Παγκόσμια Ημέρα εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών: Να μη χαθεί άλλος χρόνος / γράφει ο Θέα Μανούρα
Δύο νιόπαντροι Λαρισαίοι είχαν πάει βόλτα με το άλογο. Ξαφνικά το άλογο σκοντάφτει. «Ένα», λέει ο άντρας. Ύστερα από λίγο ξανασκοντάφτει. «Δύο», λέει ο άντρας. Ύστερα το άλογο σκοντάφτει πάλι. «Τρία» λέει εκείνος και βγάζει το όπλο του και το σκοτώνει. Έκπληκτη η γυναίκα του λέει: «Γιατί μωρέ το σκότωσες το καημένο;» «Ένα», λέει ο άντρας. Από τότε δεν ξαναμίλησε η γυναίκα…
Το παραπάνω, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ελευθερία» της Λάρισας στις 18 Νοεμβρίου στη στήλη «Ψιθυριστά και… άλλα».
Αυτό το και καλά, χαβαλετζίδικο ανεκδοτάκι κυκλοφόρησε σε μία εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας της περιοχής για να αναδείξει το πώς καταφέρνει ο άντρας να έχει σούζα τη γυναίκα. Ποιος ξέρει;
Τα περιστατικά γυναικοκτονιών τον τελευταίο χρόνο ανέρχονται σε 13 και έχει ακόμα έναν μήνα για να βγει το 2021. Δεν φτάσαμε ξαφνικά σε αυτά τα τραγικά νούμερα. Η βία κατά των γυναικών, η σεξουαλική κακοποίηση, η ενδοοικογενειακή βία υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει. Οι γυναίκες απλώς αποφάσισαν να βγουν επιτέλους και να μιλήσουν. Όσες πρόλαβαν.
Η 25η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, τον Δεκέμβριο του 1991 με σκοπό να αναδείξει ένα πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση.
Όμως, η συγκεκριμένη ημέρα είχε ήδη καθιερωθεί δέκα χρόνια πριν, όταν γυναικείες οργανώσεις θέλησαν να τιμήσουν τη μνήμη των τριών αδερφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από τη Δομινικανή Δημοκρατία που βασανίστηκαν, ξυλοκοπήθηκαν και στραγγαλίστηκαν μέχρι θανάτου κατ’ εντολή του δικτάτορα Τρουχίγιο στις 25 Νοεμβρίου του 1960.
Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, α) 1 στις 3 γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα αντιμετωπίσει σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία από τον σύντροφό της. β) 1 στις 5 γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού. γ) 40%-50% των γυναικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας. δ) 500.000 με 2.000.000 άνθρωποι στον κόσμο, κυρίως γυναίκες και παιδιά πέφτουν θύματα trafficking.
Νόμος για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών
Πρόκειται για την ενσωμάτωση και κύρωση στην ελληνική νομοθεσία της απόφασης-σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, γνωστή και ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
Χαρακτηριστικό της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης είναι ότι αποδίδει έμφαση στην πρόληψη. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται η υποχρέωση των συμβαλλόμενων κρατών να εξασφαλίσουν την κατάρτιση επαγγελματιών που ασχολούνται με τα θύματα βίας και την υλοποίηση θεραπευτικών προγραμμάτων για τους δράστες εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας.
Αναφορικά με την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου της ασκούμενης βίας κατά των γυναικών προβλέπεται η λειτουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου δομών και υπηρεσιών με αντικείμενο την προσφορά ψυχοκοινωνικής στήριξης, νομικής συμβουλευτικής αλλά και ασφαλούς διαμονής στις γυναίκες- θύματα έμφυλης βίας.
Βασική της καινοτομία συνιστά η ίδρυση μηχανισμού παρακολούθησης υπό την ονομασία GREVIO. Ως ανεξάρτητο όργανο συγκροτείται από τεχνοκράτες και είναι επιφορτισμένο με την παρακολούθηση της εφαρμογής της Σύμβασης, από τα κράτη-μέλη που την έχουν υπογράψει.
Ακόμα, τροποποιήθηκαν διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, ώστε να εναρμονιστούν με τη Σύμβαση, όπως η κατάργηση της διάταξης του ποινικού κώδικα που προέβλεπε την παύση της ποινικής δίωξης, αν μεταξύ του δράστη του αδικήματος της αποπλάνησης ανηλίκου κάτω των 15 ετών και του θύματος τελέστηκε γάμος.
Συστάσεις για τη διαδικτυακή βία κατά των γυναικών
Δυστυχώς όμως η βία κατά των γυναικών δεν περιορίζεται στις παραδοσιακές της μορφές. Νέοι όροι έχουν κάνει την εμφάνισή τους ειδικά την εποχή της αλματώδους ανάπτυξης του διαδικτύου. Body shaming, cyber flashing, doxing, online stalking, flaming συγκαταλέγονται πλέον και επίσημα στις μορφές βίας εναντίον κυρίως των γυναικώv, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν επηρεάζουν άνδρες αλλά και άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Η έμφυλη βία που ασκείται με τη χρήση της τεχνολογίας ή μέσω διαδικτύου είναι ένα ολοένα συχνότερο φαινόμενο, για το οποίο απουσιάζει ωστόσο ένας καθολικά αποδεκτός ορισμός. Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει ο όρος «ψηφιακή διάσταση της βίας κατά των γυναικών», τον οποίο εισάγει για πρώτη φορά το Συμβούλιο της Ευρώπης απευθύνοντας παράλληλα συστάσεις στα κράτη μέλη του.
Στον ορισμό, που παρουσιάστηκε χθες με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Ενάντια στη Βία κατά των Γυναικών και Κοριτσιών, συνδέονται όλες οι μορφές βίας κατά των γυναικών που γίνονται διαδικτυακά, από τα κοροϊδευτικά σχόλια για το σώμα ή την εμφάνιση (body shaming), την αποστολή ανεπιθύμητων σεξουαλικών εικόνων σε απευθείας σύνδεση (cyber flashing), την κοινοποίηση προσωπικών πληροφοριών ενός ατόμου χωρίς συγκατάθεση (doxing), τη διαδικτυακή παρακολούθηση (online stalking) και την ανάρτηση προσβλητικών ή εχθρικών μηνυμάτων σε κοινωνικά δίκτυα ή φόρουμ (flaming).
Η ομάδα εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (GREVIO) εντόπισε κατά την παρακολούθηση της εφαρμογής της Συνθήκης της Κωνσταντινούπολης ότι υπάρχουν μεγάλα κενά στους εθνικούς νόμους σχετικά με τη βία κατά των γυναικών μέσω της τεχνολογίας, την ώρα που η ταχεία ανάπτυξη των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας ανοίγει νέους δρόμους για τη βία κατά των γυναικών και κοριτσιών, εκθέτοντάς τις σε μεγαλύτερους κινδύνους.
Μάλιστα, εταιρείες ασφάλειας του Διαδικτύου προσδιορίζουν λογισμικά παρακολούθησης προσωπικών δεδομένων (stalkerwares και spousewares), μέσα από τα οποία είναι πιθανή η παρακολούθηση της ιδιωτικής ζωής ενός ατόμου χωρίς τη γνώση ή τη συναίνεσή του, αποκτώντας πρόσβαση σε προσωπικές πληροφορίες όπως επαφές, αρχεία καταγραφής κλήσεων, φωτογραφίες, βίντεο, sms και τοποθεσία.
