χρησιμοποιήσει την αυξανόμενη ανασφάλεια των τελευταίων δύο ετών για να δημιουργήσουν περισσότερα εργαστήρια επεξεργασίας και να τα μεταφέρουν πιο κοντά στα πεδία του οπίου ενώ παραδέχτηκε ότι «μπορούν να χτίσουν ένα εργαστήριο σε μια μέρα».
Από την πλευρά των Ταλιμπάν, ο Zabihullah Mujahid, ένας εκπρόσωπός τους, δήλωσε ότι δεν έχουν σχέση με την επεξεργασία ηρωίνης και αρνήθηκε ότι υπάρχουν εργαστήρια στις περιοχές που διατηρούν υπό τον έλεγχό τους.
Σύμφωνα και με το ρεπορτάζ των New York Times, το σίγουρο φαίνεται πως είναι ότι οι Ταλιμπάν έχουν επωφεληθεί πολύ από το εμπόριο οπίου, φορολογώντας και παρέχοντας ασφάλεια στους παραγωγούς και τους λαθρεμπόρους. Όμως, όλο και περισσότερο, εισέρχονται άμεσα σε όλα τα στάδια της επιχείρησης ναρκωτικών, ανταγωνίζονται μάλιστα μερικά από τα μεγάλα καρτέλ στην περιοχή.
Η οικονομία του οπίου στο Αφγανιστάν αυξήθηκε σε περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2016, σχεδόν διπλασιάζοντας το σύνολο του προηγούμενου έτους και ανέρχεται περίπου στο 16% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας, σύμφωνα με το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα ναρκωτικά και το έγκλημα.
Η αύξηση της διαδικασίας επεξεργασίας σημαίνει ότι οι Ταλιμπάν μπόρεσαν να πάρουν μεγαλύτερο μερίδιο από τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια που εκτιμάται ότι αξίζει το παγκόσμιο εμπόριο της αφγανικής καλλιέργειας οπίου. Η ζήτηση παραμένει υψηλή στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική: Το 90% της ηρωίνης που βρίσκεται στους δρόμους του Καναδά και περίπου το 85 % που κυκλοφορεί στη Βρετανία προέρχεται από το Αφγανιστάν.
Παρά το μέγεθος του προβλήματος όμως, δεν γίνονται πολλά για αυτό. Η εξάλειψη ή η παρακολούθηση του οπίου δεν έχρισε ιδιαίτερης προσοχής στη νέα στρατηγική της κυβέρνησης Τραμπ για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν.
Οι αστυνομικές δυνάμεις που φέρουν το κύριο βάρος του πολέμου των ναρκωτικών στο Αφγανιστάν, συχνά συνυπάρχουν με τους έμπορους οπίου και συνεργάζονται με τα διεφθαρμένα δίκτυα της αφγανικής κυβέρνησης, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. «Πρέπει να συνδυάσουμε τα δύο αυτά πράγματα μαζί – τον αγώνα για την τρομοκρατία και τον αγώνα για το εμπόριο οπίου. Πρέπει να συμβαδίζουν, διότι αν καταστραφεί το ένα, θα καταστραφεί και το άλλο», δήλωσε ο Javid Qaem, ο Αφγανός υφυπουργός για την τρομοκρατία.
Το πρόβλημα ωστόσο είναι ότι οι αξιωματούχοι των αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων, ιδίως σε επαρχιακό επίπεδο, απέδειξαν ότι δεν είναι αξιόπιστοι, αφού συχνά διορίζονται από τους τοπικούς άρχοντες και είναι ευάλωτοι στην επιρροή τους. Ένας ανώτερος αξιωματούχος της αντιπολίτευσης στην Καμπούλ, ο οποίος μίλησε υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας για να αποφύγει αντίποινα, μίλησε για το πώς η ελίτ συνεργάζεται προσεκτικά με δίκτυο που ξεπλένει χρήμα σε μια πλούσια σε όπιο επαρχία. Υπάρχουν αρκετές αποδείξεις για να προβούν σε συλλήψεις υψηλού επιπέδου, ωστόσο οι ύποπτοι παραμένουν ελεύθεροι.
Οι επιδρομές σπάνια, αν όχι ποτέ, έχουν ως αποτέλεσμα συλλήψεις. Οι ύποπτοι εγκαταλείπουν τα εργαστήρια μόλις ακούν τους κινητήρες, τα εργαστήρια καίγονται για να ξαναφτιαχτούν όμως την επομένη.
Η αφγανική κυβέρνηση δήλωσε ότι μέχρι στιγμής φέτος έχουν κατασχεθεί περίπου 73 τόνοι οπιοειδών προς επεξεργασία. Παρόλα αυτά η συγκομιδή παπαρούνας το 2017 σημείωσε ρεκόρ, λένε οι Αφγανοί αξιωματούχοι. Η εκρίζωση ήταν αδύναμη, με τις δυνάμεις ασφαλείας να μην μπορούν να εισβάλουν ακόμη και στο Σαρόμπι, μόλις 50 μίλια από το προεδρικό μέγαρο στην Καμπούλ. Μεγάλο πρόβλημα είναι και το γεγονός ότι πριν εισβάλουν για να καταστρέψουν τα χωράφια και τα εργαστήρια, οι ομάδες αποναρκοθέτησης πρέπει πρώτα να καθαρίζουν τις περιοχές από τα εκρηκτικά.
