Ικανοποιήθηκε, λοιπόν, σε απόλυτο βαθμό η τουρκική απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών που βρίσκονται κοντά στα μικρασιατικά παράλια. Πέρα από τα ρωσικά αντιαεροπορικά που απομακρύνθηκαν (προς Ουκρανία), αποσύρθηκαν και ρωσικά άρματα κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση τυχόν αποβατικών προσπαθειών
Παρά τη σύντομη (30 λεπτά) συνάντησή τους στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, Μητσοτάκης και Ερντογάν έστειλαν το μήνυμα ότι η διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης «τρέχει» ανακοινώνοντας νέο ραντεβού τον Γενάρη στην Άγκυρα και δίνοντας εντολή στις αντιπροσωπείες των δύο χωρών να προχωρήσουν τη συζήτηση για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Από το βήμα της Γ.Σ. του ΟΗΕ τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασαν την ετοιμότητά τους (ο καθένας με τον τρόπο του) να αναλάβουν το ρίσκο της προσπάθειας με στόχο την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
Προϋποθέσεις για συμφωνία
Για να υπάρξει, λοιπόν, οποιαδήποτε οριοθέτηση ή κάποιο συνυποσχετικό για την παραπομπή των διαφορών σε διεθνές διαιτητικό όργανο, οι προϋποθέσεις είναι προφανείς:
-
Με 12 ή έξι μίλια ελληνικών χωρικών υδάτων θα γίνει ο υπολογισμός;
-
Με ελληνική ή τουρκική κυριαρχία θα γίνει η οριοθέτηση στα Ίμια και τα εκατοντάδες άλλα νησιά και νησίδες που η Τουρκία διεκδικεί;
-
Τα νησιά έχουν δικαιώματα πέραν των χωρικών τους υδάτων ή απλώς επικάθονται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα, όπως υποστηρίζει η Τουρκία;
-
Και ένα ακόμη, συναφές, ζήτημα: ποιο είναι το εύρος του ελληνικού εναέριου χώρου; Τα 10 μίλια που είναι η επίσημη ελληνική θέση / διακήρυξη ή τα έξι όπως ζητά η Άγκυρα προκειμένου να συμπίπτει ο εθνικός εναέριος χώρος με τα χωρικά ύδατα;
Παρασκηνιακές διευθετήσεις
Όπως είπαμε, η ανακοίνωση «καλών προθέσεων» για να προχωρήσει η συζήτηση στην οριοθέτηση της ΑΟΖ προϋποθέτει απαντήσεις / συμφωνίες στις παραπάνω από τις ερωτήσεις. Και όπως φαίνεται, στο πεδίο κάποιες από αυτές τις απαντήσεις έχουν ήδη δοθεί από την ελληνική αντιπροσωπεία στην οποία προΐσταται η εξωκοινοβουλευτική υφυπουργός Εξωτερικών. Να δούμε, λοιπόν, τι γίνεται στο πεδίο το τελευταίο διάστημα, στον αέρα και τη θάλασσα δηλαδή, καθώς προκύπτουν βάσιμα συμπεράσματα και εκτιμήσεις:
-
Η ελληνική κυβέρνηση έχει αποδεχτεί στην πράξη όριο εθνικού εναέριου χώρου τα έξι και όχι τα 10 μίλια. Αυτό εξηγεί και τις μηδενικές τουρκικές παραβιάσεις τις οποίες η κυβέρνηση αποδίδει στο καλό κλίμα της προσέγγισης. Με απλούστερα λόγια, τα ελληνικά πολεμικά αεροσκάφη δεν πετούν πέραν των έξι μιλίων, ούτε τα τουρκικά μπαίνουν στον χώρο μεταξύ των έξι και 10 μιλίων. Έτσι δεν έχουμε αναχαιτίσεις και εμπλοκές, αλλά έχουμε «στα μουλωχτά» de facto εγκατάλειψη εθνικού εναέριου χώρου.
