Ο Μακεδονικός Αγώνας στoν Βάλτο και στο Ρουμλούκι – Καμπανία: “Ο καπετάν Αποστόλης Ματόπουλος” (μέρος Β’) / γράφει ο Γιάννης Μοσχόπουλος

O ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

Στη Λίμνη Γιαννιτσών και στο Ρουμλούκι – Καμπανία

Ο καπετάν Αποστόλης Ματόπουλος

ΜΕΡΟΣ B΄

Μετά την κατάληψη της λίμνης από τον οθωμανικό στρατό (Μάιο 1907) η ελληνο-βουλγαρική σύγκρουση μεταφέρθηκε στην ευρύτερη ζώνη χωριών. Το σώμα του καπετάν Αποστόλη Ματόπουλου επιτέθηκε στα τέλη Ιουνίου 1907 στο μικρό χωριό Τρία Χάνια ή Ουτς Χανλάρ (βορειοδυτικά του Ντουντουλάρ: Διαβατά Θεσσαλονίκης). Κατά τον Κάκκαβο στη συμπλοκή φονεύθηκαν δύο εξαρχικοί και φέρεται ότι «τραυματίσθηκε στον βραχίονα ο οπλαρχηγός Απ. Ματόπουλος». Όμως δημοσιεύματα ελληνικών εφημερίδων περιέγραψαν αρκετά διαφορετικά τα ίδια γεγονότα, ότι «Ελληνομακεδονικόν σώμα συνεκρούσθη μετά Βουλγαρικής συμμορίας εις θέσιν τρία Χάνια του Βιλαετίου Θεσσαλονίκης. Κατά την σύγκρουσιν τέσσαρες Βούλγαροι εφονεύθησαν, επληγώθη δε ο αρχηγός της συμμορίας Αποστόλ και ο υιός του».

Σε επίθεση του Αποστόλη Ματόπουλου στο Σαρή Ομέρ (δίπλα στο Γραδεμπόριο) φονεύθηκε ποιμένας σχισματικός και απήχθη από το μανδρί ο βούλγαρος προύχοντας  του Γραδεμπορίου, Ίτσος Κεχαγιάς.

Στη θέση Τούμπα, έξω από τη Θεσσαλονίκη, φονεύθηκαν από το σώμα Αποστόλη τέσσερις Βούλγαροι από τα Βελεσσά και το Κιλκίς, που εργάζονταν στο κεραμοποιείο. Για την ίδια επίθεση υπάρχουν αρκετές διαφορετικές ειδήσεις. Ο καπετάν Αποστόλης Ματόπουλος επισκέπτονταν τακτικά το Τεκελί (Σίνδο), μύησε αρκετούς στον αγώνα (όπως είχε κάνει και ο καπετάν Δράκος), αλλά ο Αποστόλης επιτέθηκε κατά σαράντα ξένων εργατών Βουλγάρων και φόνευσε οκτώ. Ο Μόδης αναφέρει ότι ο Γκόνος  με τον Αποστόλη από το Γιδά ξέσπασε μια νύχτα σε μερικούς που δούλευαν στα κεραμιδαριά του Τεκελί έξω από τη Θεσσαλονίκη και είχαν σχέση με το κομιτάτο. Ο Αλ. Αναγνωστόπουλος έχει γράψει ότι το σώμα του Αποστόλη εκτέλεσε: «κατόπιν διαταγής του Κέντρου οκτώ Βουλγάρους εις θέσιν Κεραμιδαριά».

Για το περιστατικό αυτό εκδόθηκε διαταγή της Υψηλής Πύλης  που έλεγε: «Επειδή οι Έλληνες σκότωσαν οκτώ Βουλγάρους κοντά στο Τεκελί και ξέφυγαν και φωνάζουν στη Βουλγαρία ότι υποστηρίζουμε τους Έλληνες, πάρετε και εντείνετε τα μέτρα εναντίον των Ελλήνων». Τότε και ο Χιλμή Πασάς εξέδωσε πολλές και αυστηρές διαταγές εναντίον των ελλήνων «ληστανταρτών».

Η εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ ισχυρίσθηκε ότι οι κομιτατζήδες διαβιούσαν μεταξύ των εργατών «προσποιούμενοι τους κεραμοποιούς». Ήταν γνωστή η πάγια τακτική των Βουλγάρων να διεισδύουν σε «ελληνικές περιοχές» είτε παριστάνοντας τους ανθρακείς, χοιροτρόφους, εργάτες, κ.ά. είτε καλυπτόμενοι μεταξύ αυτών. Οι δολοφονίες είχαν σκοπό να τρομοκρατήσουν τους υπόλοιπους εργάτες ή τους μεταξύ αυτών υποκρυπτόμενους κομιτατζήδες, προκειμένου να εγκαταλείψουν την εργασία τους και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους στη Βουλγαρία.

