Εξήγηση των πρόσφατων σεισμών στην ΝΑ Τουρκία

Λίγα λόγια για να καταλάβουμε γιατί έγιναν οι σημερινοί σεισμοί στην ΝΑ Τουρκία και, γενικότερα, γιατί γίνονται σεισμοί στην ευρύτερη γειτονιά μας:
Η Ανατολική Μεσογείος και η Εγγύς Ανατολή είναι από τις πιο σεισμικές περιοχές της Γης, με πέντε λιθοσφαιρικές πλάκες και τεμάχη που κινούνται προς διάφορες κατευθύνσεις και επηρεάζουν η μια την άλλη. Δείτε τον συνημμένο χάρτη διαβάζοντας το παρακάτω κείμενο.

Εκτός από την σύγκλιση μεταξύ της Αφρικής και της Ευρασίας (Ευρώπη+ Ασία), η διάνοιξη της Ερυθράς Θάλασσας αναγκάζει την Αραβική Χερσόνησο να κινηθεί προς τα βόρεια με ρυθμό 18 χιλιοστά/χρόνο, κατά μήκος της ρηξιγενούς ζώνης της Νεκράς Θάλασσας.

Η σύγκρουση της Αραβικής Χερσονήσου με την Ασία αναγκάζει την Ανατολία (=Τουρκία) να ‘ξεφύγει’ προς τα δυτικά με ρυθμό 24 χιλιοστά/χρόνο. Η μετακίνηση της Τουρκίας γίνεται ανάμεσα σε δύο μεγάλες ρηξιγενείς ζώνες: της Βόρειας Ανατολίας (North Anatolian Fault) και της Ανατολικής Ανατολίας (East Anatolian Fault). Η δεύτερη ζώνη είναι αυτή που ‘έδωσε’ τους σημερινούς σεισμούς στην ΝΑ Τουρκία.

Η μετακίνηση της Τουρκίας πιέζει τον χώρο του Αιγαίου (Ελλάδα), ο οποίος αναγκάζεται να επεκταθεί προς τα νότια με ρυθμό 30 χιλιοστά/χρόνο. Το Ελληνικό Τόξο και το Κυπριακό Τόξο είναι οι δύο περιοχές στις οποίες ο φλοιός της Ανατολικής Μεσογείου (ανήκει στην Αφρική) βυθίζεται κάτω από την Ευρασιατική πλάκα.
Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι όλες οι παραπάνω κινήσεις των πλακών γίνονται κυρίως με την μορφή μικρότερων ή μεγαλύτερων σεισμών και επηρεάζουν τις γειτονικές πλάκες στην κλίμακα του γεωλογικού χρόνου.

Οι σημερινοί σεισμοί, ιδίως οι δύο μεγαλύτεροι με μέγεθος >7,5 μετατόπισαν την ΝΑ Τουρκία περίπου 3-5 μέτρα προς τα δυτικά.
Οι σεισμοί αυτού του μεγέθους προκαλούνται σε πολύ μεγάλα ρήγματα και η διάρρηξη έχει μήκος της τάξης των πολλών δεκάδων χιλιομέτρων.
Η μεγάλη διάρκεια (1,5 λεπτό) που είχε η δόνηση οφείλεται στον χρόνο που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί η διάρρηξη τόσο μεγάλου μήκους του ρήγματος.

Dimitris Sakellariou