Αγαθονίκη Τσιλιπάκου. Διευθύνοντας το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσ/νίκης, ένα βραβευμένο πολυδραστικό μουσείο

Συνέντευξη στη Δήμητρα Σμυρνή

 Στο καλαίσθητο γραφείο της, που είναι σε πλήρη αρμονία με το ύφος του Μουσείου, σε δέχεται με ιδιαίτερη ζεστασιά και μ’ ένα αφοπλιστικό χαμόγελο, αποπνέοντας την αίσθηση του ανθρώπου, που είναι γεμάτος ενέργεια και δημιουργική διάθεση.

Η αρχαιολόγος Δρ. Αγαθονίκη Τσιλιπάκου έχει αποδείξει, μέσα από τη διεύθυνση του Μουσείου την τελευταία πενταετία, πως διαθέτει μια άλλη ματιά, γεμάτη φαντασία, διάθεση ευρύτατης συνεργασίας, διάθεση ανοίγματος του Μουσείου στον κόσμο, κάνοντάς το ένα κέντρο όχι μόνο Πολιτισμού και Παιδείας αλλά και Ψυχαγωγίας, με την πρωταρχική σημασία της λέξης.

Διευθύνετε ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά μουσεία, πλούσιο σε περιεχόμενο εκθεμάτων, σε αξία εκθεμάτων και σε δραστηριότητες, που το φέρνουν κοντά στο κοινό. Πόσο ενδιαφέρουσα αλλά και πόσο δύσκολη είναι η άσκηση μιας τέτοιας διεύθυνσης;

Πραγματικά είναι μια πρόκληση και παράλληλα μεγάλη χαρά και τιμή να διευθύνει κανείς αυτό το μουσείο, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το οποίο δεν έχει βραβευθεί μόνο ως κτίριο  -2001 από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής ως ένα ξεχωριστό έργο σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής του Κυριάκου Κρόκου- αλλά επίσης για την πρωτοπόρα μουσειολογική του προσέγγιση, όντας εξαιρετικά φιλικό προς τον επισκέπτη, για τις εν γένει δραστηριότητές του, αλλά και για τις εκπαιδευτικές του δράσεις και όλες τις παροχές του προς τους επισκέπτες, με το «Βραβείο Μουσείου» του Συμβουλίου της Ευρώπης το 2005. Κι αυτό πρέπει να το τονίσουμε, γιατί είναι το μόνο ελληνικό δημόσιο μουσείο που βραβεύτηκε μέχρι σήμερα μ’ αυτό το πολύ σημαντικό βραβείο.

Είναι μεγάλο το βάρος να συνεχίζει κανείς την πορεία ενός βραβευμένου μουσείου, συντηρώντας-αναβαθμίζοντας τις υποδομές του και βελτιώνοντας παράλληλα τις παροχές του, καθιστώντας το  περισσότερο εξωστρεφές, ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών.

Γίνεται ακόμη δυσκολότερο – αν λάβει κανείς υπόψιν του τις εξελίξεις των νέων τεχνολογιών, χωρίς βέβαια οι νέες τεχνολογίες να αποτελούν πανάκεια, ώστε να μπορούν να υποκαταστήσουν το αυθεντικό έκθεμα-  να προσεγγίσει κανείς περισσότερο κοινό, κάνοντας πάντα, φυσικά, ποιοτικές δράσεις.

Πόσο έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση το διοικητικό έργο σας και κατ’ επέκταση τις δραστηριότητες του Μουσείου;

Αποτελεί πρόκληση η διεύθυνση ενός τέτοιου μουσείου, και επίσης γιατί διανύουμε εδώ και αρκετά χρόνια μια περίοδο κρίσης, κρίσης οικονομικής αλλά και αξιών.

Σ’ αυτήν τη δύσκολη συγκυρία, λοιπόν, το να αναλάβει κανείς μια διεύθυνση δεν είναι απλό. Μάλιστα εγώ συμπτωματικά ανέλαβα γενικότερα Διεύθυνση  Υπηρεσίας Υπουργείου Πολιτισμού μέσα στην κρίση, δηλαδή με την έναρξή της από το 2010, έχοντας τη Διεύθυνση της 18^ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στην Άρτα. Στη συνέχεια τοποθετήθηκα, το 2012, στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και επανατοποθετήθηκα το 2014, κατόπιν του Νέου Οργανισμού. Καταλαβαίνετε πόσο δύσκολο είναι να δουλεύει κανείς μέσα σε τέτοιες συνθήκες.

