“Νάουσα: Η δημοκρατική οικογένεια της αγωνίστριας Έλλης Καραπέτσα – Ματσάκα” / γράφει ο Στέργιος Αποστόλου

Ο Στέργιος Αποστόλου, ιστορικός – ερευνητής από τη Νάουσα, διαβάζοντας τη συνέντευξη του Νίκου Ματσάκα, γιου του Φώτη Ματσάκα, φωτογράφου και οπερατέρ του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, στη Φαρέτρα, συμπληρώνει με το γνωστό του ερευνητικό πνεύμα πληροφορίες για την οικογένεια της Ναουσαίας Έλλης Καραπέτσα, αντάρτισσας του ΔΣΕ και γυναίκας του Φώτη Ματσάκα.

Φωτογραφίες εκείνης της εποχής, από τη Νάουσα,συμπληρώνουν το ιστορικό μωσαϊκό.

……………………..

(Με καταγωγή από Κοζάνη)

Γενικά

Από ό,τι θυμάμαι, οι οικογένειες Καραπέτσα, Διάφα, ίσως και Σαρίκα, με καταγωγή από την Κοζάνη, είχαν μετεγκατασταθεί στην Νάουσα κατά τον Μεσοπόλεμο για εξεύρεση εργασίας, λόγω των πολλών βιομηχανικών μονάδων (εργοστάσια εριουργίας, βαμβακουργίας, σχοινοποιίας κ.λπ.) που λειτουργούσαν στην πόλη αυτή. Ειδικά, τα άρρενα μέλη της οικογένειας Καραπέτσα, πριν την εγκατάστασή τους στην Νάουσα, επαγγέλονταν τον υποδηματοποιό. Αυτό το επάγγελμα, κυρίως, άσκησαν και στην Νάουσα.

Μάρκος Καραπέτσας

Πατέρας του Κωνσταντίνου, Νικολάου, Γεωργίου και Έλλης Καραπέ-τσα, τσαγκάρης στο επάγγελμα. Παρά την προχωρημένη ηλικία του, ήταν ψηλός και ευθυτενής, μόνιμος και μοναδικός επίτροπος του εξωκκλησίου του Προφήτη Ηλία, λίγο έξω από την Νάουσα. Μου είχε κάνει εντύπωση που το επισκεπτόταν σχεδόν καθημερινά, ακολουθώ-ντας ένα πολύ ανηφορικό και κουραστικό μονοπάτι για να συντομεύσει την απόσταση. Το μονοπάτι αυτό, ενδιάμεσα, είχε μια πηγούλα, που οι Ναουσαίοι την είχαν ονομάσει «Ισβόρι του Καραπέτσα»

Τέκνα του Μάρκου Καραπέτσα

Κωνσταντίνος Καραπέτσας

— Κατά την κατοχική περίοδο υπήρξε μαχητής του Ε.Λ.Α.Σ. σε μονάδα του 16^ου Συντάγματος Βερμίου. (Πηγή: Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου «Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ (1941-1944) Β΄ έκδοση βελτιωμένη. Νάουσα 2019. Σελ. 332.

— Μετά την Συμφωνία της Βάρκιζας την 12^η Φεβρουαρίου 1945, υπήρξε μέλος των Ο.Κ.Α. (Ομάδες Καταδιωκόμενων Αγωνιστών). Συνελήφθη, φυλακίστηκε, βασανίστηκε και υπέστη και πολλές άλλες διώξεις. Κατηγορήθηκε για συνέργεια στον φόνο του δοτού Δημάρχου της Νάουσας Χριστόδουλου Πετρίδη. Δεν αποδείχθηκε η ενοχή του. (Πηγή:  «Η ΝΑΟΥΣΑ ΣΤΗΝ ΔΙΝΗ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ» (1945-1949). Β΄ έκδοση βελτιωμένη- επαυξημένη. Νάουσα 2021. Σελ. 199). Δεν βγήκε αντάρτης. Όταν ήμουν προϊστάμενος Λογιστηρίου και προσωπάρχης στην Βιομηχανία Επεξεργασίας Φρούτων «ΒΕΡΜΙ-ΟΝ_ΝΑΟΥΣΑ» τον είχα γνωρίσει καλά γιατί εργαζόταν κι αυτός ως εργάτης στην βιομηχανία αυτή. Η γυναίκα του ήταν θυγατέρα του Ναουσαίου Πέτρου Εξηντάρα, προπολεμικού Ναουσαίου κομμουνιστή, που ήταν πολύ φίλος του ομοϊδεάτη πατέρα μου Σπύρου Χρ. Αποστόλου. Παραθέτω μια πολύ παλιά φωτογραφία του έτους 1929:

Νικόλαος Καραπέτσας

— Κατά την κατοχική περίοδο υπήρξε μαχητής του Ε.Λ.Α.Σ. σε μονάδα του 16^ου Συντάγματος Βερμίου. (Πηγή: Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου «Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ (1941-1944) Β΄ έκδοση βελτιωμένη. Νάουσα 2019. Σελ. 332.

Γραμματέας της Ε.Π.Ο.Ν. της 3^ης Συνοικίας Νάουσας. Εκτελέστηκε το 1948. (Πηγή: Τάκης Μπουρλίδης «ΕΝΙΑΙΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΩΝ»)

— Πρώην ΕΛΑΣίτης στο 16^ο Σύνταγμα Ε.Λ.Α.Σ. Επονίτης. Μέλος των Ο.Κ.Α. (Ομάδες Καταδιωκόμενων Αγωνιστών). Συνελήφθη από την Ασφάλεια και παραπέμφθηκε να δικαστεί στο Στρατοδικείο. Καταδικά-στηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε. (Πηγή: Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου «Η ΝΑΟΥΣΑ ΣΤΗΝ ΔΙΝΗ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ (1945-1949)) Β΄ έκδοση βελτιωμένη, επαυξημένη. Νάουσα 2021. σελ. 199.

