Το βράδυ της Τρίτης ήρθε το δεύτερο τηλεοπτικό μήνυμα του Κυριάκου Μητσοτάκη μέσα σε λίγες ημέρες, εν μέσω της φλεγόμενης Βόρειας Εύβοιας, της φωτιάς που καίει ακόμα στην Πελοπόννησο, της έναρξης της καταγραφής της καταστροφής στην Αττική αλλά και των βαρύτατων καταγγελιών για τη διαχείριση των πυρκαγιών από τα αρμόδια υπουργεία και τις υπηρεσίες.
Με την παρέμβασή του αυτή ο πρωθυπουργός φάνηκε σαν να θέλει να παίξει «πυροσβεστικό» ρόλο στη διογκούμενη απογοήτευση, οργή αλλά και έλλειψη εμπιστοσύνης που οι πολίτες μοιάζουν να δείχνουν προς την κυβέρνηση, με τις στάχτες από τα πύρινα μέτωπα να έχουν σκεπάσει το επιτελικό κράτος και τους μηχανισμούς του.
Ο πρωθυπουργός ζήτησε συγγνώμη από τους πολίτες για τυχόν λάθη και αστοχίες που καταγράφηκαν στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών. «Πρώτος εγώ ζητώ συγνώμη για τις όποιες αδυναμίες υπήρξαν. Κατανοώ απόλυτα τον πόνο των συμπολιτών μας που είδαν τα σπίτια ή τις περιουσίες τους να καίγονται. Την αναστάτωση όσων μετακινήθηκαν όπως – όπως από τον τόπο τους. Ακόμα και την οργισμένη απορία εκείνων που αναζητούσαν, για παράδειγμα, εναέρια βοήθεια, χωρίς να γνωρίζουν αν τα πυροσβεστικά αεροσκάφη επιχειρούσαν αλλού ή αν οι συνθήκες ήταν απαγορευτικές».
Παράλληλα, δεσμεύτηκε για απόδοση ευθυνών όταν έρθει η δέουσα στιγμή. «Οι τυχόν αστοχίες θα εντοπιστούν. Και οι ευθύνες θα αποδοθούν όποτε πρέπει και σε όποιον πρέπει» είπε χαρακτηριστικά ο Μητσοτάκης. Υπογράμμισε, ωστόσο, πως το πρώτο ζητούμενο αυτή την ώρα «είναι οι λύσεις. Ακριβώς όπως και πρώτο ζητούμενο ήταν και παραμένει η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Γι’ αυτό και ο απολογισμός αυτής της εμπειρίας οφείλει να μην περιλαμβάνει μόνο το τι χάθηκε, αλλά και το τι σώθηκε μέσα σε μία τέτοια φυσική λαίλαπα που δεν έχει προηγούμενο».
Σε μια επιχείρηση κάμψης των σφοδρότατων αντιδράσεων που καταγράφονται, κυρίως στην Εύβοια, έσπευσε να ανακοινώσει πρόγραμμα αποζημιώσεων «εδώ και τώρα», λέγοντας μάλιστα ότι αναλαμβάνει το πρωθυπουργικό γραφείο την επίβλεψητης συγκεκριμένης δέσμευσης, παρακάμπτοντας γραφειοκρατικά προβλήματα και άλλες καθυστερήσεις. «Η γραφειοκρατία θα σαρωθεί», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά στο μήνυμά του.
Την ίδια στιγμή, ο Μητσοτάκης υπερασπίστηκε την επιλογή της στρατηγικής των εκκενώσεων, τονίζοντας ότι χάρη σε αυτήν δεν υπήρξαν ανθρώπινες απώλειες στα πύρινα μέτωπα, αν και υπήρξαν θάνατοι που σχετίζονται με την προσπάθεια κατάσβεσης των πυρκαγιών.
«Το ότι σώθηκαν άνθρωποι, με πλήρη σχέδια εκκένωσης, οφείλεται στον επαγγελματισμό της Πολιτικής Προστασίας, στη δράση της αστυνομίας και του λιμενικού. Δεν ήταν αυτονόητο, ούτε δεδομένο. Το ίδιο ισχύει και για την προστασία πολλών οικισμών που τελικά δεν κάηκαν χάρη στην αυτοθυσία πυροσβεστών και εθελοντών, και φυσικά των πιλότων μας και των ενόπλων δυνάμεων» είπε ο πρωθυπουργός.
Αμηχανία
Πάντως, και παρά την προσπάθειά του να δείξει ότι οι ίδιος είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει κάθε κρίση που εμφανίζεται, ο Μητσοτάκης δεν μπόρεσε να κρύψει την αμηχανία της κυβέρνησης για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε τις μεγάλες πυρκαγιές. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι έκανε ειδική αναφορά στην κλιματική αλλαγή, ούτε ότι η συγγνώμη του έμοιαζε ελαφρώς αόριστη, αφού δεν απέδιδε συγκεκριμένες ευθύνες ούτε περιέγραφε συγκεκριμένες αστοχίες.