Όμως, από τη μέχρι σήμερα εμπειρία μου μπορώ να πω πως σημασία δεν έχουν μόνο τα οικονομικά μεγέθη, το να έχεις χρήματα να διαχειριστείς, αλλά το πώς τα διαχειρίζεσαι, τι δράσεις οργανώνεις, με την καλύτερη δυνατή εξοικονόμηση πόρων και ανθρώπινου δυναμικού, αξιοποιώντας δηλαδή χρήματα, υπάρχουσα υλικοτεχνική υποδομή και το ανθρώπινο δυναμικό του Μουσείου, σε συνδυασμό με τα χρήματα τα οποία ζητάς, κι αυτά πρέπει να είναι πολύ περιορισμένα, για να υλοποιήσεις το ετήσιο πρόγραμμα δράσης, με συνέργειες και συνεργασίες, με κινητοποίηση χορηγών, φορέων και φυσικών προσώπων που εργάζονται εθελοντικά εντός και εκτός Μουσείου και αφιλοκερδώς για την υλοποίηση και οργάνωση δράσεων. Δε σημαίνει, λοιπόν, πως μόνο με πολλά χρήματα μπορούν να γίνουν δράσεις. Το πρωταρχικό είναι να θέτουμε τους σωστούς στόχους, να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες της κοινωνίας, να συνειδητοποιούμε τι οραματιζόμαστε να δώσουμε σε αυτήν και να προχωράμε.

Παρά την οικονομική δυσπραγία, τα τελευταία χρόνια γίνονται πολύ περισσότερες δράσεις διατηρώντας την ποιότητα και το υψηλό επίπεδο παροχών. Άλλωστε αυτό εισπράττουμε από το κοινό των επισκεπτών, μέσα από τα βιβλία εντυπώσεων, αλλά προκύπτει νομίζω και  από τη νέα ιστοσελίδα μας, την οποία αναβαθμίσαμε και η οποία εμπλουτίζεται συνεχώς και τελειοποιείται. Εκεί μπορεί να δει κανείς όλες τις δράσεις όλων των χρόνων λειτουργίας του Μουσείου.

Σε ποιους απευθύνεται ένα τέτοιο μουσείο, μόνο στους έχοντες ειδικά ενδιαφέροντα;

Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια ένα δίαυλο επικοινωνίας με όλον τον κόσμο, χωρίς αποκλεισμούς, με ειδικούς και μη, με εκπαιδευτικούς, μαθητές, φοιτητές, νέους ανθρώπους, με άτομα τρίτης ηλικίας, με οικογένειες, άτομα με ειδικές ανάγκες, ανεξαρτήτως ηλικίας, επιπέδου εκπαίδευσης, με  τους κοινωνικά ενδεχομένως αποκλεισμένους. Αυτή ήταν η επιθυμία μου, να είναι ένα ανοιχτό μουσείο στην κοινωνία, προσβάσιμο, με μεγάλη εξωστρέφεια. Τώρα πια έγινε περισσότερο γνωστό μέσα από δράσεις απευθυνόμενες σε ευρύτερο κοινό. Ξέρετε ότι πολύς κόσμος το μπέρδευε με το Δημαρχείο; Δεχόμαστε πολλά θετικά σχόλια του κόσμου, πολλή αγάπη και αυτό είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση.

Το Μουσείο έγινε γνωστό στην πόλη, γιατί ποτέ δε θέλαμε να είναι κλειστό για το πλατύ κοινό και να είναι ανοιχτό μόνο για ένα ειδικό κοινό. Θελήσαμε οι δράσεις μας να συνδυάζουν την επιστημονικότητα αλλά και τη δυνατότητα της εύληπτης προσέγγισής τους από το ευρύ κοινό. Να μεταδίδουμε τη γνώση μέσω νέων προτάσεων κάθε φορά, επιθυμώντας ο επισκέπτης μας να μπορεί να κάνει τη δική του ανάγνωση, επιδιώκοντας τον εκδημοκρατισμό της γνώσης, κατά το όραμα και του αείμνηστου συναδέλφου Δημήτρη Κωνστάντιου (τέως Δ/ντη του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου της Αθήνας).