-
Την ίδια ώρα που η «ησυχία» επικρατεί στον αέρα έχουμε κατακόρυφη αύξηση της παραβίασης των ελληνικών χωρικών υδάτων (στα έξι μίλια) σε πρωτόγνωρο μέχρι σήμερα βαθμό, χωρίς ταυτόχρονα να ακούσουμε μια επίσημη διαμαρτυρία από την ελληνική κυβέρνηση. Τα στοιχεία των παραβιάσεων των ελληνικών χωρικών υδάτων (επαναλαμβάνουμε: των ελληνικών χωρικών υδάτων των έξι μιλίων από τις ακτές των νησιών και της ηπειρωτικής χώρας) από τουρκικά πολεμικά πλοία σοκάρουν και οι αριθμοί που ακολουθούν είναι τουλάχιστον διπλάσιοι σε σχέση με πέρυσι. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από ΥΠΕΞ και ΥΠΑΜ (που έχει στα χέρια του το «Π»): από τον Γενάρη μέχρι και τον Αύγουστο είχαμε συνολικά 1.652 παραβιάσεις των έξι μιλίων στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Οι 889 από αυτές τις παραβιάσεις έγιναν από πολεμικά πλοία ή ακταιωρούς του λιμενικού και οι υπόλοιπες από αλιευτικά που ψαρεύουν ανενόχλητα μέσα στα έξι ναυτικά μίλια των ελληνικών χωρικών υδάτων. Ακόμη 197 παραβιάσεις είχαμε αυτό το διάστημα στα χωρικά ύδατα των Ιμίων που το ελληνικό ΥΠΕΞ τοποθέτησε σε «ειδική στήλη», αποδεχόμενο ουσιαστικά την τουρκική επιχειρηματολογία ότι οι εν λόγω νησίδες, όπως και εκατοντάδες ακόμη, βρίσκονται υπό καθεστώς αδιευκρίνιστης κυριαρχίας.
Παραχωρήσεις στην πράξη
Συνοψίζοντας, λοιπόν, για να φτάσουμε στην εκκίνηση της συζήτησης για την ΑΟΖ, η ελληνική πλευρά στην πράξη φαίνεται πως, πρώτον, έχει «περιορίσει» τον εθνικό εναέριο χώρο στα έξι μίλια (αντί 10 που επισήμως ακόμη ισχύουν) και, δεύτερον, δέχεται αδιαμαρτύρητα την παραβίαση των ελληνικών χωρικών υδάτων των έξι μιλίων, γεγονός που de facto συντηρεί την τουρκική επιχειρηματολογία περί ύπαρξης νησιών, νησίδων και βραχονησίδων επί των οποίων η κυριαρχία είναι, στην καλύτερη περίπτωση, αμφισβητήσιμη.
Πέραν τούτων, η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται ότι στην πράξη έχει προχωρήσει στην ικανοποίηση και ενός ακόμη τουρκικού (αλλά και αμερικανικού) αιτήματος: τη μείωση του στρατιωτικού αποτυπώματος στη μεθόριο.
-
Ικανοποιήθηκε, λοιπόν, σε απόλυτο βαθμό η τουρκική απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών που βρίσκονται κοντά στα μικρασιατικά παράλια. Πέρα από τα ρωσικά αντιαεροπορικά που απομακρύνθηκαν (προς Ουκρανία), αποσύρθηκαν και ρωσικά άρματα κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση τυχόν αποβατικών προσπαθειών. Μάλιστα, παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις πως αυτά τα ρωσικά άρματα θα αντικατασταθούν από 100 νεότερης τεχνολογίας γερμανικά, κανένα απ’ αυτά δεν έφτασε σε κάποιο ελληνικό νησί. Τα 20 μεταφέρθηκαν στον Έβρο και τα υπόλοιπα 80 πήγαν κατ’ ευθείαν στην Ουκρανία και τον Ζελένσκι…
-
Συναφές με το προηγούμενο είναι και το κλείσιμο Κέντρων Κατάταξης και Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων σε Ρόδο και Κω.
Αυτό, λοιπόν, είναι το πλαίσιο / σχέδιο για μια συνολική διευθέτηση των ελληνοτουρκικών για χάρη (ας μην το ξεχνάμε αυτό) της εύρυθμης λειτουργίας της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Όσο για το χρονοδιάγραμμα, αυτό θα εξαρτηθεί από τις εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες των δύο χωρών και τις δυνατότητες του Κυριάκου Μητσοτάκη να αντιμετωπίσει τις όποιες διαφωνίες (δες Κώστα Καραμανλή, Αντώνη Σαμαρά κ.λπ.) εντός της Ν.Δ…
