……………………….
Το τέλος της χημειοθεραπείας ως «δόγμα», η άνοδος της ανοσοθεραπείας, κλινικές μελέτες που δίνουν αποτελέσματα κάθε εβδομάδα αλλά και η προοπτική του εμβολίου μέσω της τεχνολογίας mRNA, που χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά για τα εμβόλια κατά του κορονοϊού. Τα νέα από την επιστημονική κοινότητα για την αντιμετώπιση του καρκίνου είναι πολλά και ενθαρρυντικά. Τι πραγματικά σημαίνουν όμως και πώς μπορούν οι ασθενείς να βοηθηθούν καλύτερα απ’ ότι στο παρελθόν;
«Έχουμε πάρα πολλά όπλα να αντιμετωπίσουμε τον καρκίνο», τονίζει η καθηγήτρια Παθολογίας Ογκολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και επιστημονικά υπεύθυνη της Ογκολογικής Μονάδας στο Αττικόν, Αμάντα Ψυρρή. «Βρισκόμαστε πλέον στην εποχή που ο καρκίνος μπορεί να γίνει μία χρόνια νόσος όπως είναι για παράδειγμα ο διαβήτης και η υπέρταση», υπογράμμισε μιλώντας στο tvxs.gr η κα. Ψυρρή, που είναι επίσης πρόεδρος της Επιτροπής για υποψηφιότητες στην Ευρωπαϊκή Εταιρία Ογκολογίας.
Κάθε καρκίνος και διαφορετικός
Πρόσφατα οι New York Times και οι Economic Times της Ινδίας αφιέρωσαν εκτενή άρθρα τους στο τέλος του «δόγματος» της χημειοθεραπείας για την αντιμετώπιση του καρκίνου, με την ύπαρξη άλλων, λιγότερων επίπονων επιλογών.
«Είναι αλήθεια. Η χημειοθεραπεία πλέον δεν είναι το βασικό εργαλείο που χρησιμοποιούμε για τη θεραπεία των ογκολογικών ασθενών, όπως συνέβαινε μέχρι και πριν από περίπου δέκα χρόνια. Πλέον βρισκόμαστε στην εποχή της εξατομικευμένης θεραπείας. Η έρευνα έχει δείξει ότι ο καρκίνος κάθε ασθενούς είναι διαφορετικός. Ασθενείς με τον ίδιο τύπο καρκίνου και στο ίδιο στάδιο, για παράδειγμα καρκίνο στον πνεύμονα σε μεταστατικό στάδιο, είναι πιθανό να χρειάζονται διαφορετική θεραπεία», λέει στο tvxs.gr η κα. Ψυρρή.
«Ακόμα, τα τελευταία χρόνια έχει εισέλθει δυναμικά στην ογκολογία η ανοσοθεραπεία. Πρόκειται για φάρμακα που ευαισθητοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα προκειμένου να επιτεθεί στον καρκίνο. Διότι ο καρκίνος έχει μηχανισμούς που καταστέλλουν την ανοσολογική απάντηση του οργανισμού, με αποτέλεσμα το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς να μην μπορεί να εξουδετερώσει τον όγκο. Σε συγκεκριμένους ασθενείς όμως η ανοσοθεραπεία μπορεί να είναι η θεραπευτική απάντηση, χωρίς μάλιστα τις επιπλοκές της χημειοθεραπείας», τονίζει η καθηγήτρια και επιστημονικά υπεύθυνη της Ογκολογικής Μονάδας στο Αττικόν.
Η επιλογή αυτή δεν έχει παρενέργειες; «Αν και έχει κάποιες παρενέργειες, όπως αυτοάνοσα φαινόμενα και βλάβη στον θυρεοειδή, αλλά στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι καλά ανεκτή και σε αρκετές πολύ αποτελεσματική. Αρκετοί ασθενείς δεν έχουν καθόλου παρενέργειες, κάνουν την ανοσοθεραπεία τους και φεύγουν. Δε συνδυάζεται με αλοπεκία, ούτε με εμέτους», σημειώνει η κα. Ψυρρή.
Τονίζει μάλιστα ότι ενώ αρχικά η θεραπεία αυτή είχε εγκριθεί για μεταστατικά στάδια καρκίνων, πλέον εφαρμόζεται και σε ιάσιμα στάδια. «Σκοπός δεν είναι απλά να παρατείνουμε τη ζωή των ασθενών αλλά να αυξήσουμε τα ποσοστά ίασης, να γίνουν καλά οι άνθρωποι», λέει χαρακτηριστικά. «Έχουμε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο στους οποίους έχουμε δει πλήρη εξαφάνιση του όγκου και των μεταστάσεων με χρήση μόνο ανοσοθεραπείας. Προσωπικά είχα ασθενείς με εγκεφαλικές μεταστάσεις που για πάνω από τρία χρόνια πήγαιναν πάρα πολύ καλά αποκλειστικά με ανοσοθεραπεία».
Ως προς την πρόσβαση, η καθηγήτρια διαβεβαιώνει ότι οι θεραπείες αυτές που είναι ιδιαίτερα ακριβές καλύπτονται κανονικά από τον ΕΟΠΥΥ, κατόπιν μιας ειδικής αίτησης που κάνουν οι θεράποντες γιατροί.