Μιλήσατε για άτομα με ειδικές ανάγκες. Πώς λειτουργεί το ειδικό πρόγραμμα που έχετε για τους τυφλούς;

Αφού θέλουμε ένα μουσείο ανοιχτό σε όλους, χωρίς αποκλεισμούς, πέρα από τις υπάρχουσες υποδομές για τα ΑμΕΑ, τα προσφερόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα, ειδικά σχεδιασμένα για ΑμΕΑ, την υπαίθρια έκθεση με γλυπτά, επιζητούμε να διευρύνουμε συνεχώς αυτές τις παροχές. Αρχικά υπήρξε η σκέψη να παραχθούν αντίγραφα εκθεμάτων και να γίνει μία μόνιμη έκθεση για άτομα με περιορισμένη όραση και τυφλούς, στους διαδρόμους του Μουσείου ή σε εξωτερικό χώρο του. Αυτό δεν με ικανοποιούσε. Θεώρησα ότι και πάλι τους αποκλείουμε μ’ αυτόν τον τρόπο. Έτσι, αποφασίσαμε, σε συνεργασία με αρχαιολόγους και συντηρητές, να γίνει μια επιλογή 15 αυθεντικών εκθεμάτων (δέκα από μάρμαρο, πέντε από πηλό) στις αίθουσες τη μόνιμης έκθεσης, τα οποία μπορεί να αγγίζει ο τυφλός και παράλληλα με φορητό ηχητικό σύστημα να ξεναγείται και να ενημερώνεται γενικότερα για το Βυζαντινό πολιτισμό. Το πρόγραμμα αυτό (« Αγγίξτε και γνωρίστε το Βυζάντιο») προσφέρεται σε τέσσερις γλώσσες, ενώ διανέμεται και ειδικό έντυπο για το συνοδό. Το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος καλύφθηκε από χορηγίες και υλοποιήθηκε με τη συνεργασία του Κέντρου Εκπαιδεύσεως & Αποκαταστάσεως Τυφλών (Κ.Ε.Α.Τ), Παράρτημα Θεσσαλονίκης & την Περιφερειακή Ένωση Κεντρικής Μακεδονίας του Πανελλήνιου Συνδέσμου Τυφλών (ΠΣΤ).

Ποια είναι η επισκεψιμότητα του Μουσείου τα τελευταία χρόνια; Η κρίση την επηρεάζει; Είναι φθίνουσα;

Αντίθετα, είναι αυξημένη. Το ότι έρχονται, χωρίς να τους αναζητήσουμε, φορείς και φυσικά πρόσωπα, ζητώντας συνεργασία, αποδεικνύει τη ζωντάνια του Μουσείου, που έχει σαν αποτέλεσμα και την πολύ καλή επισκεψιμότητα, λόγω των ποικίλων δράσεών του όλο το χρόνο με ελεύθερη είσοδο. Άλλωστε, αυτός υπήρξε ο στόχος μου από την αρχή, να είναι το Μουσείο ένα κέντρο Παιδείας και Πολιτισμού ανοιχτό στη Θεσσαλονίκη, ανοιχτό σε όλους.

Η αύξηση της επισκεψιμότητας είναι ανοδική και όχι μόνο την καλοκαιρινή περίοδο -1^η Απριλίου μέχρι 31 Οκτωβρίου, 8 το πρωί με 8 το βράδυ καθημερινά, γιατί εμείς δεν κλείνουμε τις Δευτέρες- αλλά και τη χειμερινή. Από το ’11 μέχρι το ’15 έχουμε αύξηση 136%. Αυτό βέβαια δε σημαίνει απαραίτητα και ανάλογη οικονομική αύξηση, λόγω των ειδικών εκπτώσεων στο εισιτήριο και του μεγάλου αριθμού επισκεπτών με ελεύθερη είσοδο.

