Τη γενίκευση των διοδίων με επιβολή ψηφιακών χρεώσεων ανά χιλιόμετρο σε επιβατηγά και φορτηγά σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Ενωση, αρχής γενομένης από τις διακρατικές μετακινήσεις! Αυτές οι προθέσεις αποκαλύπτονται με την πρόταση της ΕΕ «για την αύξηση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των συστημάτων διοδίων», η οποία μάλιστα βαφτίζεται «εκσυγχρονισμός της κινητικότητας και των μεταφορών στην Ευρώπη», τη στιγμή που η ΕΕ φορτώνει ένα ακόμη βάρος στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα.
Μετά από αυτή την εξέλιξη, οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα που έτσι κι αλλιώς πληρώνουν και για την κατασκευή και για τη χρήση των εθνικών οδικών αξόνων, θα κληθούν να βάλουν ακόμα πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη, αφού η εγκατάσταση διοδίων αναμένεται να γενικευτεί.
Το θέμα έφερε την περασμένη βδομάδα στη δημοσιότητα η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ, που κατήγγειλε με Ερώτησή της αυτούς τους σχεδιασμούς και επανέφερε τη θέση του Κόμματος για πλήρη κατάργηση των διοδίων, με ταυτόχρονη άμεση απόσυρση οποιασδήποτε πρότασης γενικεύει την επιβολή τους. Πάντως, από την πολιτική κατεύθυνση της ΕΕ που υλοποιούν οι αστικές κυβερνήσεις στη χώρα μας, οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα έχουν ήδη πικρή πείρα.
Κόβουν κορδέλες και βάζουν θηλιά στο λαό
Την περασμένη Τετάρτη, με αφορμή την παράδοση ακόμη 27 χιλιομέτρων της νέας Ιονίας Οδού, στο ύψος της Αμφιλοχίας, ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης, συνοδευόμενος από την υπουργό Διοικητικής Ανασυγκρότησης Ολγα Γεροβασίλη, προχώρησαν στην καθιερωμένη τελετή εγκαινίων, καθώς η κυβέρνηση δείχνει διατεθειμένη να αξιοποιήσει για τις ανάγκες της προπαγάνδας της και αυτό το ζήτημα, διαστρεβλώνοντας φυσικά την πραγματικότητα.
Γιατί μόνο για διαστρέβλωση μπορούμε να μιλήσουμε όταν το κυβερνητικό επιτελείο συνολικά υποστηρίζει ότι «μόνοι ιδιοκτήτες των οδικών αξόνων είναι οι πολίτες», όπως επανέλαβε την προηγούμενη Τετάρτη ο υπουργός Υποδομών, τη στιγμή που οι… «ιδιοκτήτες» αυτών των έργων πληρώνουν πανάκριβα για τη χρήση τους. Το βαρύτατο «χαράτσωμα» των διοδίων το καταβάλλουν κάθε φορά τα λαϊκά στρώματα, που αποφασίζουν μια ανάπαυλα μέσα στο Σαββατοκύριακο αυτές τις θερμές μέρες του καλοκαιριού ή κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια των επισκέψεών τους στους τόπους καταγωγής τους.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι για τη χρήση της Ιονίας Οδού από το Αντίρριο μέχρι τα Ιωάννινα, οι οδηγοί θα πληρώνουν σε διόδια όταν ξεκινήσει η λειτουργία των σταθμών 12,45 ευρώ, ενώ αν ξεκινούν από την Αθήνα στην ΕΟ Κορίνθου – Πατρών μέχρι το Ρίο θα πληρώσουν 11,50 ευρώ και επιπλέον 13,30 ευρώ για τη χρήση της γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου, που σημαίνει ότι το κόστος των διοδίων για την απόσταση Αθήνα – Ιωάννινα φτάνει συνολικά τα 37,25 ευρώ. Οδικό ταξίδι μετ’ επιστροφής Αθήνα – Ιωάννινα διαμορφώνεται στα 74,50 ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται το κόστος καυσίμων.
Αντίστοιχα, στη διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη το κόστος των διοδίων φτάνει τα 30,45 ευρώ, ενώ στον νέο Ε65, που διασχίζει τη Θεσσαλία, ο νέος δρόμος Ξυνιάδα – Τρίκαλα θα έχει κόστος διοδίων 5,05 ευρώ με δύο σταθμούς σε Τρίκαλα και Σοφάδες, ενώ αναμένεται να προστεθούν άλλοι δύο σταθμοί σε Λιανοκλάδι και Οξύνεια, με κόστος 7,95 ευρώ. Παράλληλα με αυτά, η κυβέρνηση μέσω πρόσφατης Κοινής Υπουργικής Απόφασης έρχεται να «φυτέψει» 18 μετωπικούς και 20 πλευρικούς σταθμούς διοδίων κατά μήκους της Εγνατίας Οδού και των κάθετων αξόνων της, ενέργεια που εντάσσεται στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης του αυτοκινητόδρομου.