Εν τω μεταξύ, παράπλευρη απώλεια των καταστροφικών πυρκαγιών φαίνεται ότι είναι και το επιτελικό κράτος, το οποίο δέχεται πυρά ακόμα και από ανθρώπους που υποστηρίζουν την κυβέρνηση, καθώς εμφανίστηκε να έχει τεράστιες αδυναμίες και να είναι δυσλειτουργικό σε μια στιγμή που χρειαζόταν ευελιξία και ταχύτητα.
Αλλά και επικοινωνιακά η κυβέρνηση φάνηκε να τσουρουφλίζεται από τις φλόγες, καθώς ακόμα και φίλα προσκείμενοι δημοσιογράφοι την κατηγόρησαν για αφωνία και απουσία. Τονίζοντας άλλοι την απουσία της κυβερνητικού εκπροσώπου τις μέρες που μαίνονταν οι φλόγες και άλλοι την επιχειρησιακού τύπου ενημέρωση που πρόκρινε η κυβέρνηση και πραγματοποιούσε σε καθημερινή βάση ο Χαρδαλιάς, χωρίς, ωστόσο, να υπάρχει δημοσιογραφική κάλυψη.
Λόγια, λόγια, λόγια…
Και όλα αυτά σε μια στιγμή που η καταστροφική πυρκαγιά στη βόρεια Εύβοια συνεχίζει να μαίνεται, απειλώντας οικισμούς και συνεχίζοντας να καταστρέφει καλλιέργειες και το υπέροχο φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Πολλώ δε μάλλον, όταν μερικές εβδομάδες πριν ο αρμόδιος υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, μαζί με τον Νίκο Χαρδαλιά, δήλωναν ότι η πολιτεία είναι πανέτοιμη για την αντιπυρική περίοδο.
«Θέλω να επισημάνω ότι έχει γίνει μια πρότυπη δουλειά όσον αφορά την αντίληψη και την κατανόηση του προβλήματος για την πυροπροστασία στη χώρα μας. Έχουμε πλέον μια νέα προσέγγιση, με επίκεντρο την πρόληψη, την ετοιμότητα και την προσπάθεια παρέμβασης, πριν εκδηλωθεί το κακό. Σκοπός όλων μας είναι, στο μέτρο του δυνατού, η αποτροπή του κινδύνου. Όχι η εκ των υστέρων μεμψιμοιρία για το τι θα μπορούσε να είχε γίνει», είχε δηλώσει στα μέσα Ιουνίου ο Χρυσοχοΐδης για τις ετοιμασίες της κρατικής μηχανής για το φετινό καλοκαίρι.
Από την πλευρά του, τότε, ο Χαρδαλιάς είχε υποστηρίξει πως «στην καρδιά του σχεδιασμού μας βρίσκονται ο γρήγορος εντοπισμός και η άμεση απόκριση. Καθώς όσο πιο άμεση είναι η επέμβαση τόσο πιο γρήγορα ολοκληρώνεται και η κατάσβεση, πριν προλάβει η φωτιά να εξαπλωθεί. Στην προσπάθεια αυτή, κομβικό ρόλο διαδραματίζουν τα εναέρια μέσα».
Η απολογία Χαρδαλιά
Χθες, μέσω συνέντευξης Τύπου, ο Χαρδαλιάς τοποθετήθηκε για πρώτη φορά για τις καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν τη χώρα, κάνοντας λόγο για μια πρωτόγνωρη συγκυρία που κλήθηκε αντιμετωπίσει ο κρατικός μηχανισμός. «Είχαμε να αντιμετωπίσουμε μια πρωτοφανή κατάσταση. Είχαμε 586 πυρκαγιές από την 1η Αυγούστου έως τις 8 Αυγούστου. Καθημερινά έπρεπε να αντιμετωπίσουμε τριψήφιο αριθμό φωτιών» είπε ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας.
Για τα εναέρια μέσα ο Χαρδαλιάς υποστήριξε πως «από τα 74 μέσα τα 67 είναι πυρόσβεσης. Τα υπόλοιπα είναι συντονιστικά. Από τα 67, τακτικά 6-7 έχουν συντηρήσεις. Από τα 60, τα 20 παραμένουν στις περιφερειακές βάσεις. Ακόμα κι αν μπαίναμε στη διαδικασία να τα φέρουμε, η απόσταση για να έρθουν π.χ. από τα ακριτικά μας σημεία είναι μεγάλη. Και παραμένουν εκεί για να προφυλάξουν ανά πάσα στιγμή φωτιές που μπορεί να εκδηλωθούν εκεί. Από τα 40, πετάνε σχεδόν τα μισά και τα άλλα ανεφοδιάζονται. Άρα, 20 από αυτά είναι στον αέρα».