Το ’13 με εισήγησή μου ο Λευκός Πύργος, ο οποίος υπάγεται στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, άρχισε να λειτουργεί για πρώτη φορά στην ιστορία του στο ίδιο διευρυμένο ωράριο με το Μουσείο κατά τους θερινούς μήνες. Παλαιότερα λειτουργούσε ανεξαρτήτως χρονικής περιόδου μέχρι το μεσημέρι. Παρά το ότι η μεγαλύτερη διάρκεια λειτουργίας του έχει ως επακόλουθο μεγαλύτερη φθορά στα ευπαθή μηχανήματα (φωτοτράπεζες, οθόνες αφής, υπολογιστές, τηλεοράσεις), επιλέξαμε τον επίπονο δρόμο της συνεχούς μέριμνας για τη συντήρησή τους, με ελάχιστες πιστώσεις και αναζήτηση χορηγιών, για να ανταποκριθούμε στο αίτημα του κόσμου να είναι ανοικτός ο Πύργος και το απόγευμα. Το Υπουργείο Πολιτισμού έσπευσε να στηρίξει και υιοθέτησε αμέσως την πρότασή μας. Και, βέβαια, μετά απ’ όλα αυτά, έχει εκτιναχτεί και η επισκεψιμότητα του Πύργου οφειλόμενη και σε πρόσθετες παροχές μας, όπως ενημερωτικοί οδηγοί και φυλλάδια, ηχητική ξενάγηση σε επιπλέον τρεις γλώσσες.

Είστε ανοιχτοί σε προτάσεις για ποικίλες δράσεις. Με ποια κριτήρια γίνονται οι επιλογές;

Είμαστε αυστηροί στις επιλογές μας. Ποιότητα, αισθητική, κύρος, επιστημονική έρευνα, πρωτοτυπία, δημιουργικότητα. Φυσικά όλες οι δράσεις μας έχουν ελεύθερη είσοδο για το κοινό και οι χώροι μας παραχωρούνται δωρεάν σε φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με τους οποίους συνεργαζόμαστε για την υλοποίηση γενικότερα εκδηλώσεων λόγου και τέχνης, επιστημονικού, εκπαιδευτικού, πολιτιστικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα. Το Μουσείο έχει μεγάλη ζήτηση πλέον για παραχώρηση των αιθουσών του, είμαστε μια ανοιχτή αγκαλιά, ωστόσο πρέπει να κρατάμε κι ένα μέτρο, για να διατηρούμε την ποιότητα των παρεχόμενων/φιλοξενούμενων εκδηλώσεων. Παρόλα αυτά νομίζω ότι δίνουμε χώρο για πάρα πολλές δράσεις σε πάρα πολλούς φορείς, και σε ακαδημαϊκούς  και ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους. Δίνουμε πολύ μεγάλη έμφαση σε δράσεις που απευθύνονται στους νέους, ακριβώς για να προσελκύσουμε και το δύσκολο και επιφυλακτικό νεανικό κοινό. Πραγματοποιούμε ποικίλες εκδηλώσεις με νεανικές ομάδες επιστημονικού και εκπαιδευτικού -πολιτιστικού χαρακτήρα, με ομάδες φοιτητών αλλά και άλλων νεανικών επαγγελματικών οργανώσεων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που αφορούν τη νεολαία και τα προβλήματά της ή τη σταδιοδρομία της και είμαι πολύ χαρούμενη γι αυτό.

Ποιες δράσεις από όσες έγιναν κατά τη διοίκησή σας θεωρείτε σημαντικότερες και ποια χρονιά θεωρείτε καλύτερη;

Είναι πολλές και αξιόλογες οι δράσεις μας και μπορεί να τις δει κανείς στην ιστοσελίδα μας. Καλύτερη χρονιά θεωρώ το 2012, το ξεκίνημά μου, με πλήθος εκθέσεων και δράσεων γενικότερα, παρά το φόρτο εργασιών και τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έγιναν πάνω από τριάντα εκθέσεις, είτε πρόκειται για δικές μας παραγωγές, είτε συνεργασίες είτε φιλοξενίες, πάντα με τη στήριξη και την παροχή υλικοτεχνικής υποδομής και έμψυχου δυναμικού του Μουσείου μας.

