Συνέλευση Πολιτών “Ελεύθερο Βέρμιο”: Όχι στη βιομηχανική εγκατάσταση του τεράστιου αιολικού πάρκου στο Βέρμιο

Ναι στην αιολική ενέργεια, για την προστασία της φύσης. Όχι στη βιομηχανική εγκατάσταση του τεράστιου αιολικού πάρκου στο Βέρμιο

Το αιολικό «πάρκο» στο Βέρμιο

Η εποχή μας είναι εποχή κρίσης. Και όπως σε κάθε κρίση κάποιοι κερδίζουν και κάποιοι χάνουν. Ως πολίτες των περιοχών που βρίσκονται στους πρόποδες του Βερμίου πήραμε την πρωτοβουλία και συναντηθήκαμε, για να συζητήσουμε τα οφέλη και τις αρνητικές συνέπειες του τεράστιου βιομηχανικού αιολικού πάρκου που ήδη χτίζεται πάνω στο βουνό. Οι μέχρι τώρα άδειες που έχουν δοθεί από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) αφορούν την εγκατάσταση και λειτουργία 326 ανεμογεννητριών (α/γ) σε μία έκταση που περιλαμβάνει περιοχές που εκτείνονται από την Αγ. Παρασκευή του Ν. Κοζάνης μέχρι και την Παναγία Σουμελά, και από το Ξηρολίβαδο και το Σέλι του Ν. Ημαθίας μέχρι και πάνω από τα 3-5 Πηγάδια και την περιοχή των Πύργων του Ν. Κοζάνης. Οι μελέτες αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο η εγκατάσταση να φτάσει μέχρι και τις 635 α/γ. Το έργο έχει δοθεί σε πέντε μέχρι τώρα εταιρείες με τη σύμφωνη γνώμη των δημάρχων Βέροιας, Νάουσας, Εορδαίας και του «Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Σελίου».

Μόνο η μία από τις εταιρείες σχεδιάζει να ανοίξει πάνω στο βουνό 104,5 χλμ δρόμων, να ρίξει 160.000 τόνους μπετόν, να σκάψει πάνω από 3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα χώμα. Καθώς είμαστε ευαίσθητοι σε ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος γνωρίζουμε πως είναι μεγάλη ανάγκη οι κοινωνίες μας να απαγκιστρωθούν από τις τεχνολογίες του άνθρακα και της πυρηνικής ενέργειας, που καταστρέφουν το περιβάλλον. Από αυτή την άποψη είμαστε υπέρ της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (άνεμο, ήλιο, νερό). Η εγκατάσταση τους όμως πρέπει να γίνεται με ορθολογικό σχεδιασμό ώστε οι αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον να μην είναι πολλαπλά περισσότερες από τις θετικές.

Το Βέρμιο είναι ένα ιδιαίτερο βουνό με πάνω από 80 αυτοφυή είδη φυτών (τρία από αυτά εξαιρετικά σπάνια), και 20 είδη βοτάνων, ενώ στα εδάφη του και από τις δεκάδες πηγές του ζουν, τρέφονται και ξεδιψάνε πάνω από 20 είδη ζώων (τρία από αυτά υπό απειλή) και 128 είδη πτηνών (έξι από αυτά υπό απειλή).

Παράλληλα, το βουνό για χιλιάδες αιώνες αποτέλεσε και αποτελεί το φυσικό περιβάλλον της ανθρώπινης δραστηριότητας, το σπίτι για δεκάδες ανθρώπινες κοινότητες. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα το βιομηχανικό αιολικό πάρκο δεν φαίνεται να εγκαθίσταται μέσα στα όρια κάποιας δασικής έκτασης, περνάει κοντά από αυτές. Παρόλα αυτά ως πολίτες της περιοχής έχουμε πολλούς λόγους να ανησυχούμε για τις συνέπειες μίας τόσο γιγαντιαίας εγκατάστασης.