Παράλληλα o Ματόπουλος συνεργάζονταν με αρκετούς νέους του Γιδά, τους οποίους χρησιμοποιούσε ως οπλίτες ή εκτελεστές. Αναφέρεται πως, όταν ο Χαλήλ μπέης της Καβάσιλας τον ενημέρωσε ότι στο Σκυλίτσι εμφανίσθηκε βούλγαρος παπάς, έστειλε τον Ντόνα Παπαμανώλη και τον Μήτσο Κουκουλούδη (Φιριλάντη) από το Γιδά και τερμάτισαν τη δράση του παπά.

Ο καπετάν Αποστόλης ανέλαβε να σκοτώσει τον αρχηγό του κομιτάτου Γιαννιτσών, Αντώνη Παπασταύρο, που ήταν ο κύριος δράστης και συνεργός των δολοφονιών των πρόκριτων Παπαδημητρίου και Οικονόμου. Τα δύο αδέλφια Αντώνης και Τριαντάφυλλος Παπασταύρου κατά την επιστροφή τους από τη Θεσσαλονίκη με άμαξα, έπεσαν στο καρτέρι που τους είχε στήσει ο καπετάν Αποστόλης έξω από τους Αγίους Αποστόλους (Πέλλα) στις 17.10.1907. Ο Αποστόλης «αψηφήσας πάντα κίνδυνον, κατόρθωσε μετά δύο μόνον οπαδών του να συλλάβη το τέρας μετά του αδελφού του και να τους τιμωρήσει όπως τοις ήρμοζεν».

Ο Αποστόλης Ματόπουλος εκτός από τα στρατιωτικά του καθήκοντα, ήταν επιφορτισμένος και με αστυνομικά και δικαστικά καθήκοντα για τον πληθυσμό που έλεγχε ως καπετάνιος. Σύμφωνα με αρκετές αφηγήσεις (Δάφνη Κυροπούλου, Διον. Πανταζόπουλος, Ανδ. Κυρόπουλος), περί τα τέλη του 1907 φώναξαν τον καπετάνιο να επιληφθεί ανακρίσεων για το περιστατικό του φόνου του Αποστόλη Μπεκιάρη από την Κορυφή, που είχε διαπραχθεί στο Γιδά [μάλλον περί το Φθινόπωρο του 1907]. Τότε το «ανταρτοδικείο» του καπετάν  Αποστόλη Ματόπουλου δεν καταδίκασε την ηθική αυτουργό, Κατερίνω σύζυγο του προεστού Αποστόλη Λαφαζάνη ή Ποντίκα (το γένος Τσιβούλα)  και τον δράστη υπάλληλό της,  Μήτρη Μπαλτζή. Αντ’ αυτών κρίθηκαν ένοχοι και καταδικάσθηκαν σε θάνατο η σύζυγος του θύματος, Θυμώ Μπεκιάρη, και ο εραστής της. Η θανατική εκτέλεση των ενόχων έγινε σε βαλτώδη περιοχή της Καμάρας Κλειδίου από απόσπασμα ανδρών του καπετάν Αποστόλη, στο οποίο συμμετείχε και ο Τζόλας Κούγκας.

Στις 10.12.1907 το σώμα Ρουμλουκίου ανέλαβε αποστολή να «κόψει» το δρόμο Γιαννιτσών-Θεσσαλονίκης και για το λόγο αυτό σκότωσε πέντε Κουφαλιώτες σχισματικούς, ώστε να μειωθεί η κυκλοφορία εξαρχικών στο δρόμο αυτό και να τιμωρήσει στα Κουφάλια τα στελέχη των εξαρχικών που δρούσαν σε όλο το διαμέρισμα Γιαννιτσών. Σύμφωνα με τον Κάκκαβο από το σώμα Αποστόλη Ματόπουλου φονεύθηκαν κοντά στο χωριό Ίγγλις (Ν. Αγχίαλος), στην αμαξιτή οδό Γιαννιτσών, πέντε χωρικοί από τα Κουφάλια, από τους οποίους οι δύο ήταν αγγελιαφόροι του βουλγαρικού κομιτάτου και ένας ακόμη τραυματίσθηκε βαρειά. Δημοσίευμα της εφημερίδας ΑΤΛΑΝΤΙΣ ανέφερε ότι «Την πρωΐαν της Τρίτης παρά το χωρίον Κουφάλοβον της Θεσσαλονίκης εφονεύθησαν υπό πέντε αγνώστων εφίππων πέντε σχισματικοί κάτοικοι του χωρίου εκείνου». Βουλγαρικό πρακτορείο ειδήσεων από τη Βιέννη ανακοίνωσε ότι «είκοσιν έφιπποι Ελληνομακεδόνες εφόνευσαν πέντε βουλγάρους εις το χωρίον Κουρφαλή».

Φωτ. 2. Ο Αποστόλης Ματόπουλος (αρχείο Ι. Μοσχόπουλου)

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Αλεξάνδρεια, 25.11.2024 / ΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ

–