«Τα σκουπίδια γίνονται Τέχνη , τα σκουπίδια παίζουν Μουσική!» / γράφει η Ειρήνη Δασκιωτάκη

Τόνοι σκουπιδιών έχουν κατακλύσει τον πλανήτη Γη…

Με κυρίαρχο το πλαστικό, αλλά και άλλα απορρίμματα η Γη κουβαλάει την καταστροφή της…

Οι θάλασσες ξερνάνε σκουπίδια. Η στεριά διάσπαρτη είναι από μικρές και μεγάλες νησίδες σκουπιδιών…

Είναι τόσα τα σκουπίδια, που ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας σε πολλές μεγαλουπόλεις έχει επηρεαστεί ανεπανόρθωτα.

Νομίζουμε ότι όταν φύγουν από το σπίτι μας, ως δια μαγείας εξαφανίζονται, εξαϋλώνονται.

Επειδή δεν τα έχουμε στα πόδια μας, ή δεν τα βλέπουμε πιστεύουμε ότι δε μας αφορούν.

Δεν είναι όμως ακριβώς έτσι, αλλά δεν θα ασχοληθώ περαιτέρω με αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα.
Έχουν γραφτεί άπειρα άρθρα και έχουν ασχοληθεί επιστήμονες σημαντικοί περιβαλλοντολόγοι και οικολόγοι…

Θα επικεντρωθώ σήμερα στην τέχνη όπου η έμπνευση εκφράζεται μέσω δημιουργημάτων και κατασκευών που γίνονται από απορρίμματα.

Η λεγόμενη Τrash τέχνη…

Η τέχνη της γλυπτικής κυρίως και της φωτογραφίας…

Όμως, όπως θα δούμε και η μουσική αποκτά οντότητα μέσα από μουσικά όργανα πού κατασκευάζονται από σκουπίδια…

Θα με βοηθήσει βέβαια και το ερευνητικό υλικό άλλων αρθρογράφων που ασχολήθηκαν πολύ πριν από εμένα με την τέχνη που έχει τα σκουπίδια ως κίνητρο δημιουργίας ή να το πούμε και αντίστροφα, με το κίνητρο δημιουργίας που ψάχνει στα σκουπίδια…
Ο φωτογράφος και καλλιτέχνης Μπάρι Ρόζενταλ μετατρέπει τα απορρίμματα της Νέας Υόρκης σε εντυπωσιακές φωτογραφικές συνθέσεις με σκοπό να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο για την επερχόμενη οικολογική καταστροφή.

Πριν από 16 περίπου χρόνια είχε στα σκαριά ένα φωτογραφικό project σχετικά με τη φύση στο αστικό περιβάλλον.
 Δεν χρειάστηκε να ψάξει πολύ, έπεφτε πάνω σε χόρτα, πάνω στα χόρτα υπήρχαν σκουπίδια που πετούσαν οι οδηγοί των αυτοκινήτων δεξιά και αριστερά…

Ο Μπάρι προσπαθούσε να βρει την ομορφιά πίσω από τη μεγάλη εικόνα και να υλοποιήσει το project του.

Μία Πρωτοχρονιά που βρισκόταν στην Ακτή του New Jersey για εξερεύνηση δεν βρήκε τίποτα να φυτρώνει.

Αντ’ αυτού υπήρχαν άφθονα μικρά πλαστικά αντικείμενα που είχαν ξεβραστεί στην ακτή

Ξεκίνησε να τα συλλέγει.

Καπάκια, αναπτήρες, κουβαδάκια…

Έτσι έστησε την πρώτη φωτογραφία του project του με τίτλο Found in Nature( βρέθηκαν στη φύση).

Τα σκουπίδια έχουν τη δική τους γλώσσα

Πολύχρωμα στιλό, μαρκαδοράκια και καπάκια τοποθετήθηκαν τετραγωνισμένα…

Συσκευασίες με άσπρο χρώμα που η ετικέτα τους είχε ξεβάψει, ποτήρια και πιάτα από πάρτυ και πικ-νικ που είχαν πεταχτεί, δημιούργησαν ένα τεράστιο παζλ γεμάτο πλαστικά.

Γυάλινα μπουκάλια και μπιτόνια πράσινου χρώματος συνέθεσαν ένα έργο τέχνης χωρίς ίχνος πράσινου  αποτυπώματος.

Σόλες παπουτσιών, κάποια γεμάτα τρύπες από τη φθορά και τη διάβρωση, έμοιαζαν με σκουριασμένα μέταλλα. Κουτιά με χάπια, σύριγγες και τελειωμένα σπρέι, ξεχωρίζουν με την πολυχρωμία τους

Τα έργα του Ρόζενταλ εντυπωσιάζουν οπτικά, χάρη στη συμμετρία και τη διαρρύθμιση των σκουπιδιών πάνω στον φωτογραφικό καμβά.