Σημειώνω ότι μετά την Βάρκιζα, συνέχισε την δράση του σαν μέλος του Γραφείου της Ε.Π.Ο.Ν. της 3^ης Συνοικίας της Νάουσας. Το Γραφείο αυτό έκανε παραστάσεις προς τον δήμαρχο της Νάουσας μαζί με άλλα μέλη των συνοικιακών Γραφείων της τοπικής Ε.Π.Ο.Ν. για το κύμα βίας και τρομοκρατίας που είχε εξαπολυθεί από τις αρχές στην πόλη αυτή. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας παράστασης προς τον δήμαρχο Πετρίδη των μελών του Γραφείου της Ε.Π.Ο.Ν. της 3^ης Συνοικίας, που αποτελούνταν από τους Δημήτριο Μπουρλίδη, Νικόλαο Καραπέτσα, Νικόλαο Καπετανάκη, Φανή Μυλωνά και Σεβαστή Πράπα, αντί ακρόασης, κλήθηκε η αστυνομία, η οποία τους συνέλαβε και τους φυλάκισε. Μόλις έγινε γνωστό το γεγονός αυτό ξεσηκώθηκε στο πόδι όλη η Νάουσα.

«Στο άκουσμα μόνο ότι μας έχουν συλλάβει, κινητοποιήθηκε ολόκληρη η νεολαία της συνοικίας μας και σε λίγο ξεσηκώθηκε και η 4η συνοικία. Όταν οι φάλαγγες από Επονίτες και Επονίτισσες φθάσαν κοντά στην αστυνομία, βρέθηκαν μπροστά σε τρία οπλοπολυβόλα και σειρές από Μπουραντάδες με τα ξίφη στα όπλα τους. Ο αξιωματικός απειλούσε πως θα τραβήξουν στο ψαχνό, αν πλησιάσουν πιο κοντά. Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση το τομεακό Συμβούλιο της Ε.Π.Ο.Ν. κινητοποίησε αμέσως την 1^η, 2^η και 5^η συνοικίες. Χιλιάδες νέοι οργανωμένα κατέβηκαν στους δρόμους. Παντού ακούγονταν συνθήματα και τραγούδια. Δίπλα στους νέους απάντησε αποφασιστικά και η εργατική τάξη. Σύσσωμος όλος ο κόσμος, εργάτες και εργάτριες του εργοστασίου Λαναρά, του Κόκκινου, του Ντουρμπάλη, του Σχοινοποιείου και της Κεραμοποιίας … Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση, την πίεση και απαίτηση του λαού, στις επτά και μισή το βράδυ μας δώσαν δρόμο» (σημείωση δική μου: μας άφησαν ελεύθερους). Σελ. 34-35. (Αναμνήσεις Τάκη Μπουρλίδη «Η ΝΑΟΥΣΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΛΙΚΑΡΙΑ ΤΟΥ ΒΕΡΜΙΟΥ»)

— Πρώην ΕΛΑΣίτης στο 16ο Σύνταγμα Ε.Λ.Α.Σ. Επονίτης. Μέλος των Ο.Κ.Α. (Ομάδες Καταδιωκόμενων Αγωνιστών). Συνελήφθη από την Ασφάλεια και παραπέμφθηκε να δικαστεί στο Στρατοδικείο. Καταδικά-στηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε. Σελ. 199.

Γεώργιος Καραπέτσας του Μάρκου

Αδελφός του Κωνσταντίνου, του Νικολάου και της Έλλης Καραπέτσα. Ανήσυχη καλλιτεχνική φυσιογνωμία. Συμμετείχε στην παλιά χορωδία της Νάουσας και έπαιζε θαυμάσια χαβάγια. Έφυγε από την Νάουσα μετά το 1960 και εγκαταστάθηκε στην Κατερίνη. Έκτοτε δεν γνωρίζω τα ίχνη του.

β) Έλλη Καραπέτσα του Μάρκου

Η Έλλη Καραπέτσα – Ματσάκα με τη στολή της  του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας

Αδελφή των ανωτέρω. Συμμαθήτριά μου στο Οκτατάξιο Λάππειο Γυμνάσιο της Νάουσας. Στις 11 Ιανουαρίου 1949, βρισκόμασταν στην 7^η Γυμνασίου όταν ο Δ.Σ.Ε. χτύπησε και κατέλαβε την Νάουσα. Η Έλλη τους ακολούθησε στο βουνό.

 Η Έλλη Καραπέτσα – Ματσάκα, αργότερα, πολιτική πρόσφυγας στην Τασκένδη

…………………………………….

*( Η πρώτη φωτογραφία είναι από το αρχείο του Νίκου Ματσάκα, με τη μητέρα του Έλλη Καραπέτσα – Ματσάκα να παίζει κιθάρα στο Βουνό, ενταγμένη στη θεατρική ομάδα του Γιώργου Σεβαστίκογλου.)

………………………

Φώτης Ματσάκας. Ο φωτογράφος και οπερατέρ του Δημοκρατικού Στρατού με τα μάτια του γιου του Νίκου – συνέντευξη στη Δήμητρα Σμυρνή