«Τα πράγματα δεν πήγαν καλά»
Μετά τις γνωστές δικαιολογίες («πρωτοφανής κακοκαιρία», «έντονα καιρικά φαινόμενα» και «κλιματική αλλαγή») και μερικές νέες (κυβερνητικά στελέχη ισχυρίστηκαν ότι η κακοκαιρία έφθασε… νωρίτερα απ’ ό,τι είχαν προβλέψει οι μετεωρολόγοι, αν και οι επιστήμονες παρουσιάζουν στοιχεία βάσει των οποίων είχαν προειδοποιήσει έγκαιρα), πλέον η κυβέρνηση διά στόματος πρωθυπουργού υποχρεώθηκε να παραδεχθεί ότι «τα πράγματα δεν πήγαν καλά», καθώς τρεις ημέρες μετά την -έντονη- χιονόπτωση, τα προβλήματα παραμένουν σε πολλά σημεία της Αττικής.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη χθεσινή εισήγησή του προς το Υπουργικό Συμβούλιο σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «ο κρατικός μηχανισμός δεν είναι ακόμα στο σημείο ετοιμότητας που απαιτούν φαινόμενα τόσο μεγάλης έντασης. Και αυτό αφορά πρωτίστως τον συντονισμό μεταξύ των εμπλεκόμενων: κράτος, Αυτοδιοίκησης, Περιφέρειας, Δήμων και ιδιωτών. Είναι ξεκάθαρο και αν πρέπει να αντλήσουμε ένα μάθημα από τη μη επιτυχημένη διαχείριση αυτής της χιονοθύελλας είναι το γεγονός ότι σε συνθήκες κρίσεων τα κέντρα, οι προϊστάμενοι όλων αυτών των δομών, πρέπει να βρίσκονται μαζί, να αποφασίζουν και να δρουν αμέσως από κοινού».
«Αστοχίες και ανεπάρκειες»
Προσέθεσε, δε, ότι «αντιλαμβάνομαι πάντα τις αιτιολογίες. Ναι, είχαμε μια πρωτοφανή χιονόπτωση, ναι το χιόνι μπορεί να ήρθε λίγο πιο γρήγορα από ό,τι είχαν προβλέψει οι μετεωρολόγοι, όμως δεν πρόκειται, δεν πρόκειται αυτό να το επικαλεστώ ως δικαιολογία. Υπήρξαν αστοχίες και ανεπάρκειες οι οποίες πρέπει να διορθωθούν.
Και για όλους αυτούς τους λόγους δημιουργήσαμε το νέο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης. Εγώ θα εξακολουθώ να στηρίζω αυτή την επιλογή, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τις δομές και τις δυνατότητές του. Και φροντίζοντας η λειτουργία του υπουργείου να γίνει αποτελεσματικότερη με την καλύτερη συνεργασία όλων των άλλων υπουργείων».
Κατά τα λοιπά, ο πρωθυπουργός άφησε αιχμές για τον τρόπο με τον οποίο η εταιρεία που έχει την ευθύνη της Αττικής Οδού διαχειρίστηκε την κρίση που προκάλεσε η κακοκαιρία, λέγοντας ότι:
«Υπάρχουν σαφέστατες ευθύνες στον παραχωρησιούχο για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε αυτή, την τελευταία χιονοθύελλα. Αυτές θα διερευνηθούν πλήρως με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, αλλά και τους όρους που περιλαμβάνονται στις σχετικές συμβάσεις με το Δημόσιο. Ιδιωτικοί φορείς οι οποίοι διαχειρίζονται, όχι με ευκαταφρόνητο κέρδος, κρίσιμες υποδομές, έχουν υποχρεώσεις. Με πρώτη, να μπορούν να κρατούν το δρόμο ευθύνης τους ανοιχτό».
Συμπλήρωσε, δε, ότι η αποζημίωση 2.000 ευρώ ανά όχημα είναι ανεξάρτητη από τις όποιες ιδιωτικές απαιτήσεις μπορεί να εγερθούν ή από τις ενέργειες που θα ακολουθήσει το Δημόσιο στο θέμα αυτό.
Ερωτήματα και λάθη
Όλα τα παραπάνω αποτελούν μια πρώτη παραδοχή αποτυχίας της κυβέρνησης και του κράτους να αντιμετωπίσει ένα φαινόμενο που είχε προβλεφθεί από μέρες και, σύμφωνα με δηλώσεις επί δηλώσεων αξιωματούχων, είχαν ληφθεί όλα τα μέτρα για την επαρκή αντιμετώπισή του. Στην ουσία, αυτό που προκύπτει από τα όσα συνέβησαν είναι μια εικόνα αστοχίας και λάθος επιλογών:
● Κατ’ αρχάς, απορία προκαλεί το γεγονός πως, παρότι η κακοκαιρία είχε προβλεφθεί και οι μετεωρολόγοι είχαν προειδοποιήσει έγκαιρα για τη σφοδρότητά της, η κυβέρνηση προτίμησε να αφήσει δεκάδες χιλιάδες πολίτες να μετακινηθούν το πρωί της Δευτέρας προς τις εργασίες τους, μόνο και μόνο για να τους γυρίσει πίσω μερικές ώρες αργότερα.
