Αν ο Κώστας Καρυωτάκης εκφράζει στην ποίησή του σκοτεινές στιγμές της μελαγχολίας που τον χαρακτήριζε ως άνθρωπο κι από την οποία δεν μπόρεσε να αποδράσει μέχρι το τέλος, ο Λάμπρος Πορφύρας είναι εκφραστής μιας άλλης μελαγχολίας, που συνδυάζεται με μια απέραντη τρυφερότητα και γλυκύτητα στις περιγραφές των συναισθημάτων του.
Ο Πορφύρας γεννημένος στη Χίο το 1879 και με δυνατότητα οικονομική να ταξιδεύει και να ζει στην Ευρώπη, να διαβάζει Άγγλους και Γάλλους ποιητές από το πρωτότυπο, σαφώς και είναι επηρεασμένος από τον Συμβολισμό, που κυριαρχεί στην Ελλάδα την εποχή του Μεσοπολέμου, κάνει όμως αισθητή στην ποίηση τη δική του παρουσία, που έχει τη σφραγίδα του.
Πολεμώντας στους Βαλκανικούς και στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπαδός της ιδέας του Σοσιαλισμού και δημοτικιστής, τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών από την Ακαδημία Αθηνών τρία χρόνια μετά το θάνατό του, το 1935.
Αν και αστός, αγαπούσε τους απλούς ανθρώπους και τη χαμηλόφωνη ζωή τους, απεικονίζοντάς την στην ποίησή του. Διάλεγε τα μικρά και λαϊκά ταβερνάκια του Πειραιά για να περάσει τις ώρες του, συνήθως μόνος, αυτός και οι σκέψεις του, με τους ήρωές του να βγαίνουν μέσα από την ποίησή του απλοί και ανόθευτοι.
Με γλώσσα απλή, εικόνες διαυγείς, συναισθήματα λεπτά, υμνεί, όπως όλοι οι ποιητές, ιδιαίτερα της εποχής του, τον έρωτα. Αλλά και η απώλεια, η μοναξιά και τα μικρά και ταπεινά που απαρτίζουν τη ζωή, στάθηκαν πηγές της έμπνευσής του, χαρακτηρίζοντάς τον ως έναν από τους λυρικότερους ποιητές της γενιάς του.
Οποιοσδήποτε γνωρίζει τον Λάμπρο Πορφύρα ως ποιητή δεν μπορεί να αγνοεί το αντιπροσωπευτικότερο ποίημά του, με το οποίο κυριολεκτικά έχει ταυτιστεί, το”Lacrimae rerum”, “Τα δάκρυα των πραγμάτων”. Δύναμη στην περιγραφή ατμοσφαιρική απόδοση των συναισθημάτων.
Lacrimae rerum
Ἄμοιρη! τὸ σπιτάκι μας ἐστοίχιωσεν
ἀπὸ τὴν ὀμορφιά σου τὴν θλιμμένη·
στοὺς τοίχους, στὸν καθρέφτη, στὰ εἰκονίσματα,
ἀπὸ τὴν ὀμορφιά σου κάτι μένει.
Κάτι σὰ μόσκου μυρωδιά, κι ἁπλώνεται
καὶ τὸ φτωχὸ σπιτάκι πλημμυρίζει,
κάτι σὰ φάντασμα, θολὸ κι ἀνέγγιχτο,
κι ὅπου περνᾷ σιγὰ τὸ κάθε ἀγγίζει.
Ὄξω, βαρύ, μονότονο ψιχάλισμα
δέρνει τὴ στέγη μας· καὶ τότε ἀντάμα
τὰ πράματα ποὺ ἁγιάσανε τὰ χέρια σου
ἀρχίζουν ἕνα κλάμα… καὶ ἕνα κλάμα…
Κι ἀπ᾿ τὴ γωνιὰ ὁ καλὸς τῆς Λήθης σύντροφος,
τ᾿ ἀγαπημένο μας παλιὸ ρολόι,
τραγουδιστὴς τοῦ χρόνου, κι αὐτὸς κλαίοντας
ρυθμίζει ἀργά, φριχτά, τὸ μοιρολόι…
………………..
Οι «Παρενθέσεις» είναι μικρά κείμενα, μικρές πινελιές, σε θέματα πολιτισμού ή ζωής, που φωτίζουν γωνιές από μεγαλύτερα θέματα, λειτουργώντας σαν παρ-εν-θέσεις.