Η ποντικοσήραγγα της Αφγανικής ηρωίνης είναι μια επιχείρηση ενός τρισεκατομμυρίου
Οι ερωτήσεις κλειδιά – που σπάνια τίθενται επισήμως – είναι ποιος αγοράζει την συγκομιδή οπίου, ποιος την διυλίζει σε ηρωίνη, ποιος ελέγχει τις οδούς εξαγωγής και μετά την πουλάει με τεράστιο κέρδος, ανεξάρτητα από τους Ταλιμπάν;
Η Ουάσιγκτον ξόδεψε 100 δις. δολάρια στην ανασυγκρότηση του Αφγανιστάν και 8,4 δις δολάρια στα «προγράμματα αγώνα κατά των ναρκωτικών». Η επιχείρηση Ανθεκτική Ελευθερία –μαζί με την «απελευθέρωση» του Ιράκ- στοίχισαν το εκπληκτικό ποσό των αρκετών τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Και ακόμη η ποντικοσήραγγα της ηρωίνης εξακολουθεί να ανθεί. Προς όφελος ποιανού;.
Σύμφωνα και με το Sputniknews, στρατιωτικοί και τέως στρατιωτικοί μπορούν λογικά να καταμετρηθούν ως παίκτες στην ποντικοσήραγγα της ηρωίνης –σε πολλές περιπτώσεις για προσωπικό κέρδος, ενώ επικαλείται μια «πηγή» μυστικής υπηρεσίας, με έδρα στον Περσικό Κόλπο και με τεράστια πείρα σε όλη την περιοχή που το Πεντάγωνο χαρακτηρίζει ως το «τόξο της αστάθειας», που αφηγείται την ιστορία της συνεργασίας του με έναν Αυστραλό μυστικό πράκτορα που υπηρέτησε στο Αφγανιστάν.
Η πηγή είναι κατηγορηματική: «Οι εξωτερικές επιχειρήσεις της CIA χρηματοδοτούνται από αυτά τα κέρδη. Η κατηγορία ότι οι Ταλιμπάν χρησιμοποιούν το εμπόριο της ηρωίνης για να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις τους είναι κατασκευασμένη παραπληροφόρηση».
Και αυτό, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, εξηγεί το βασικό κίνητρο του προέδρου Τραμπ της αποδοχής μιας νέας αφγανικής εκστρατείας. «Στην παράδοση των πολέμων του οπίου της γηραιάς Αλβιόνας στον 19ο Αιώνα, όπου με όπιο πληρωνόταν το τσάι και το μετάξι από την Ινδία και με τους φόρους στις εισαγωγές τσαγιού και μεταξιού χρηματοδοτείτο η συγκρότηση του ισχυρού βρετανικού στόλου που κυβερνούσε τις θάλασσες, η CIA αναπτύχτηκε σε ένα εξαιρετικά ισχυρό παράγοντα στηριζόμενη στο αξίας ενός τρισεκατομμυρίου εμπόριο ηρωίνης και οι στρατιωτικοί συνεργάζονται με την CIA».
Αναφέρονται μάλιστα και παραδείγματα. Το πιο διαβόητο αφορά το Χρυσό Τρίγωνο κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ, όπου η CIA επέβαλε ένα πρόγραμμα τρόφιμα-έναντι- οπίου στις φυλές Χμονγκ του Λάος, συμπληρωμένο με ένα διυλιστήριο ηρωίνης στο στρατηγείο της στο Βόρειο Λάος και την αχρεία επιχείρηση Air America, για την εξαγωγή του οπίου. Την όλη μηχανική εξέθεσε ο καθηγητής της Ιστορίας ΄Αλφρεντ Μακόϋ στο αποκαλυπτικό βιβλίο του «Η Πολιτική Του Οπίου Στην Νότιο-Ανατολική Ασία», που προκάλεσε σάλο. Ένα σύγχρονο αντίστοιχο μπορεί να θεωρηθεί το πρόσφατο βιβλίο του Ιταλού δημοσιογράφου Εnrico Piovesana, « Ο Νέος Πόλεμος του Οπίου στο Αφγανιστάν».
Παράλληλα, τον Αύγουστο το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών κατήγγελλε κατηγορηματικά «ξένους μαχητές» μεταφερθέντες «με άγνωστα ελικόπτερα», ως τους δράστες της σφαγής Σιιτών Χαζάρα σε βόρεια επαρχία του Αφγανιστάν. «Φαίνεται η διοίκηση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ, που ελέγχει τον εναέριο χώρο του Αφγανιστάν, αρνείται πεισματικά να παρατηρήσει αυτά τα φαινόμενα».
Το ρωσικό Υπουργείο των Εξωτερικών καταγγέλλει τμήματα του εκπαιδευμένου από τους Αμερικανούς αφγανικού στρατού μαζί με του ΝΑΤΟ ότι συμμετέχουν σε σχετικές συνωμοτικές επιχειρήσεις και παρακολουθώντας τη διαδρομή του οποίου, θέτει το ερώτημα, πώς τόνοι χημικών διακινούνται και πώς οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν κάνουν απολύτως τίποτα για να περιορίσουν την ποντικοσήραγγα της ηρωίνης.