Οι συνέπειες των βιομηχανικών αιολικών πάρκων

Θεωρούμε πως το βιομηχανικό αιολικό πάρκο στο Βέρμιο, αυτής της έκτασης, θα οδηγήσει σε σοβαρότατη διατάραξη του οικοσυστήματος του βουνού για τους εξής λόγους:

Το σύνδρομο της τουρμπίνας. Τι είναι αυτό; Είναι το σύνολο των συμπτωμάτων που παρατηρούνται σε ανθρώπινα και μη ανθρώπινα ζώα που ζουν σε απόσταση μέχρι και 2 χιλιόμετρα περίπου από τα πάρκα και προκαλείται από τον υπόηχο και θόρυβο των α/γ. Τα συμπτώματα είναι για τον άνθρωπο βουητό και πόνος στα αυτιά, ταχυκαρδίες, ημικρανίες, απώλεια ύπνου, βέρτικο, δυσλειτουργίες των εσωτερικών οργάνων, απώλεια συγκέντρωσης, θυμός και κούραση. Για τα ζώα οι επιστήμονες σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν παρατηρήσει αποβολές εμβρύων, τερατογεννήσεις, νευρικές διαταραχές κ.α. Πλέον ακόμα και μεγάλοι οργανισμοί ενέργειας παραδέχονται πως πρέπει να μελετηθούν παραπέρα οι συνέπειες του συνδρόμου της τουρμπίνας.

Σε πολλές περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί η σταδιακή εξαφάνιση ειδών, λόγω του θορύβου και των δονήσεων που παράγουν οι α/γ – όπως για παράδειγμα παρατηρήθηκε η εξαφάνιση του γαιοσκώληκα από περιοχές και η μετέπειτα εξαφάνιση πτηνών που τρέφονταν από αυτόν.

Αρκετές έρευνες στον κόσμο αποδεικνύουν πως οι ανεμογεννήτριες είναι υπεύθυνες για το θάνατο εκατομμυρίων πουλιών το χρόνο. Το Αμερικάνικο παρατηρητήριο πουλιών υπολογίζει πως κάθε χρόνο μέχρι το 2030 θα σκοτώνονται στις ΗΠΑ περίπου 1 εκατομμύρια πουλιά.

Για να κατασκευαστεί κάθε ανεμογεννήτρια 1 MW χρειάζεται ατσάλι και περισσότερο από 220 τόνοι άνθρακα, ενώ μέρη των μαγνητών της αποτελούνται από ισχυρά τοξικά υλικά όπως το νεοδύμιο.

Η βιομηχανική παραγωγή αιολικής ενέργειας είναι κυμαινόμενη λόγω της αστάθειας του ανέμου που πνέει σε μία περιοχή και για αυτό απαιτείται να είναι κοντά σε ατμοηλεκτρικά ή υδροηλεκτρικά εργοστάσια που διασφαλίζουν την σταθερότητα του δικτύου. Έτσι, ακόμη και η Δανία που έφτασε να παράγει και το 140% της ενέργειας της από άνεμο αναγκάζεται συγχρόνως να υποστηρίζει το δίκτυο της με εισαγωγές και εξαγωγές ενέργειας, προς και από, τη Νορβηγία, τη Σουηδία και τη Γερμανία.

Τα εκατοντάδες χιλιόμετρα δρόμων και καλωδίων, οι εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι μπετόν και ατσαλιού που χρειάζονται για την εγκατάσταση ενός βιομηχανικού πάρκου, αλλοιώνουν και καταστρέφουν το έδαφος.

Όλα αυτά τα δεδομένα αποδεικνύουν πως τεράστια βιομηχανικά έργα, όπως αυτό που ήδη κατασκευάζεται στο Βέρμιο, οδηγούν τελικά στην καταστροφή και όχι στην προστασία της φύσης.