Κάθε θεραπεία εγκρίνεται για συγκεκριμένα είδη καρκίνου
Σε αντίθεση με ό, τι ενδεχομένως πιστεύουμε πολλοί μη ειδικοί, πιθανή έγκριση μιας θεραπείας από τις αρμόδιες δημόσιες αρχές δε σημαίνει πως η θεραπεία αυτή μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα είδη καρκίνου. Πρόσφατο παράδειγμα η μη έγκριση του συνδυασμού των φαρμάκων nivolumab και ipilimumab για τον καρκίνο κεφαλής και τραχήλου.
«Ο συνδυασμός των φαρμάων nivolumab και ipilimumab έχει δοκιμαστεί εδώ και αρκετά χρόνια επιτυχώς σε ασθενείς με μελάνωμα, καρκίνου νεφρού και καρκίνο του πνεύμονα, παίρνοντας έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και από το αμερικανικό FDA. Αντίθετα, ο συνδυασμός αυτός στον καρκίνο κεφαλής και τραχήλου απέτυχε να δώσει θετικά αποτελέσματα, η μελέτη ήταν αρνητική και δεν πρόκειται να εγκριθεί για τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου», εξηγεί η καθηγήτρια.
Θετικά μηνύματα για το εμβόλιο κατά του καρκίνου
Σε πρόσφατη συνέντευξή τους στην «Καθημερινή», οι ιδρυτές της BioNTech και πρωτοπόροι στην νέα τεχνολογία εμβολίων mRNA Oυγκούρ Σαχίν και η Οζλέμ Τουρετσί δήλωσαν πως ξεκίνησαν να δουλεύουν πάνω στην τεχνολογία αυτή προκειμένου να παρασκευάσουν ένα εμβόλιο κατά του καρκίνου, εν τω μεταξύ την αξιοποίησαν για την αντιμετώπιση του κορονοϊού και τώρα συνεχίζουν πάνω στην αρχική τους στόχευση.
Είπαν πως αν δοκιμές που διενεργούν είναι θετικές, τότε ίσως μπορεί σε δύο ή τέσσερα χρόνια να έχουμε τις πρώτες εγκρίσεις εμβολίων κατά του καρκίνου. «Είμαστε πεπεισμένοι ότι τα εμβόλια θα μπορούσαν να αλλάξουν τη μοίρα των καρκινοπαθών, ιδίως έπειτα από χειρουργική επέμβαση», δήλωσε το ζευγάρι των Γερμανών επιστημόνων.
Την αισιοδοξία των Σαχίν και Τουρετσί ασπάζεται και η κα. Ψυρρή. «Αυτή η καινούρια τεχνολογία εμβολίων που χρησιμοποιεί το mRNA είναι πραγματικά επαναστατική. Έχουν γίνει ήδη αρκετές μελέτες που αφορούν και σε ασθενείς με καρκίνο. Πρόσφατα συμμετείχα συμβουλευτικά στο εγχείρημα μιας εταιρίας για ανάπτυξη εμβολίου με αυτή την τεχνολογία κατά των καρκίνων που σχετίζονται με τον ιό HPV, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και ο καρκίνος του στοματοφάρυγγα. Συνεπώς ναι, μοιράζομαι την αισιοδοξία των ιδρυτών της BioNTech, είναι μια πολλά υποσχόμενη τεχνολογία που μπορεί να μας δώσει απάντηση σε αρκετούς τύπους καρκίνου».
Αισιοδοξία αλλά και επιλογή για συμμετοχή σε κλινικές μελέτες
Ζητήσαμε από την καθηγήτρια κα. Ψυρρή να δώσει το δικό της μήνυμα στους αναγνώστες του tvxs.gr που ενδεχομένως πάσχουν από καρκίνο, οι ίδιοι ή οικείοι τους. «Πλέον η διάγνωση του καρκίνου δεν είναι το τέλος του κόσμου. Έχουμε πάρα πολλά όπλα να τον αντιμετωπίσουμε. Κάθε εβδομάδα εγκρίνονται αρκετά καινούρια, καινοτόμα ογκολογικά φάρμακα. Επομένως είμαστε στην εποχή που ο καρκίνος μπορεί να γίνει μία χρόνια νόσος όπως είναι για παράδειγμα ο διαβήτης και η υπέρταση. Πρέπει να το παλεύουμε και να είμαστε αισιόδοξοι, να απευθυνόμαστε στους ειδικούς για να κάνουμε θεραπείες που είναι στοχευμένες και καινοτόμες», απάντησε η κα. Ψυρρή.
Αλλά και στην περίπτωση που τα πράγματα δεν εξελιχθούν πολύ καλά με τις ήδη εγκεκριμένες μεθόδους αντιμετώπισης του καρκίνου, υπάρχει η επιλογή της συμμετοχής σε κάποια από τις κλινικές μελέτες. Για το θέμα έδωσε τη δική του οπτική στο tvxs.gr ο ογκολόγος Χοσέ Ντουράν Μορένο. «Για τους ασθενείς οι οποίοι έχουν ακολουθήσει τις ενδεδειγμένες θεραπείες χωρίς όμως τα επιθυμητά αποτελέσματα, η καλύτερη επιλογή, μετά από σχετική παρότρυνση του γιατρού τους βεβαίως, είναι η συμμετοχή τους σε κάποια κλινική μελέτη. Αυτός είναι ο τρόπος να έχουν πρόσβαση σε φάρμακα που βρίσκονται υπό έρευνα και για τα οποία έχουμε ήδη δεδομένα ασφαλείας και αποτελεσματικότητας. Τέτοιες μελέτες γίνονται σε όλες τις χώρες της ΕΕ, φυσικά και στην Ελλάδα», σημείωσε ο γιατρός.