● Σε δεύτερο επίπεδο, μετά τις 11-12 το μεσημέρι της Δευτέρας, οπότε και άρχισε η επιστροφή των εργαζομένων, εν μέσω πυκνής χιονόπτωσης, κεντρικοί δρόμοι της πρωτεύουσας (Κατεχάκη, Μεσογείων, Μαραθώνος, κ.λπ.) άρχισαν να έχουν προβλήματα με το χιόνι. Παρά ταύτα, η Πολιτεία δεν φάνηκε έτοιμη να προχωρήσει σε καθαρισμούς.
● Τρίτον, ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί γιατί η Αττική Οδός δεν «έκλεισε» για βαριές νταλίκες, ποιος είχε την ευθύνη για μια τέτοια απόφαση, ενώ ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας, Χρήστος Στυλιανίδης, δήλωσε ότι η εταιρεία δεν συνεργάστηκε όπως θα έπρεπε με την τροχαία, σημειώνοντας, μάλιστα ότι η Εθνική Οδός Αθηνών-Λαμίας παρέμεινε ανοιχτή και χωρίς προβλήματα.
● Ο Χ. Στυλιανίδης, για τα προβλήματα και τους εγκλωβισμούς οδηγών σε άλλους κεντρικούς οδικούς άξονες της πρωτεύουσας είπε χαρακτηριστικά ότι «ξέρουμε όλοι ότι σε αυτούς τους κεντρικούς άξονες έχει την ευθύνη η Περιφέρεια, και σε μικρότερες οδούς οι δήμοι. […] Με αυτά τα δεδομένα όλες αυτές οι επικαλύψεις και η προετοιμασία που έγινε έδειξε ότι δεν μπόρεσε να υλοποιήσει ένα σχεδιασμό».
● Ταυτόχρονα, για άλλη μια φορά, εν μέσω κακοκαιρίας το χειμώνα πολλές περιοχές της Αττικής -και όχι μόνο- έμειναν χωρίς ρεύμα, αφήνοντας χιλιάδες νοικοκυριά στο έλεος της παγωνιάς, δείχνοντας ότι τα «μαθήματα» της περσινής κακοκαιρίας δεν έγιναν «παθήματα» για την Πολιτεία.
● Αν στα παραπάνω προστεθούν διάφορες άστοχες δηλώσεις στελεχών της κυβέρνησης (τύπου «το κράτος έμεινε όρθιο»), αλλά και στελεχών της Ν.Δ., που ζητούσαν πρόστιμα στους… εγκλωβισμένους οδηγούς, γίνεται εμφανές ότι η κυβέρνηση, όχι μόνο αιφνιδιάστηκε, αλλά φάνηκε και να μην είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει με νηφάλιο τρόπο τις αντιδράσεις των πολιτών.
Η παραδοχή Μητσοτάκη
Εν ολίγοις, παρά τις διαβεβαιώσεις αρμοδίων και μη για πλήρη ετοιμότητα εν όψει της κακοκαιρίας «Ελπίδα», ο όποιος σχεδιασμός για άλλη μια φορά… βούλιαξε στο χιόνι και, πλέον, και ο ίδιος ο Κ. Μητσοτάκης αντιλαμβάνεται ότι δικαιολογίες τύπου «ήρθε νωρίτερα ο χιονιάς» και «πρωτοφανή φαινόμενα» δεν πιάνουν στους πολίτες.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, όπως σημειώθηκε και πιο πάνω, ότι είπε πως «δεν πρόκειται αυτό να το επικαλεστώ ως δικαιολογία. Υπήρξαν αστοχίες και ανεπάρκειες οι οποίες πρέπει να διορθωθούν». Το ερώτημα που προκύπτει, ωστόσο, είναι διπλό:
● Πρώτον, μετά από τρεις σοβαρές κρίσεις (δύο χειμερινές κακοκαιρίες και οι φωτιές του καλοκαιριού) ποια είναι τα συμπεράσματα που έχουν βγει σχετικά με τις ανεπάρκειες του κρατικού μηχανισμού στην αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων.
● Δεύτερον, πόσος χρόνος απομένει στην παρούσα κυβέρνηση για να διορθώσει τα λάθη και τις παραλείψεις και τις αστοχίες, δεδομένου ότι πολλαπλασιάζονται τα σενάρια περί εκλογών το φθινόπωρο.