Ναι στην αιολική ενέργεια – Όχι στη βιομηχανική εκμετάλλευση της

Θα ήταν ανεδαφικό από μέρους μας να μιλάμε για την προστασία του περιβάλλοντος και να είμαστε ενάντια στη χρήση των ΑΠΕ και της αιολικής ενέργειας. Θεωρούμε πως ακόμα και μέσα στα όρια μίας ενεργειακά αχόρταγης κοινωνίας, όπως η δική μας, η χρήση των ΑΠΕ πρέπει να επεκταθεί. Με βάση, όμως, τα στοιχεία διεθνών οργανισμών είναι σαφές πως μέχρι και τη δεκαετία του 2050 – και παρά την αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας – οι ιεραρχικές κοινωνίες της διαρκούς ανάπτυξης, που βασίζονται στον ατομικισμό και το κέρδος, δεν θα καταφέρουν να πετύχουν το στόχο της μείωσης χρήσης άνθρακα. Για την ακρίβεια με στοιχεία της International Energy Agency η χρήση του άνθρακα αυξάνεται μέχρι και το 2040. Και ο λόγος είναι απλός: όσο η οικονομία έχει ως κινητήρια δύναμη το κέρδος, τόσο περισσότερη ενέργεια χρειάζεται. Όσο η συγκέντρωση οικονομικής και πολιτικής δύναμης συγκεντρώνεται σε λιγότερα χέρια, τόσο οι πληθυσμοί πρέπει να συγκεντρώνονται σε τερατουπόλεις. Και όσο οι άνθρωποι στερούνται τα μέσα και τους πόρους για να σχεδιάσουν μία από κοινού ζωή σε αποκεντρωμένες κοινότητες που συμβιώνουν με τη φύση, τόσο η φύση θα μετατρέπεται στο σκουπιδότοπο του πολιτισμού μας.

Οι ανακοινώσεις και οι θριαμβολογίες τοπικών αρχόντων, επιχειρηματιών, και μμε για το έργο στο Βέρμιο, για την προστασία του περιβάλλοντος, για το άνοιγμα μερικών δεκάδων θέσεων εργασίας, για τα εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ που θα μπουν στα ταμεία των δήμων και της ανάπτυξης της περιοχής δεν πρέπει να μας θολώνουν την εικόνα. Από τη μία το συγκεκριμένο έργο καταστρέφει το βουνό. Από την άλλη τα όποια οφέλη αφορούν αυτούς που κάνουν κουμάντο στην παραγωγή ενέργειας και στο συγκεκριμένο έργο και στοχεύουν στο κέρδος. Θα ήταν επίσης αφέλειά μας να πιστέψουμε πως οι βουλευτές και οι δήμαρχοι- που μέχρι τώρα ψηφίσαν και υποστήριξαν μνημόνια και παρέδωσαν ανθρώπους και πόρους στο κέρδος των επιχειρηματιών – θα φροντίσουν ξαφνικά τα όποια χρήματα από το έργο να δοθούν προς όφελος της κοινωνίας των πολλών, της κοινωνίας αυτών που είναι “από κάτω” και μακριά από την εξουσία.

Πρόταση. Υπάρχει ένας δρόμος, για να σταματήσουμε την καταστροφή του βουνού, επιτρέποντας έναν λογικό αριθμό α/γ πάνω σε αυτό. Υπάρχει ένας τρόπος τα – όποια – οφέλη να αφορούν το σύνολο της κοινωνίας και τη φύση. Αυτός συνδέεται με την ενεργό συμμετοχή μας στα κοινά. Μόνο αν αναγεννήσουμε και πολλαπλασιάσουμε τις δημοκρατικές συνελεύσεις των πολιτών σε γειτονιές, κοινότητες και πόλεις, μπορούμε να τους ελέγξουμε, να τους σταματήσουμε και να προωθήσουμε μία πολιτική που θα υπερασπίζεται ισότιμα ανθρώπινα και μη ανθρώπινα ζώα, την κοινωνία και τη φύση. Και σε αυτή την αναγέννηση χρειαζόμαστε την επιστήμη και την τεχνολογία, τη λογική και την κριτική.

Ο αντίπαλος μας δεν είναι οι ΑΠΕ γενικά, αλλά ο συγκεκριμένος βιομηχανικός σχεδιασμός προς όφελος των ισχυρών. Στη βάση αυτή οφείλουμε ως πολίτες να σχεδιάσουμε από κοινού τη χρήση ΑΠΕ, που θα εξασφαλίζουν την ενεργειακή αυτάρκεια των κοινοτήτων μας, την παροχή καθαρής φτηνής ή και δωρεάν ενέργειας και την προστασία της φύσης. Γιατί η απελευθέρωση της κοινωνίας διασφαλίζεται μόνο με την απελευθέρωση της φύσης από τα δεσμά της ιεραρχικής κοινωνίας στην οποία ζούμε. Και αυτό χτίζεται από ελεύθερους πολίτες σε ελεύθερες κοινότητες.