Οι περιοδικές μας εκθέσεις έχουν σκοπό να εμπλουτίζουν, να διευρύνουν και να επεκτείνουν τη θεματική της μόνιμης έκθεσης. Εκεί, όπου θεωρούμε ότι κάποιες θεματικές μας χρειάζονται ενίσχυση, το κάνουμε με τις περιοδικές μας εκθέσεις, όπως επίσης και με ειδικές ξεναγήσεις στη μόνιμη έκθεση. Άλλες εκθέσεις μας εντάσσονται σ’ αυτήν τη φιλοσοφία και άλλες διαφοροποιούνται, με στόχο να προάγουν γενικότερα την ευαισθητοποίηση του κοινού σε ζητήματα ιστορίας, πολιτισμικής κληρονομιάς και τέχνης, προκειμένου να προσεγγίσουμε ευρύτερο κοινό και να διευρύνουμε το προφίλ των επισκεπτών του Μουσείου, οι οποίοι θα ‘ρθουν για την περιοδική έκθεση και θα τους παρακινήσουμε να μπουν και στη μόνιμη έκθεση. Στόχος μας είναι να προσελκύσουμε το κοινό που δεν ενδιαφερόταν μέχρι σήμερα για το “παρεξηγημένο” Βυζάντιο- κανείς έχει στο μυαλό του το βυζαντινό μουσείο ως ένα εκκλησιαστικό μουσείο με εικόνες- να μπει για κάποια δράση στο Μουσείο και να γνωρίσει τον βυζαντινό πολιτισμό.

Σ’ αυτήν λοιπόν τη φιλοσοφία εντάσσεται ένα πρόγραμμα εκθέσεων σύγχρονων έργων Τέχνης, που δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Οι εκθέσεις αυτές είναι επιλεγμένες και φροντίζουμε να συσχετίζονται με το Βυζαντινό Πολιτισμό, όταν είναι δυνατόν, χωρίς να είναι απολύτως απαραίτητο. Θέλουμε το μουσείο να είναι όχι μόνο χώρος Έρευνας, Πολιτισμού, Παιδείας και Ψυχαγωγίας αλλά και χώρος Προβληματισμού και Δημιουργίας. Θέτουμε ζητήματα πολιτιστικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά, όλα όσα  μπορούν να ενδιαφέρουν το σύγχρονο άνθρωπο.

Ως παράδειγμα αναφέρουμε την περιοδική έκθεση: «Το δικό μας Βυζάντιο; 30+1 εικαστικές προσεγγίσεις», μία συνεργασία με το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Καλέσαμε το 2012 τους φοιτητές/αποφοίτους να επισκεφτούν το Μουσείο, να εμπνευστούν και να δημιουργήσουν πρωτότυπα έργα. Μετά από δύο χρόνια το εγχείρημα ολοκληρώθηκε με εξαιρετική επιτυχία. Να σκεφτείτε ότι δεχθήκαμε συγχαρητήρια από μουσεία Σύγχρονης Τέχνης! Αυτή η έκθεση αποτέλεσε και το θέμα του Ημερολογίου-Λευκώματος του Μουσείου για το 2015.

Από τις εκθέσεις μας που σχετίζονται άμεσα με το Βυζαντινό πολιτισμό, αξίζει να μνημονεύσω τη συνεργασία μας με το Μουσείο του Λούβρου (2012-2013), στο πλαίσιο της Κίνησης των 5 Μουσείων της Θεσ/νίκης. Φιλοξενήσαμε μια βυζαντινή λειψανοθήκη που πιθανότατα προέρχεται και από τη Θεσ/νίκη. Έγινε λοιπόν μια εξαιρετική έκθεση («Η Λειψανοθήκη του Αληθούς Σταυρού») με πυρήνα το έκθεμα από το Λούβρο που πλαισιώθηκε με άλλα  εκθέματα από μουσεία της Ελλάδας και ιδιωτικές συλλογές.