Η επιβολή των διοδίων παντού, σε κάθε νέο δρόμο που παραδίδεται στην κυκλοφορία, γίνεται άκρως προκλητική αν αναλογιστεί κανείς τι έχουν στοιχίσει αυτά τα έργα στον κρατικό «κορβανά», στα εργαζόμενα λαϊκά στρώματα δηλαδή, που η έμμεση και άμεση φορολογική τους αφαίμαξη είναι βασική πηγή των κρατικών εσόδων, από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας που ξεκίνησε η κατασκευή των έργων μέχρι σήμερα. Και βέβαια θα πρέπει να υπολογίζεται και το γεγονός ότι οι κοινοπραξίες που είχαν αναλάβει την κατασκευή τους εισέπρατταν διόδια πριν καλά – καλά ξεκινήσουν τα έργα, και βέβαια συνέχιζαν να τα εισπράττουν ακόμα και κατά το χρονικό διάστημα που είχαν σταματήσει την κατασκευή τους.
Μεγάλο «φαγοπότι» στις πλάτες των εργατικών – λαϊκών στρωμάτων
Ο «Ριζοσπάστης» έχει επισημάνει ξανά τη σκόπιμη αποφυγή από κυβερνητικής πλευράς να αποκαλύψει επίσημα και δημόσια στα λαϊκά στρώματα ποιο ήταν το ακριβές συνολικό κόστος όλων των οδικών αξόνων για το Δημόσιο και πόσα ακριβώς χρηματικά κεφάλαια επένδυσαν οι παραχωρησιούχοι, οι οποίοι θα τα εκμεταλλεύονται για τα επόμενα 30 χρόνια. Εχοντας βεβαίως υπογράψει με το ελληνικό Δημόσιο ειδικές ρήτρες που τους διασφαλίζουν εγγυημένα έσοδα διοδίων, τα οποία αν πέφτουν κάτω από ένα επίπεδο εξαιτίας μείωσης του όγκου διακινούμενων οχημάτων, προβλέπεται από τις εν λόγω ρήτρες να παραιτείται το Δημόσιο από το δικό του ποσοστό είσπραξης και να παραχωρείται αυτό στους ιδιώτες διαχειριστές του έργου.
Αναφορικά με το κόστος των έργων, αξίζει να αναφέρουμε ότι για την Ιόνια Οδό – που θα εκμεταλλεύεται για 30 χρόνια η εταιρεία παραχώρησης «Νέα Οδός», κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και των ισπανικών συμφερόντων «Ferrovial» και ACS – ξεπέρασε το 1,2 δισ. ευρώ κι από αυτά περίπου 200 εκατ. φαίνεται να είναι τα ίδια κεφάλαια που κατέβαλε η εταιρεία. Το υπόλοιπο ποσό καλύφθηκε από την απευθείας συμμετοχή του Δημοσίου, ύψους 330 εκατ. ευρώ, δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου και έσοδα από τα διόδια για το διάστημα 2008 – 2015.
Ανάλογη είναι η εικόνα και για το τμήμα Μαλιακός – Κλειδί, που περιλαμβάνει τις σήραγγες Τεμπών. Το αρχικό κόστος του έργου ανέρχεται σε 1,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ίδια κεφάλαια της παραχωρησιούχου (HOCHTIEF, AKTΩΡ, J&P ΑΒΑΞ, VINCI κ.ά.) ανέρχονται σε 121 εκατ. ευρώ, η κρατική ενίσχυση στα 296 εκατ. ευρώ, δανεισμός με την εγγύηση του Δημοσίου 583 εκατ. ευρώ και έσοδα από διόδια 300 εκατ. ευρώ.
Τέλος, το συνολικό κατασκευαστικό κόστος για τον οδικό άξονα Κόρινθος – Πάτρα έχει αναληφθεί από την «Ολυμπία Οδό» (VINCI, HOCHTIEF, J&P ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) και ανέρχεται σε 1,834 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα ίδια κεφάλαια κάλυψαν το 9% του κόστους, το υπόλοιπο 39% καλύφθηκε από κρατικά και κοινοτικά κονδύλια, το 29% από δάνεια με την εγγύηση του Δημοσίου και το 23% από τα έσοδα των διοδίων για το διάστημα 2008 – 2015.
Στα παραπάνω ποσά δεν περιλαμβάνεται το κόστος των απαλλοτριώσεων στις συμβατικές υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τους παραχωρησιούχους, ούτε επίσης έχει γίνει γνωστό τι ποσά καρπώθηκαν οι όμιλοι την περίοδο 2011 – 2015, που εισέπρατταν διόδια όχι απλώς χωρίς να έχουν ολοκληρώσει τα έργα, αλλά έχοντας σταματήσει εντελώς τις εργασίες.
Δεν πρέπει βέβαια να παραλείψουμε το γεγονός ότι για να ξεκινήσουν εκ νέου τα κατασκευαστικά έργα καταβλήθηκε στους επιχειρηματικούς ομίλους αποζημίωση επιπλέον 460 εκατ. ευρώ, με δεδομένη φυσικά την προειδοποίηση της ΕΕ ότι αν δεν ολοκληρωθούν οι αυτοκινητόδρομοι μέχρι τον Αύγουστο του 2017, το ελληνικό Δημόσιο θα έπρεπε να επιστρέψει στις Βρυξέλλες περί τα 5 δισ. ευρώ…
Αφού λοιπόν οι όμιλοι πληρώθηκαν αδρά όλα τα προηγούμενα χρόνια και από όλες τις κυβερνήσεις για να ολοκληρώσουν τους αυτοκινητόδρομους, και αφού θα συνεχίσουν να εισπράττουν για τις επόμενες δεκαετίες από τα υπέρογκα διόδια που επιβάλλουν, σίγουρα δεν έχουν κανένα πρόβλημα που η κυβέρνηση αναγορεύει τους «πολίτες» πραγματικούς «ιδιοκτήτες» τους…