Υπάρχει πλούσιο υλικό εκεί έξω!

Εκτός από πλαστικές, γυάλινες συσκευασίες, γάντια εργασίας μιας χρήσης,  χρησιμοποιημένες μπάλες ράγκμπι,  μπέιζμπολ, μπάσκετ και περιτυλίγματα σνακ.

Κάποια από αυτά τα περιτυλίγματα δεν κυκλοφορούν πια στην αγορά, καθώς τα τοποθετεί λοιπόν στις συνθέσεις του καταγράφονται τα διατροφικά γούστα μιας άλλης εποχής.
Λειτουργεί με κάποιον τρόπο σαν ένας ερευνητής, σαν ένας αστικός αρχαιολόγος, εκφράζοντας μάλιστα και πολιτική σκέψη μέσα από το έργο του, αν και ο ίδιος δεν είναι ούτε πολιτικός ούτε επιστήμονας.

Αν υποθέσουμε ότι σε  δύο αιώνες από τώρα οι αστικοί αρχαιολόγοι θα κάνουν ανασκαφές για να καταλάβουν και να εξιστορήσουν το πώς ζούσαμε και τι συνήθειες είχαμε εμείς, το πιο πιθανό είναι να βρουν στο έδαφος και να καταγράψουν τον απίστευτο όγκο των πλαστικών που χρησιμοποιούμε αυτή τη στιγμή, τώρα!

Ο Μπάρι αναφέρει τα πλωτά νησιά με πλαστικό που διασκορπίζουν το πλαστικό στον ωκεανό και μετατρέπονται σε ένα μόνιμο μέρος του περιβάλλοντός μας, δυστυχώς…

(πηγή: Καθημερινή –  Παντελής Τσομπάνης 2022)

Άλλος σπουδαίος καλλιτέχνης, ο Πορτογάλος  Αρτούρ Μπορντάλο, απεικονίζει τη φύση με υλικά τα οποία την καταστρέφουν.
Τα υλικά που χρησιμοποιεί, είναι υλικά που έχουν εγκαταλειφθεί σε εγκαταστάσεις και εργοστάσια ή στον δρόμο.

Κατεστραμμένοι προφυλακτήρες και κάδοι σκουπιδιών, πλαστικά και χαλασμένες συσκευές, οικοδομικά υλικά, μπάζα, είναι μερικά από τα υλικά που μπορεί κανείς να παρατηρήσει στα έργα του…

Τα έργα του τα οποία είναι δεκάδες ζωόμορφες, συναρμολογημένες φιγούρες.

Τα έργα του καλλιτέχνη παρουσιάζονται σε μία εγκαταλελειμμένη αποθήκη στη Λισαβόνα, τη μεγαλύτερη σήμερα ομάδα έργων τέτοιου είδους…

Είναι διάσημος πλέον για τις περίεργες απεικονίσεις  ζώων που φιλοτεχνεί, αυτών των πλασμάτων που είναι τα πιο ευάλωτα στην οικονομία ” μιας χρήσης” που έχει δημιουργήσει ο σημερινός ανθρώπινος πολιτισμός.( πηγή:TVXS)

Στον προσωπικό blog του Αrt is Τrash, ο Francesco di Pajiaro,  γράφει:

«Ήρθα στο Λονδίνο για να εξελίξω τη δουλειά μου, είναι μία μεγάλη πόλη που μου ταιριάζει, ο ρυθμός της ζωής είναι πιο γρήγορος και περίπλοκος, δεδομένου ότι είναι μεγαλύτερη πόλη από τη Βαρκελώνη στην οποία έμενα.

Για μένα η τέχνη του δρόμου είναι ελευθερία.
Δε θέλω να είμαι εξαρτημένος από τις μεγάλες γκαλερί…

Street artist λοιπόν είναι ο καλλιτέχνης αυτός που μετατρέπει τα σκουπίδια σε τέχνη!

Ξεκίνησε από την Ισπανία, από τη Βαρκελώνη, δημιουργώντας έργα τέχνης από σωρούς σκουπιδιών στον δρόμο.

Γλυπτά από απορρίμματα που σχεδιάζει ο ίδιος.

Επιβλητικά ζώα με υλικά που καταστρέφουν το περιβάλλον των ζώων!

Έτσι στηλιτεύει τις καταστροφικές τάσεις των ανθρώπων εις βάρος της πολυπαθούς φύσης.

Έργα του βρίσκονται στη Λισαβόνα, στο Παρίσι , στο Λας Βέγκας καθώς και σε άλλες πόλεις του κόσμου…

Στην Ξάνθη, στο κέντρο της παλιάς πόλης, υπάρχει ένα ιδιαίτερο, ιδιόρρυθμο και ενδιαφέρον μουσείο, «Το Σπίτι Της Σκιάς» όπως το ονομάζει ο καλλιτέχνης Τριαντάφυλλος Βαΐτσης.

