Βιβλιοκριτική: Χάρης Ναξάκης “Ο συμφεροντολόγος και ο αλτρουιστής” / Ο άνθρωπος είναι φύση και ιστορία

03/11/2025, 22:26

Για τον Χάρη Ναξάκη συγγραφέα 15 βιβλίων, άρθρων σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, Πανεπιστημιακό Δάσκαλο Πολιτικής Οικονομίας στα Ιωάννινα παλιότερα και προπαντός ανήσυχο και δημιουργικό πνευματικό άνθρωπο, το βιβλίο του “Ο συμφεροντολόγος και ο αλτρουιστής”, εκδόσεις “ΚΟΥΚΚΙΔΑ”, ανήκει στα αντιπροσωπευτικότερα έργα του.

Ο Ναξάκης βλέπει κι αυτήν τη φορά το θέμα από πολλές πλευρές κι αυτό το κάνει και πιο κατανοητό για τον αναγνώστη του και πιο ανθεκτικό στην οποιαδήποτε κριτική, ειδικά μετά την εντυπωσιακή βιβλιογραφία, πάνω στην οποία το στηρίζει.

Θέμα του ο άνθρωπος και η ανθρωπότητα μέσα στην οποία γεννιέται και τον διαμορφώνει, (ή την διαμορφώνει), ως ιδιοτελή, συμφεροντολόγο ή δοτικό στους άλλους, αλτρουιστή. Τι από τα δύο είναι;

Φράσεις, όπως το γνωστό “Ουδείς εκών κακός”, (“κανείς δεν είναι με τη θέλησή του κακός”), του Σωκράτη, ή το περίφημο “tabula rasa”, (“Άγραφος πίνακας”) του Ντεκάρτ, απασχολούν τον συγγραφέα ως πυρήνες της ισχύος τους μέσα στην Ιστορία της Ανθρωπότητας.

Και εδώ πλήθος επιστημών έρχονται να προσθέσουν η κάθε μια την οπτική της αποτελώντας για τον αναγνώστη ένα ταξίδι εξερεύνησης του Ανθρώπου και του Κόσμου από την αρχή της παρουσίας του σ’ αυτόν, όσο μπορούν βέβαια να υπάρξουν πληροφορίες γι’ αυτήν την αρχή.

Η Φιλοσοφία συνοδοιπορεί με την Οικονομία, η Ψυχολογία με την Ιστορία, η Βιολογία με την Αρχαιολογία και… Όλη αυτή η γοητευτική παράθεση και κάποιες φορές αντιπαράθεση δημιουργεί μια πολυπρισματική εικόνα μέσα στην οποία ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται τη δυσκολία να κατασταλάξει κανείς από την αρχή σ’ ένα ασφαλές συμπέρασμα.

Γεννιέται ο άνθρωπος αθώος και άσπιλος από την κακία και τα επακόλουθά της, ένας αλτρουιστής της προσφοράς και η κοινωνία και ο πολιτισμός τον παραμορφώνουν κάνοντάς τον συμφεροντολόγο και στη συνέχεια καταπατητή των δικαιωμάτων του διπλανού του, ή όχι; Ποιος φταίει τελικά; Η γονιδιακή του προίκα ή η μετέπειτα επίδραση;

Μελετώντας την Ιστορία και μένοντας κάθε τόσο στην παγκόσμια στροφή που έφερε ο Διαφωτισμός με την επιμονή του στον Ορθό Λόγο, φτάνει με flash back πολύ πίσω, πριν από τον homo sapiens. Πώς διαμορφώνεται ο άνθρωπος; Πού επιμένει η Βιολογία; Τι δείχνει η Φιλοσοφία μελετώντας τη συμπεριφορά του μέσα στους αιώνες;

Πώς στην εποχή μας, στην εποχή που η κατανάλωση έγινε τρόπος ζωής, όπου επικράτησε ένας άκρατος ωφελιμισμός, καταπατώντας τα όποια προηγούμενα προσχήματα στην Πολιτική και την Οικονομία, αναδύεται η τραγικότητα του σημερινού ανθρώπου περισσότερο από κάθε άλλη φορά; Είναι ευτυχισμένος ο σημερινός άνθρωπος;

Ερωτήματα που αντιπαρατίθενται συνέχεια φωτίζουν ένα πολύχρωμο και εξαιρετικά ενδιαφέρον παζλ, συνθέτοντας το πορτρέτο του σημερινού ανθρώπου, θύμα της ίδιας της βούλησής του για ισχύ και κυριαρχία.

Βιβλίο που οξύνει τον προβληματισμό και τον στοχασμό πάνω στη φύση του ανθρώπου και των πραγμάτων.

…………

(*Ο πίνακας είναι του Βασίλι Καντίνσκι)

…………………………..