Μια άλλη έκθεση, αποτέλεσμα πρωτότυπης έρευνας, με αφορμή την 4^η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης, που είχαμε τη χαρά και την τιμή να την εγκαινιάσει ο ίδιος ο Πατριάρχης, είχε τον τίτλο « Η τιμή του Αγίου Μάμαντος στη Μεσόγειο. Ένας Ακρίτας Άγιος ταξιδεύει» και αποτέλεσε μία συνεργασία με την Κύπρο και άλλες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού. Μ’ αυτήν θέλαμε να δείξουμε τις πολιτιστικές επαφές στο χώρο της Μεσογείου διαχρονικά.

Άλλη σημαντική έκθεση ήταν αυτή που έγινε με αφορμή το Έτος Κυρίλλου και Μεθοδίου (2013), το 2014, αφιερωμένη σ’ αυτούς τους έξοχους πολιτιστικούς διπλωμάτες του Βυζαντίου που κατάγονταν από τη Θεσ/νίκη, με τον τίτλο «Εκ Θεσ/νίκης Φως». Προϊόν συνεργασίας του Μουσείου μας με τις Εφορείες Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής, με το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σόφιας και με ιδιώτες συλλέκτες. Για πρώτη φορά παρουσιάστηκαν επιλεγμένα εκθέματα από τις ανασκαφές του Μετρό Θεσσαλονίκης και άλλα με στόχο την ανάδειξη άγνωστων πτυχών της ιστορίας της πόλης κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο, εποχή δράσης των αδελφών Κυρίλλου και Μεθοδίου. Επιδιώκουμε πάντα να συνεργαζόμαστε με άλλους πολιτιστικούς φορείς και μουσεία είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό. Έχω να πω ότι το καλό της κρίσης ήταν ότι έφερε πιο κοντά τους φορείς με μεγαλύτερη διάθεση συνεργασίας.

Άλλη περιοδική έκθεση, στην οποία αξίζει να αναφερθώ, διότι έλαβε εξαιρετικές κριτικές, είναι η διαδραστική έκθεση «Μάχη με το χρόνο», που πρόσφατα ολοκληρώθηκε (30/4/2016). Μια έκθεση που οργανώθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και που αναφέρεται στη συντήρηση των αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, στην επιστήμη της, στη μεθοδολογία της, στο επάγγελμα του συντηρητή, στη διεπιστημονική συνεργασία, με αφορμή το έργο συντήρησης στα επτά εργαστήρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού.

Φυσικά όλες οι εκθέσεις μας συνοδεύονται από δίγλωσσο επιστημονικό κατάλογο, συνήθως Ελληνικά – Αγγλικά.

Και βέβαια συμμετείχαμε με δάνεια εκθεμάτων μας και σε εκθέσεις στο εξωτερικό, όπως στη μεγάλη έκθεση του Υπουργείου Πολιτισμού «Heaven and Earth» στις Η.Π.Α., που περιόδευσε σε πολλές πόλεις και μουσεία εκεί, με εξαιρετική επιτυχία.

Πραγματοποιήσαμε όμως και εκθέσεις για τη σύγχρονη ιστορία και τέχνη της Θεσ/νίκης, οι οποίες έρχονται να συμπληρώσουν τη θεματική του Λευκού Πύργου. Στο πλαίσιο λοιπόν των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της Θεσ/νίκης οργανώσαμε σε συνεργασία με το Α.Π.Θ. την έκθεση «Η Θεσ/νίκη των συλλεκτών. Ιστορίες της πόλης» με εξαιρετικό γραφιστικό και μουσειογραφικό σχεδιασμό, η οποία προσέλκυσε στους δύο μήνες λειτουργίας της πάνω από 8.000 επισκέπτες. Για πρώτη φορά συνεργάστηκαν όλοι οι συλλέκτες και έβγαλαν προς τα έξω το υλικό τους, ένα εξαιρετικά σπάνιο υλικό για τη Θεσ/νίκη, από το 15^ο μέχρι τον 20^ο αιώνα.

