Λιτόχωρο: Εκδήλωση μνήμης και τιμής για τα 80 χρόνια από την ίδρυση του ΕΑΜ
Την Κυριακή 3 Οκτώβρη έγινε στο Λιτόχωρο εκδήλωση του παραρτήματος της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας για τον εορτασμό των 80 χρόνων από την ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ).
Η εκδήλωση έγινε στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης στο μνημείο των μαχητών και μαχητριών της κατοχής και του εμφυλίου. Την εκδήλωση άνοιξε με μία εκφραστική απαγγελία του ποιήματος ΕΑΜ του Γιάννη Ρίτσου o Σάκης Στρογγύλης.
Στη συνέχεια κλήθηκε στο βήμα ο Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και βαθύς μελετητής ειδικά της περιόδου 1940-1950, Γιώργος Μαργαρίτης.
Ο κος Μαργαρίτης στην μεστή ομιλία του εξήγησε με απλά λόγια και χαρακτηριστικές λεπτομέρειες τι ήταν και τι ήθελε το ΕΑΜ. Υπογράμμισε ότι το ΕΑΜ αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στην κατεχόμενη Ευρώπη γιατί ο σκοπός του δεν ήταν απλά να διώξει τον κατακτητή από τον τόπο και να παραδώσει την εξουσία στις πολιτικές δυνάμεις που κυριαρχούσαν και πριν την κατοχή. Αντίθετα, στις απελευθερωμένες περιοχές άρχισε να θέτει τις βάσεις του κράτους που θα δημιουργούσε με την απελευθέρωση.
Εγκαθίδρυσε θεσμούς πρωτόγνωρους για την εποχή όπως η λαϊκή συνέλευση, η λαϊκή δικαιοσύνη, η ισοτιμία της γυναίκας. Για πρώτη φορά η Ελληνίδα γυναίκα απέκτησε το δικαίωμα ψήφου και συμμετείχε ισότιμα στην λήψη των αποφάσεων.
Το ΕΑΜ κατήργησε πολλούς φόρους που απομυζούσαν το εισόδημα του λαού, ειδικά στην ύπαιθρο, και τον καταδίκαζαν στην ανέχεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ότι μόνο με τον φόρο της δεκάτης και καταργώντας τους υπόλοιπους φόρους μπόρεσε να λειτουργήσει σχολεία, θέατρα και να συμβάλλει αποφασιστικά στον απελευθερωτικό αγώνα.
Απαντώντας στην κατηγορία περί μονοπώλησης του αντιστασιακού αγώνα εκ μέρους του ΚΚΕ, ο κύριος Μαργαρίτης ανέφερε οτι η απόφαση ίδρυσης του ΕΑΜ ελήφθη στην 7η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ. Στην συνέχεια το ΚΚΕ απευθύνθηκε στις άλλες πολιτικές δυνάμεις -Θεμιστοκλή Σοφούλη, Γεώργιο Καφαντάρη, Γεώργιο Παπανδρέου και Παναγιώτη Κανελλόπουλο- οι οποίοι όχι μόνον αρνήθηκαν την συνεργασία, αν και τους προτάθηκαν ηγετικές θέσεις στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, αλλά δήλωσαν χωρίς περιστροφές διά στόματος Στυλιανού Γονατά, ότι θα οργανώσουν στρατιωτικά τμήματα για να συντρίψουν την ανταρσία στη γέννησή της έστω και αν πρόκειται να χυθεί αδελφικό αίμα.
Οι πολιτικές δυνάμεις που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του ΚΚΕ, ήταν το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος, η Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας και το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας, οι οποίες στις 27 Σεπτέμβρη, 1941 αποφάσισαν την ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου.
Στις γραμμές του ΕΑΜ συσπειρώθηκε η πλειοψηφία της εργατικής τάξης, της φτωχής και μεσαίας αγροτιάς, των επαγγελματοβιοτεχνών, τα μεγάλα τμήματα της νεολαίας, καθώς και ένας σημαντικός αριθμός στρατιωτικών όπως και κατώτερων κληρικών. Το ΕΑΜ έφτασε να αριθμεί 1,500,000 μέλη. Η δράση του ΕΑΜ περιλάμβανε όλες τις μορφές πάλης: Απεργίες, διαδηλώσεις, συλλαλητήρια, διαβήματα, ένοπλη οργάνωση.
Χάρη στους αγώνες του ΕΑΜ δεν στάλθηκε ούτε ένας εργάτης από την Ελλάδα να δουλέψει στα γερμανικά εργοστάσια, με εξαίρεση όσους είχαν συλληφθεί ως όμηροι. Δεν στάλθηκε ούτε ένας Έλληνας στρατιώτης στο Ανατολικό μέτωπο να πολεμήσει κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Η πάλη του ΕΑΜ ΕΛΑΣ ΕΠΟΝ έσωσε την εργατική τάξη απο την πείνα, απελευθέρωσε μεγάλες περιοχές της χώρας απο την Κατοχή και απέδειξε ότι όταν ο λαός θέλει, μπορεί.
Η εκδήλωση συνεχίστηκε με προσκλητήριο νεκρών από την Δήμητρα Μπότσαρη και τον Σάκη Στρογγύλη. Ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή ήταν όταν η Μαρία Σβάρνα τραγούδησε το Πένθιμο Εμβατήριο με την πολύ εκφραστική της φωνή. Στη συνέχεια, ο πρόεδρος του παραρτήματος Μιχάλης Κωστίνος κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης και η εκδήλωση τιμής και μνήμης έλαβε τέλος.
Αυτό που μένει ως δίδαγμα και συμπέρασμα από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ είναι ότι πρέπει να υπάρχει σαφής προοπτική για την ανατροπή της αστικής εξουσίας. Στην έλλειψη αυτής της προοπτικής οφείλεται και το ότι το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν την λαϊκή νίκη, και όχι στην αδυναμία τους να νικήσουν τον ταξικό αντίπαλο. Επομένως το κύριο δίδαγμα είναι ότι μόνο η αποφασιστική πάλη για την ανατροπή της αστικής εξουσίας είναι αυτή που μπορεί να εξασφαλίσει την νίκη στο εργατικό-λαικό κίνημα.
Παράρτημα ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Λιτοχώρου
Φωτογραφίες: Εφημερίς του Ολύμπου
