Μελέτη – Αντιβιοτικά: «Άχρηστα» κοινά σκευάσματα για παιδιά / η ανθεκτικότητα των βακτηρίων

Αντιβιοτικά που χορηγούνται για την αντιμετώπιση πολλών κοινών λοιμώξεων στα βρέφη και στα παιδιά δεν είναι πλέον αποτελεσματικά σε πολλές περιοχές του κόσμου εξαιτίας των υψηλών ποσοστών βακτηριακής ανθεκτικότητας στις αντιβιοτικές ουσίες. Αυτό έδειξε μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ η οποία δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet Southeast Asia».

Συγκεκριμένα από τη μελέτη προέκυψε ότι πολλά αντιβιοτικά που συστήνονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) έχουν μικρότερη από 50% αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση παιδιατρικών λοιμώξεων όπως η πνευμονία, η σηψαιμία (λοιμώξεις στην κυκλοφορία του αίματος) και η μηνιγγίτιδα.

Οι πιο πληγείσες περιοχές, με βάση τη μελέτη, βρίσκονται στη νοτιοανατολική Ασία, όπου χιλιάδες θάνατοι παιδιών οι οποίοι οφείλονται στην ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά καταγράφονται κάθε χρόνο.

«Κανένας δεν έχει ‘ανοσία’ σε αυτό το πρόβλημα»

3 εκατομμύρια περιπτώσεις σηψαιμίας στα νεογέννητα κάθε χρόνο

Ο ΠΟΥ έχει κηρύξει τη μικροβιακή αντοχή ως μια από τις 10 παγκόσμιες απειλές για τη δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι αξιοσημείωτο ότι στα νεογέννητα καταγράφονται περί τα τρία εκατομμύρια περιπτώσεις σηψαιμίας παγκοσμίως κάθε χρόνο και ως και 570.000 θάνατοι, πολλοί εκ των οποίων οφείλονται στην έλλειψη αποτελεσματικών αντιβιοτικών.

Η κύρια συγγραφέας της μελέτης δρ Φοίβη Γουίλιαμς είναι ειδικός στα μεταδιδόμενα νοσήματα που εργάζεται σε ολόκληρο τον κόσμο για τη μείωση της μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά. Σε αυτή τη φωτογραφία βρίσκεται επί το έργον στην Κένυα (Hamish Gregory)

Απαιτείται άμεση επικαιροποίηση των διεθνών οδηγιών

Τα καινούργια ευρήματα αποκαλύπτουν την άμεση ανάγκη για επικαιροποίηση των διεθνών οδηγιών σχετικά με τη χρήση αντιβιοτικών ώστε να αντικατοπτρίζουν τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά. Σημειώνεται ότι η πιο πρόσφατη κατευθυντήρια γραμμή του ΠΟΥ δημοσιεύθηκε πριν από 10 χρόνια.

Αναποτελεσματική η κεφτριαξόνη

Από τη μελέτη προέκυψε ότι ιδιαιτέρως ένα αντιβιοτικό, η κεφτριαξόνη, είναι πλέον αποτελεσματικό μόλις σε μία στις τρεις περιπτώσεις σηψαιμίας ή μηνιγγίτιδας στα βρέφη. Η κεφτριαξόνη χρησιμοποιείται σε πολλές χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας) για τη θεραπεία διαφορετικών λοιμώξεων στα παιδιά όπως η πνευμονία και οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.

«Παροπλισμένες» γενταμικίνη, πενικιλλίνες

Ενα άλλο αντιβιοτικό, η γενταμικίνη, φάνηκε από τη μελέτη ότι ήταν αποτελεσματική στη θεραπεία λιγότερων από τις μισές περιπτώσεις σηψαιμίας και μηνιγγίτιδας των παιδιών. Η γενταμικίνη συνταγογραφείται ευρέως και στην Ελλάδα μαζί με τις πενικιλλίνες για τις οποίες η μελέτη έδειξε ότι έχουν μικρή αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση των αιματολογικών λοιμώξεων σε βρέφη και παιδιά.

Η κύρια συγγραφέας της μελέτης δρ Φοίβη Γουίλιαμς από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ και το Ινστιτούτο του Σίδνεϊ για τις Μεταδιδόμενες Νόσους σημείωσε ότι καταγράφεται αυξανόμενος αριθμός βακτηριακών λοιμώξεων ανθεκτικών σε πολλά αντιβιοτικά σε παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο.

Μεγαλύτερο το κόστος της μικροβιακής αντοχής στα παιδιά

Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά είναι ακόμη πιο σοβαρή στα παιδιά σε σύγκριση με τους ενηλίκους καθώς νέα αντιβιοτικά είναι λιγότερο πιθανό να δοκιμάζονται σε παιδιά και να εγκρίνονται  για τις μικρές ηλικίες.

Σύμφωνα με τη δρα Γουίλιαμς, η νέα μελέτη πρέπει να αποτελέσει «κώδωνα κινδύνου» για ολόκληρο τον πλανήτη. «Κανένας δεν έχει ‘ανοσία’ σε αυτό το πρόβλημα – ο κίνδυνος της μικροβιακής ανθεκτικότητας βρίσκεται στο κατώφλι μας» είπε και προσέθεσε ότι «η ανθεκτικότητα των μικροοργανισμών στα αντιβιοτικά αυξάνεται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι νομίζουμε. Χρειαζόμαστε επειγόντως νέες λύσεις για να σταματήσουμε τις φαρμακοανθεκτικές λοιμώξεις και τους θανάτους χιλιάδων παιδιών κάθε χρόνο».

Η μελέτη ανέλυσε 6.648 βακτηριακά δείγματα από 11 χώρες προκειμένου να εξετάσει την πιθανή ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά κοινών βακτηρίων που προκαλούν λοιμώξεις στα παιδιά.

Ανάγκη χρηματοδότησης για νέες «παιδικές» αντιβιοτικές θεραπείες

Σύμφωνα με τη δρα Γουίλιαμς ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά που χορηγούνται σε παιδιά είναι η χρηματοδότηση για έρευνα νέων αντιβιοτικών θεραπειών που θα προορίζονται κατά προτεραιότητα για βρέφη και παιδιά. «Η εστίαση στους ενηλίκους σε ό,τι αφορά την έρευνα για αντιβιοτικά αφήνει συχνά στο περιθώριο τα βρέφη και τα παιδιά. Και αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πολύ περιορισμένες επιλογές και δεδομένα για νέες θεραπείες που θα απευθύνονται σε παιδιά».

Μελέτη παλαιού αντιβιοτικού

Η ερευνήτρια μελετά τώρα ένα παλαιό αντιβιοτικό, τη φωσφομυκίνη, ως «σανίδα σωτηρίας» για τη θεραπεία των πολυανθεκτικών λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος σε παιδιά στην Αυστραλία. Συνεργάζεται επίσης με την ειδική επιτροπή του ΠΟΥ για τη βελτιστοποίηση των παιδιατρικών φαρμάκων με στόχο το να έχουν όλα τα παιδιά την ταχύτερη δυνατή πρόσβαση σε αντιβιοτικά που θεραπεύουν πολυανθεκτικές λοιμώξεις και έτσι να μειώνονται τελικώς οι θάνατοι παιδιών από τέτοιου είδους λοιμώξεις.