Να μην ξεχάσουμε την έκθεση για το Μανώλη Αναγνωστάκη, στο πλαίσιο του “έτους Αναγνωστάκη”, σε συνεργασία με το Δήμο Θεσ/νίκης, και φυσικά την έκθεση που τρέχει τώρα. Ο συλλέκτης Βύρωνας Μήττος επέλεξε το δικό μας μουσείο , για να εκθέσουμε την πολύ σπάνια συλλογή του για τη Θεσσαλονίκη της Κατοχής. Η περιοδική έκθεση “Στο περιθώριο του πολέμου. Η Θεσ/νίκη της Κατοχής μέσα από τη συλλογή του Βύρωνα Μήτου” καλεί τον επισκέπτη να προβεί σε ποικίλες αναγνώσεις, από την ιστορία, την τοπογραφία, την προσωπογραφία της πόλης μέχρι το ζήτημα της προπαγάνδας. Μάλιστα η συγκεκριμένη έκθεση απέσπασε και πολύ καλές διεθνείς κριτικές.

Ποιες καινούργιες δράσεις προγραμματίζετε και πού τις τοποθετείτε χρονικά;

Ετοιμάσαμε, στο πλαίσιο του νέου θεσμού εξυπηρέτησης επισκεπτών που εγκαινιάσαμε το 2013, με τίτλο “Ένα έκθεμα διηγείται…”, την ειδική ξενάγηση-διαδρομή στη μόνιμη έκθεση με θέμα τον Άγιο Δημήτριο, και με αφορμή το «Έτος Ελλάδας – Ρωσίας» ελπίζουμε να έχουμε και Ρώσους επισκέπτες που δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον  Άγιο.

Ετοιμάζουμε επίσης μέσα στο ’16, σε συνεργασία με το Κρατικό Μουσείο Ιστορίας των Θρησκειών της Αγίας Πετρούπολης μία κοινή έκθεση χαρακτικών τόσο στην Αγία Πετρούπολη, όσο και στο δικό μας Μουσείο από τις συλλογές των δύο μουσείων, ακριβώς για να δείξουμε την κοινή μας πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και άλλες εκθέσεις σύγχρονης τέχνης και φωτογραφικές, εκθέσεις με αντικείμενα από τις συλλογές μας. Ανοίξαμε διαύλους επικοινωνίας και συνεργασίες με Μουσεία της Ιταλίας για το 2018 και προχωρούμε.

Σε μια εποχή όμως οικονομικής δυσπραγίας του λαού τα εισιτήρια των μουσείων αυξάνονται. Συμφωνείτε μ’ αυτό;

Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ορισμένα πράγματα: Για έξι μήνες το χρόνο (Νοέμβριο με Μάρτιο) ισχύει μείωση 50%, δηλαδή η παλιά τιμή του ολόκληρου εισιτηρίου. Όλο το χρόνο υπάρχουν ειδικές μειώσεις, εκπτώσεις και ελευθέρας εισόδου, σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία. Το Μουσείο είναι ανοικτό καθημερινά – και τη χειμερινή περίοδο – με όλες τις αίθουσές του επισκέψιμες, με άψογη τη λειτουργία των υποδομών του, με γεμάτες πάντα τις αίθουσες περιοδικών εκθέσεων, η είσοδος στις οποίες είναι δωρεάν. Επίσης πραγματοποιεί σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων, προσφέρει πρόσθετες παροχές εξυπηρέτησης κοινού και γενικότερα πλήθος εκδηλώσεων (πάνω από 400 το χρόνο), οι οποίες επίσης παρέχονται δωρεάν. Με αυτά τα δεδομένα ένα εισιτήριο των 4 ευρώ φαντάζει δυσανάλογα μικρό σε σχέση με τις παρεχόμενες υπηρεσίες και το κόστος λειτουργίας του Μουσείου.

Το Μουσείο κλείνει 22 χρόνια ζωής από το 1994 που λειτούργησε. Πιστεύετε ότι έχει δικαιώσει τις προσδοκίες όσων το οραματίστηκαν;

Τόσο η Διεύθυνση του Μουσείου όσο και το προσωπικό του καταβάλλει όλα αυτά τα χρόνια εργώδη προσπάθεια να δικαιώσει τις προσδοκίες των οραματιστών του. Το κοινό και οι επισκέπτες του Μουσείου είναι αυτοί που μας κρίνουν. Είναι αυτοί που μπορούν να απαντήσουν στην ερώτησή σας.

Φωτογραφίες: faretra.info