Η αποτυχία της επιτυχίας
Ολοι τους είναι μέλη μιας άτυπης «Διεθνούς», της «Διεθνούς των επιτυχημένων». Ανοίγοντας τα βιογραφικά τους αντιλαμβανόμαστε γιατί καθένας από αυτούς ήταν προορισμένος να επιτύχει. Τα Curicula Vitae τους απαριθμούν με φθίνουσα ή αύξουσα χρονική σειρά τις μικρές και μεγάλες ιστορίες επιτυχίας τους, εξ απαλών ονύχων, ταλέντα και δεξιότητες που μας κάνουν να νιώθουμε ένα μάτσο «τίποτα», να ντρεπόμαστε για την υστέρησή μας ή να συμβιβαζόμαστε με την καθήλωσή μας στον πάτο της πυραμίδας. Τα cv τους είναι μια ατέλειωτη σειρά από λαμπερούς τίτλους σπουδών, πτυχία, μάστερ, γλώσσες, καριέρες, προαγωγές, αστραφτερές καταγωγές ή, ελλείψει αυτών, από τεκμήρια ευφυούς και δημιουργικού τυχοδιωκτισμού που τους εκτίναξαν από τη βάση στην κορυφή, κατά τον θεμελιώδη μύθο του Σκρουτζ που έγινε δισεκατομμυριούχος ξεκινώντας από μια τυχερή δεκαρίτσα.
Η Διεθνής των επιτυχημένων κυβερνά τον κόσμο. Τα βιογραφικά των λαμπερών επιτυχιών της ήταν το κριτήριο με βάση το οποίο υποτίθεται ότι εμείς, οι υποτελείς αποτυχημένοι, τους εμπιστευόμαστε την ηγεσία, το μάνατζμεντ της ανθρωπότητας, της παγκόσμιας οικονομίας, της διαχείρισης του πλανήτη. Οι δικές τους ατομικές επιτυχίες θεωρήθηκαν εγγύηση μιας συλλογικής επιτυχίας. Έστω κι αν οι καρποί της επιτυχίας θα ήταν τρομακτικά άνισα κατανεμημένοι, υπήρχε η διαβεβαίωση ότι ο καθένας από μας, οι περισσότεροι τουλάχιστον, θα είχε ένα μικρό μερίδιο επιτυχίας. Το παιχνίδι ήταν win win, που λέμε και σε απλά ελληνικά.
Η Διεθνής των επιτυχημένων είναι υπεύθυνη για την πιο τρομακτική συλλογική αποτυχία της παγκόσμιας διακυβέρνησης εδώ και πολλές δεκαετίες. Και για πολλές δεκαετίες. Για την ακρίβεια, ίσως αποδεικνύεται ότι οι ατομικές επιτυχίες τους ήταν η βασική αιτία της συστημικής αποτυχίας, που οδηγεί τη διεθνή οικονομία σε μια δεύτερη χαμένη δεκαετία, τις χώρες και τις κοινωνίες σε μια νέα δίνη υπερχρέωσης, εντάσεων, συγκρούσεων, περιβαλλοντικών κρίσεων. Η επιτυχία απέτυχε παταγωδώς.
Ίσως, λοιπόν, είναι καιρός να στείλουμε για ανακύκλωση τα λαμπερά βιογραφικά επιτυχίας. Να αναποδογυρίσουμε τα κριτήρια με βάση τα οποία εμπιστευόμαστε σε ανθρώπους θέσεις ευθύνης· πολιτικές, διοικητικές, επιχειρηματικές.