Ευθύνες και πρόσωπα
Ταυτόχρονα, πλέον ο ίδιος ο πρωθυπουργός καλείται να απαντήσει στην αντιπολίτευση, η οποία «φωτογραφίζει» υπουργούς ως υπαίτιους για τις αστοχίες και τον καλεί να τους απομακρύνει από τη θέση τους.
Ο Κ. Μητσοτάκης παρείχε κάλυψη στον Χ. Στυλιανίδη (ο οποίος, άλλωστε, αποτελεί και προσωπική επιλογή του), λέγοντας, μάλιστα, ότι θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τις δομές και τις δυνατότητές του υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και ότι θα φροντίσει η λειτουργία του να γίνει αποτελεσματικότερη με την καλύτερη συνεργασία των εμπλεκόμενων υπουργείων. Ωστόσο, απόδοση ευθυνών χωρίς προσωποποίησή τους δεν γίνεται.
Στην ουσία, ο πρωθυπουργός στέλνει το μήνυμα της φυγής προς τα εμπρός, λέγοντας ότι «έχουμε βάλει τον πήχη των προσδοκιών ψηλά και η σύγκριση δεν μπορεί να γίνεται με τις αδυναμίες του χθες, γίνεται με τις ανάγκες του σήμερα».
Μένει να φανεί πώς αυτή η φυγή θα υλοποιηθεί, δεδομένων των διαχρονικών προβλημάτων της ελληνικής Πολιτείας με τις επικαλύψεις αρμοδιοτήτων, τις αδυναμίες στην υλικοτεχνική υποδομή και τις ελλείψεις σε σχεδιασμό μακράς πνοής. Το βέβαιο είναι ότι για την ώρα αναζητείται διέξοδος από το τρέχον… μπάχαλο και απαντήσεις στις κατηγορίες της αντιπολίτευσης και των πολιτών.
Αποζημιώσεις και για τις διακοπές ρεύματος
Μια ακόμα χαρακτηριστική αντίδραση της κυβέρνησης, η οποία καταδεικνύει τη δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει, είναι και η δήλωση του υπουργού Περιβάλλοντος, Κώστα Σκρέκα, ότι μετά τις αποκαταστάσεις βλαβών στο δίκτυο της ηλεκτροδότησης, οι πολίτες ενδεχομένως να διεκδικήσουν και αποζημιώσεις για ζημιές που τους προκάλεσε η διακοπή του ρεύματος.
Μιλώντας την Τετάρτη στον ΣΚΑΪ, ο Κ. Σκρέκας σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «όταν ολοκληρωθούν οι αποκαταστάσεις, θα τα βάλουμε όλο στο τραπέζι για να δούμε τι πρέπει να γίνει», αφήνοντας ανοιχτό ουσιαστικά το ενδεχόμενο να δοθούν αποζημιώσεις, ενώ ο ίδιος παραδέχθηκε ότι «γίνεται ένας αγώνας δρόμου γιατί μπορεί να είχαμε 200.000 παροχές εκτός ηλεκτροδότησης πριν 36 ώρες και να έχουν πέσει τώρα περίπου στις 5.000, αλλά αυτοί έχουν υποστεί τεράστια ταλαιπωρία».
Κινήσεις εκτόνωσης του θυμού
Να υπενθυμιστεί εδώ ότι και ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Κώστας Καραμανλής, ανακοίνωσε την Τρίτη ότι επικοινώνησε με τη διοίκηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε. (του Ομίλου FerroviedelloStatoItalianeGroup-FSI) και ζήτησε η εταιρεία να καταβάλει από 1.000 ευρώ αποζημίωση στους επιβάτες χτεσινών δρομολογίων στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη και Θεσσαλονίκη-Αθήνα, για τη μεγάλη ταλαιπωρία τους, με την εταιρεία να συμφωνεί.
Όλα αυτά αποτελούν μερικές πρώτες κινήσεις της κυβέρνησης -όπως και το διχίλιαρο στους εγκλωβισμένους της Αττικής Οδού, αλλά και οι «συγγνώμες» υπουργών- προκειμένου να αλλάξει το βαρύ κλίμα που προκάλεσε η κακοκαιρία «Ελπίδα». Στα παραπάνω θα πρέπει να ενταχθεί και η ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας ότι, παρά την αργία, το ΣΕΠΕ δέχεται κανονικά καταγγελίες εργαζομένων για παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας και των αποφάσεων της κυβέρνησης από εργοδότες. Μάλιστα, το υπουργείο ανέφερε ότι το ΣΕΠΕ την Τρίτη δέχθηκε 52 καταγγελίες και ως το μεσημέρι της Τετάρτης άλλες 31.