Απόφοιτος του Πολυτεχνείου, του Τμήματος  Χωροταξίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου, δημιουργεί γλυπτά από σκουπίδια με μία σκέψη φιλοσοφική πού στηρίζεται στο φως και στη σκιά…

Το φως καθώς περνάει σε ένα σκοτεινό δωμάτιο μέσα από το γλυπτό του, βοηθάει στην προβολή απέναντι στον τοίχο ενός προσώπου , ενός αντικειμένου, ενός έργου τέχνης κλασικού όπως ο Παρθενώνας, μιας σύνθεσης…

Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τι μπορεί να δημιουργήσει ο συνδυασμός του γλυπτού αυτού, φτιαγμένο εξ ολοκλήρου από απορρίμματα, με το παιχνίδι του φωτός και της σκιάς, αν δεν το θαυμάσει από κοντά!

Γενικά στην Ελλάδα τελευταία υπάρχει μία καλλιτεχνική ανησυχία για την Τέχνη από Σκουπίδια…

Συμμετέχουν, παρατήρησα ψάχνοντας, και σχολεία.
Ομάδες μαθητών αναλαμβάνουν ένα πρόγραμμα  με δημιουργίες από σκουπίδια…

Επίσης στα πλαίσια μιας ομαδικής εργασίας δημιουργούν και μουσικά όργανα από απορρίμματα.

Απλά μουσικά όργανα…

Τίποτα όμως δε με εντυπωσίασε τόσο πολύ, όσο αυτό που διάβασα τελευταία, πριν δυο-τρεις μέρες, ότι υπάρχει στην Παραγουάη, σε ένα μικρό χωριό της Κατόρα  εκεί,  σε μία παραγκούπολη, όπου γίνονται θαύματα.
Η «Ορχήστρα των Ανακυκλωμένων Οργάνων της Κατόρα»

Στην Κατόρα, όπως και σε άλλες περιοχές της Λατινικής Αμερικής, οι άνθρωποι βιοπορίζονται συλλέγοντας και πουλώντας σκουπίδια από τις χωματερές…

Η ζωή, δεν χρειάζεται να πούμε πολλά, πόσο δύσκολη είναι εκεί και η μάστιγα των ναρκωτικών είναι ιδιαίτερα εξαπλωμένη σε τέτοιες εξαθλιωμένες περιοχές…

Σε αυτές τις περιοχές τα παιδιά είναι εύκολο να εμπλακούν από μικρή ηλικία σε συμμορίες…

Ο μουσικός Φάμπιο Τσάβεζ και ο ρακοσυλλέκτης Νικόλα Γκόμεζ, άλλαξαν την ζωή των παιδιών σε αυτή την παραγκούπολη…

Υλοποιήθηκε μία ιδέα του Φάμπιο Τσάβεζ!
 Η ιδέα της δημιουργίας μιας παιδικής ορχήστρας δωματίου με μουσικά όργανα φτιαγμένα αποκλειστικά από ανακυκλώσιμα υλικά που οι κάτοικοι του χωριού είχαν μαζέψει από τις χωματερές…

Το όνειρο του Φάμπιο  Τσάβεζ έγινε πραγματικότητα…

Ένας τενεκές πετρελαίου έγινε για παράδειγμα βιολοντσέλο…

Όλα τα μουσικά όργανα αυτής της ιδιόρρυθμης παιδικής ορχήστρας δωματίου αποκλειστικά φτιαγμένα από ανακυκλώσιμα υλικά.
Η ορχήστρα δίνει παραστάσεις σε πολλά μέρη  της Λατινικής Αμερικής και όχι μόνο…

Η είδηση αυτής της ορχήστρας κάνει το γύρο του κόσμου εντυπωσιάζοντας ακόμη και την Ευρώπη…

Μπορείτε να παρακολουθήσετε δύο βίντεο σχετικά, πολύ ενδιαφέροντα μερικών λεπτών… δύο τριών λεπτών!

Να λοιπόν που αυτό που άλλοι κλωτσάνε, γίνεται στα χέρια φωτισμένων και αναγνωρισμένων καλλιτεχνών που έχουν ευαισθησία και όραμα για αυτόν τον πλανήτη,

ένα έργο τέχνης που διαμαρτύρεται , νότες μουσικής που αμβλύνουν τη φτώχεια…

Όχι μόνο την υλική φτώχεια, αλλά και την πνευματική…

καλή εβδομάδα με υγεία!

Ει. Δα.

Βαΐτσης

Αρτούρ Μπορντάλο