Eβδομήντα χρόνων, ο Μάρκο Πόλο έκλεισε τα μάτια του για τελευταία φορά στις 8 Ιανουαρίου του 1324. Όλα τα θαυμαστά που είχε δει βρίσκονταν γραμμένα στο «Βιβλίο των Θαυμάτων του κόσμου». Είχε εκδοθεί 32 χρόνια πριν, όταν, αιχμάλωτος πολέμου, βρισκόταν στη φυλακή της Τζένοβα.
Γεννήθηκε στη Βενετία, το 1254, και ήταν μόλις 17 χρόνων, όταν, το 1271, ο πατέρας του Νίκολα κι ο θείος του Ματέο Πόλο τον πήραν μαζί τους σ’ ένα παραμυθένιο ταξίδι. Έφτασαν με πλοίο στη Συρία κι, από κει, πέρασαν στην Αρμενία και διάβηκαν το πανύψηλο Αραράτ, όπου κατά τη Βίβλο κάθισε η κιβωτός του Νώε. Συνέχισαν το ταξίδι περνώντας την Τουρκομανία, τη Γεωργία, τις Σιδερένιες Πύλες του Μεγαλέξανδρου, τη Μοσούλη, τη Βαγδάτη και το οροπέδιο του Παμίρ. Χρειάστηκαν πάνω από τριάντα μέρες για να διασχίσουν την έρημο Γκόμπι και την περιοχή του στυγερού «Γέρου του βουνού». Περίπου ένα χρόνο στάθηκαν στο Καν Τσέου, για να αγοράσουν και να πουλήσουν εμπορεύματα. Έφτασαν, κάποτε, στο Κα Πινγκ Φου, όπου τα θερινά ανάκτορα του μονάρχη της Κίνας.
Ένας Μογγόλος, εγγονός του άγριου Τζέγκινς Χαν, ήταν ο αυτοκράτορας των προηγμένων σε πολιτισμό Κινέζων: Ο σοφός Κουμπλάι Χαν που αγάπησε τον Μάρκο Πόλο. Ο νεαρός ταξιδιώτης έγινε πρεσβευτής και υπουργός του αυτοκράτορα και είχε την ευκαιρία να γνωρίσει την απέραντη Κίνα από κοντά. Η Δύση τη νόμιζε χώρα άγρια κι απολίτιστη αλλά ο Μάρκο Πόλο έβλεπε πως ο πολιτισμός της ήταν ανώτερος από τον ευρωπαϊκό. Οι συναλλαγές γίνονταν με χαρτονόμισμα, τα ταχυδρομεία και οι επικοινωνίες ήταν άψογα οργανωμένες, οι δρόμοι πλακόστρωτοι κι άνετοι, η βιομηχανία σε ακμή και μια μαύρη πέτρα, που έβγαζαν από τη γη, έδινε ενέργεια. Η Ευρώπη θ’ αργούσε, ακόμη, ν’ ανακαλύψει το ορυκτό κάρβουνο.
Δεκαοχτώ χρόνια έμεινε ο Μάρκο Πόλο στην Κίνα. Ό,τι είδε το σημείωσε. Κατέγραψε κι όσα του αφηγήθηκαν για μέρη που δεν γνώρισε ο ίδιος. Μάζεψε πληροφορίες για τη Σιβηρία και την Ιαπωνία, το θρυλικό Τσιπάγκο, έζησε στο παλάτι με τη μεγάλη αίθουσα, που χωρούσε 5.000 ανθρώπους, θαύμασε τους στάβλους με τα 10.000 άλογα του αυτοκράτορα και κάποτε πήρε το δρόμο της επιστροφής. Ο Κουμπλάι του εμπιστεύτηκε την κόρη του να την παραδώσει στον Πέρση αρραβωνιαστικό της, στο Ορμούζ. Ξεκίνησαν με πλοία για το μακρινό ταξίδι.
Ο Κουμπλάι πέθανε το 1290, ενώ ο Μάρκο Πόλο συνέχιζε το μεγάλο ταξίδι. Γύρισε στη Βενετία το 1295, ολόκληρα 24 χρόνια αφότου είχε φύγει. Τότε ήταν που ξέσπασε ο πόλεμος με την Τζένοβα. Ο Μάρκο Πόλο πιάστηκε αιχμάλωτος και κλείστηκε στη φυλακή. Εκεί, γνώρισε τον μυθιστοριογράφο Ριστισιέν από την Πίζα, στον οποίο υπαγόρευσε τα όσα είχε δει. Το «Βιβλίο των θαυμάτων του κόσμου» ήταν έτοιμο το 1296. Έκπληκτη η Ευρώπη μάθαινε για τα παραμυθένια μέρη, που ο μεγάλος ταξιδευτής είχε γνωρίσει. Τον αποφυλάκισαν κι έζησε τιμημένα άλλα 28 χρόνια, ως τις 8 Ιανουαρίου του 1324.
far