Γιατί, πώς να διαχειριστεί την ακρίβεια και τον πληθωρισμό ένας άνθρωπος που δεν έχει μείνει ποτέ με άδεια τσέπη; Πώς να καταλάβει κάποιος αν ανεβαίνουν οι τιμές, χωρίς να έχει πάει ποτέ στο σούπερ μάρκετ, χωρίς να έχει αναγκαστεί να αφήσει πράγματα στην άκρη την ώρα του ταμείου; Πώς να διαχειριστεί κάποιος το ασφαλιστικό σύστημα, αν δεν του έχουν φάει ένσημα; Πώς να ασκήσει πολιτική απασχόλησης κάποιος που δεν χρειάστηκε να δουλέψει ποτέ πραγματικά, που ήταν πάντα ασφαλής σε μια κομματική ή λομπίστικη επετηρίδα; Πώς να σχεδιάσει μέτρα κατά της ανεργίας κάποιος που δεν έχει απολυθεί ποτέ; Πώς να διαμορφώσει κριτήρια πρόσληψης κάποιος που δεν έχει φάει απορρίψεις, που μένει με την απορία γιατί τα βιογραφικά που στέλνει δεξιά κι αριστερά μένουν στα αζήτητα; Πώς να καταρτίσει κριτήρια αξιολόγησης κάποιος που δεν έχει μείνει για χρόνια κολλημένος στη βάση της ιεραρχίας; Πώς να δικάσει κάποιος που δεν έχει αδικηθεί; Πώς να διοικήσει αστυνομία κάποιος που δεν έχει φάει κλομπιά στο κεφάλι, που δεν έχει συλληφθεί άδικα, που δεν έχει υποστεί πάνω του κατάχρηση εξουσίας; Πώς να επιλέξει εξεταστικό σύστημα σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης κάποιος που δεν έχει έναν σεβαστό απολογισμό απορρίψεων, αποτυχιών και κακών βαθμολογιών στο πέρασμά του από σχολεία και πανεπιστήμια; Πώς να κάνει άριστες επιλογές κάποιος που δεν έχει πατώσει; Πώς να πετύχει κάτι κάποιος που δεν έχει αποτύχει;
Ως εκ τούτου, οι εταιρείες ανθρώπινου δυναμικού, τα κόμματα εξουσίας, τα καρτέλ επιρροής και ισχύος, τα λόμπι της επιχειρηματικότητας και της αγοράς πρέπει να αποδεχθούν μια ριζική αλλαγή στην κουλτούρα των επετηρίδων ηγεσίας, στην τεχνική σύνταξης των βιογραφικών των υποψήφιων στελεχών πολιτικής και επιχειρηματικής διακυβέρνησης. Στο εξής, οι αποτυχημένοι έχουν το προβάδισμα. Τα βιογραφικά τους θα απογυμνωθούν από εξωραϊσμούς σπουδών, ταλέντων και δεξιοτήτων. Θα πλημμυρίσουν από αφηγήσεις αποτυχίας. Ξεκινώντας από τις νηπιακές μνήμες, μέχρι τα τραύματα της ωριμότητας: Για τη νηπιαγωγό που σου τσάκισε την αυτοπεποίθηση με ένα άστοχο σχόλιο για τη μουτζούρα που της έδειξες ως ζωγραφιά. Για τη δασκάλα που εκνευρίστηκε από την ανορθογραφία σου. Για την πρώτη φορά που έμεινες ανεξεταστέος στα αρχαία ή στα μαθηματικά. Για την αποβολή που έφαγες στο Λύκειο. Για την αποτυχία να περάσεις στο πανεπιστήμιο με την πρώτη. Για τον χαμηλό βαθμό του πτυχίου και τον υπερβολικό χρόνο σπουδών. Για τις απορρίψεις που έχεις στο ενεργητικό σου στην αναζήτηση δουλειάς. Για τις απολύσεις που υπέστης ή τις «οικειοθελείς αποχωρήσεις» που σου φόρεσαν. Για τις άθλιες αμοιβές, τις κακής ποιότητας θέσεις, την οδυνηρή περιπλάνηση σε δουλειές του ποδαριού. Για τις κακοποιήσεις και το εργασιακό μπούλινγκ που υπέστης. Για το μπερν άουτ και για τις φορές που αναγκάστηκες να τα παρατήσεις γιατί δεν άντεχες. Για τους μονίμως άδειους τραπεζικούς λογαριασμούς σου. Για τα χρέη που έχεις σε τράπεζες και εφορία. Για τα δεδουλευμένα που σου χρωστάνε εργοδότες, προστατευμένοι από το βραδύκαυστο δικαστικό σύστημα. Για τις φορές που σου έχουν κόψει το ρεύμα. Για τις φωτογραφίες από εξωτικούς προορισμούς που δεν διαθέτεις, γιατί σπάνια περισσεύουν λεφτά για διακοπές. Για τα χόμπι που δεν έχεις γιατί δεν περισσεύει χρόνος. Για τις αρνητικές σκέψεις, τον θυμό, την απελπισία και την απώλεια αυτοκυριαρχίας που σε κυριεύουν ή σε παραλύουν όταν όλα πάνε σκατά.
Μια και η επιτυχία απέτυχε, είναι καιρός να δώσουμε στην αποτυχία την ευκαιρία να δείξει τι μπορεί να πετύχει. Δίκαιο δεν είναι να πάρουν κι οι αποτυχημένοι την εκδίκησή τους;
