“Οι πολιτικές (και άλλες) ευθύνες της κυβέρνησης για την τραγωδία των Τεμπών” / γράφει ο Δημήτρης Μηλάκας
Δεν αποτελεί «ίση απόσταση» ή «διάχυση των ευθυνών» η θέση πως για την τραγωδία των Τεμπών φταίνε όσοι κυβέρνησαν την τελευταία 20ετία.
Η παρούσα κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες, είχαν ικανό χρόνο στη διάθεσή τους για να ολοκληρώσουν τα έργα που αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση για την ασφαλή λειτουργία ενός σιδηροδρομικού δικτύου. Ωστόσο, το δυστύχημα στα Τέμπη έγινε επί πρωθυπουργίας (στο τέλος μάλιστα της τετραετίας) Κυριάκου Μητσοτάκη με υπουργό Μεταφορών τον Κώστα (του Αχιλλέα) Καραμανλή.
Σύμφωνα με τους ειδικούς / τεχνοκράτες, η εγκατάσταση των απαραίτητων ηλεκτρονικών συστημάτων που καλύπτουν τα τρέχοντα διεθνή στάνταρ ασφαλείας για ένα σιδηροδρομικό δίκτυο 700 χιλιομέτρων, όπως είναι το ελληνικό, δεν απαιτεί χρόνο εργασιών μεγαλύτερο του έτους. Σε αυτήν την 20ετία, λοιπόν, τα εν λόγω συστήματα ηλεκτρονικής ασφάλειας / διοίκησης θα μπορούσαν να έχουν εγκατασταθεί 20 φορές…
Περί του λιλιπούτειου εύρους του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου (γεγονός που καθιστά εύκολη και γρήγορη την «οχύρωσή» του με τα απαραίτητα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας) σε σύγκριση με δίκτυα άλλων χωρών, αρκεί να πάρουμε υπόψη ότι οι Κινέζοι προσθέτουν κάθε χρόνο επτά φορές το μήκος του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου από την αρχή. Δηλαδή σιδηροδρομικές γραμμές, σταθμούς, ηλεκτρικό δίκτυο για τις υπερταχείες και, προφανώς, όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα διοίκησης και ασφάλειας.
Αχρηστία
Ο επιμερισμός των ευθυνών μεταξύ της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων της χώρας, λοιπόν, συνοψίζεται στο ερώτημα: Γιατί δεν κατάφεραν / τι τους εμπόδισε να εγκαταστήσουν τα γνωστά πιστοποιημένα συστήματα ελέγχου / ασφάλειας σε ένα λιλιπούτειο και υπάρχον σιδηροδρομικό δίκτυο;
Οι απαντήσεις στο παραπάνω ερώτημα είναι πια προφανείς / γνωστές και έχουν να κάνουν με πάγιες τακτικές / επιλογές που ακολούθησαν όλοι. Και οι σημερινοί και οι προηγούμενοι:
- Απαξίωση, τεμαχισμός και ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ.
- Εμπλοκή στο παιχνίδι των επιχειρηματικών συμφερόντων που «δάγκωσαν» την πίτα.
- Πέρα – δώθε σχετικά με την υλοποίηση / καθυστέρηση των συμβάσεων ανάλογα με τα συμφέροντα των εταιρειών που πήραν ή διεκδικούσαν συγκεκριμένα έργα.
Τα αποτελέσματα αυτών των επιλογών έγιναν γνωστά με τον πλέον δραματικό τρόπο μετά την τραγωδία στα Τέμπη. Το γεγονός ότι δύο τρένα σε πλήρη ταχύτητα συγκρούστηκαν μετωπικά τη δεδομένη χρονική στιγμή ήταν απλώς θέμα τύχης. Η… στραβή θα μπορούσε να είχε τύχει σε οποιαδήποτε στιγμή, με οποιαδήποτε κυβέρνηση αυτά τα 20 χρόνια…
Το θέμα μας, ωστόσο, είναι ότι η γύμνια του σιδηροδρομικού μας δικτύου αποκαλύφθηκε τώρα, επί επιτελικού κράτους και κυβερνήσεως των αρίστων… Η σημερινή κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν μπορεί να επικαλείται λάθη και παραλείψεις του παρελθόντος, προκειμένου να αφαιρέσει μερίδιο των πολιτικών (και ενδεχομένως ποινικών, αλλά ποια ανεξάρτητη δικαιοσύνη να τις καταλογίσει;) ευθυνών.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, το έργο που θα εγγυόταν την ασφαλή λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου δεν απαιτούσε πάνω από 6 με 12 μήνες για να κατασκευαστεί. Και η κυβέρνηση των αρίστων ολοκληρώνει ήδη την τετραετή θητεία της.
Τροχονόμοι
Είναι προφανές ότι μέσα σε αυτά τα τέσσερα χρόνια η κυβέρνηση επέτρεψε / ανέχτηκε την απολύτως επισφαλή λειτουργία του δικτύου καθώς, όπως παραδέχεται σήμερα:
- Το δίκτυο κακώς λειτουργούσε χωρίς την ολοκλήρωση των έργων ηλεκτρονικής διοίκησης / ασφάλειας.
- Οι σταθμοί είναι υποστελεχωμένοι με κενές θέσεις που επηρεάζουν την ασφάλεια των συρμών και εργαζόμενους που καλούνται να καλύψουν κενά με ελλιπή εκπαίδευση.
- Οι εργολάβοι λειτουργούσαν ασύδοτα παραβιάζοντας ανεξέλεγκτα (από το κράτος) τους όρους και τα χρονοδιαγράμματα των συμβάσεων υλοποίησης των έργων.
- Άφησε, τελικά, στην τύχη τη μετακίνηση, όλη αυτήν την τετραετία, εκατομμυρίων ανθρώπων συνολικά, αν και γνώριζε τις σοβαρές ελλείψεις στον τομέα της ασφάλειας.
Όλα τα παραπάνω, μετά τον χαμό τόσων (στην πλειονότητά τους νέων) ανθρώπων, έχουμε την εντύπωση πως συνεπάγονται κάτι παραπάνω από πολιτικές ευθύνες, καθώς μια κυβέρνηση δεν είναι απλώς διαιτητής και τροχονόμος για τη διευθέτηση επιχειρηματικών και άλλων συγκρούσεων στο πλαίσιο της λειτουργίας του αόρατου χεριού της αγοράς.
Ακόμη κι έτσι να είναι, σύμφωνα με το νεοφιλελεύθερο όραμα της κυβέρνησης Μητσοτάκη, στην προκειμένη περίπτωση της τραγωδίας των Τεμπών είναι ξεκάθαρο ότι το επιτελικό κράτος των αρίστων απέτυχε και ως τροχονόμος ρύθμισης των ιδιωτικών συμφερόντων που μασάνε την πίτα του σιδηροδρομικού έργου.
Υπό αυτήν την έννοια, οι συγγνώμες των κυβερνητικών στελεχών (που συμπεριλαμβάνουν και μια παραίτηση) όπως και η σπουδή του πρωθυπουργού να παραδεχτεί και να ζητήσει συγγνώμη και για τις προηγούμενες κυβερνήσεις που δεν κατάφεραν να έχουν «στην πένα» το λιλιπούτειο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, είναι κούφια λόγια του αέρα.
Οι ευθύνες για την αθλιότητα του δικτύου μπορεί να επιμεριστούν κατά τον βαθμό που αναλογεί σε όλες τις κυβερνήσεις της τελευταίας 20ετίας. Για τη σφαγή των Τεμπών ωστόσο το βάρος ανήκει αποκλειστικά στη σημερινή κυβέρνηση, η οποία είχε τέσσερα ολόκληρα χρόνια (χρόνος παραπάνω από αρκετός, όπως όλοι οι ειδικοί παραδέχονται) να διευθετήσει όλα τα προβλήματα και να εξασφαλίσει την άρτια λειτουργία μιας γραμμής μήκους 700 χιλιομέτρων.