Και συνέχισε λέγοντας πως «στην Εύβοια υπάρχει ένα τεράστιο πέπλο καπνού, το οποίο δεν επιτρέπει την εναέρια προσβολή των εστιών. Προχθές, από το πρωί δεν μπορούσε να περάσει κανένα πτητικό μέσο και επιχειρούσαν μόνο επίγεια μέσα. Είχαμε 586 πυρκαγιές από 1 έως 8 Αυγούστου. Καθημερινά είχαμε να αντιμετωπίσουμε τριψήφιο αριθμό πυρκαγιών».
Απαντώντας στις δυνατές φωνές που ακούγονται, ιδιαίτερα των κατοίκων της Εύβοιας, για υποτίμηση του πύρινου μετώπου στην περιοχή τους, καθώς την ίδια στιγμή μεγάλες πυρκαγιές εξελίσσονταν και σε άλλα μέρη της χώρας, ο Χαρδαλιάς απάντησε πως «αντιμετωπίσαμε μέσα σε μία ημέρα 99 πυρκαγιές, όλος ο μηχανισμός ήταν κινητοποιημένος, δεν υποτιμήθηκε τίποτα και κανένα μέτωπο», σημειώνοντας πως την 1η Αυγούστου ανακλήθηκαν και όλες οι άδειες στην πυροσβεστική.
«Προείχε να σώσουμε ανθρώπινες ζωές. Το μέτωπο στην Εύβοια, 23 χιλιόμετρα, κινούνταν ανεξέλεγκτο. Ήμασταν εκεί, όλες οι δυνάμεις ήταν εκεί και ενισχύονταν συνέχεια. Όλο μας το προσωπικό διατέθηκε. Κάποιοι ήταν για να παρακολουθούν τα μέτωπα. Ακούω κριτική ότι υπήρχαν πυροσβεστικά στους οικισμούς, έβλεπαν τη φωτιά και δεν επιχειρούσαν. Αυτοί που έμεναν πίσω έμεναν για να σώσουν ανθρώπους. Κύριο μέλημά μας η ανθρώπινη ζωή, μετά η ανθρώπινη περιουσία και, τέλος, όσο και αν πονάμε να το λέμε, το φυσικό περιβάλλον» τόνισε ο Χαρδαλιάς.
Τα μέτρα στήριξης για τους πυρόπληκτους
Με την τοποθέτησή του στο έκτακτο Υπουργικό Συμβούλιο της Τρίτης ο πρωθυπουργός έδωσε την εκκίνηση στην επιχείρηση «φυγή προς τα εμπρός», παρουσιάζοντας τον «οδικό χάρτη» με τα άμεσα μέτρα στήριξης των πυρόπληκτων αλλά και τον κυβερνητικό σχεδιασμό ανασυγκρότησης και αναδάσωσης των καμμένων περιοχών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός δήλωσε πως στην Εύβοια τα μέτρα θα ισχύσουν οριζόντια για όλους, ενώ, σε αυτό το πλαίσιο, ανακοίνωσε τη συγκρότηση επιτροπής για την ανασυγκρότηση της βόρειας Εύβοιας με επικεφαλής τον Σταύρο Μπένο, ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, που ως δήμαρχος είχε συνδεθεί με την αναμόρφωση της Καλαμάτας μετά τους καταστροφικούς σεισμούς το 1986, ενώ ως υπουργός Εσωτερικών καθιέρωσε τον θεσμό των ΚΕΠ.
Σημειώνεται επίσης ότι ο Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε το μεσημέρι της Τρίτης ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. «Άκουσα πριν από λίγο τον κ. Τσίπρα να διατυπώνει κάποιες γενικές προτάσεις με τις οποίες είναι δύσκολο να διαφωνήσει κανείς. Μερικές, μάλιστα, όπως διαπιστώνετε, γίνονται ήδη πράξη» είπε αρχικά ο πρωθυπουργός.
Και συνέχισε λέγοντας πως «εννοείται, λοιπόν, ότι οι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης είναι ευπρόσδεκτοι σε όλες αυτές τις πρωτοβουλίες. Άλλωστε και ο ίδιος είπα ότι αν το καθήκον του σήμερα ανήκει στην εκλεγμένη κυβέρνηση, η ευθύνη του αύριο ανήκει σε όλους. Κατά συνέπεια κάθε θετική συμβολή, από όπου και αν προέρχεται είναι καλοδεχούμενη».
Ειδικότερα, αναφερόμενος στα μέτρα ανακούφισης, ο Μητσοτάκης ανακοίνωσε στεγαστική συνδρομή έως 150.000 ευρώ για κατοικίες που καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημιές και άμεση προκαταβολή 20.000, 12.000 ή 5.000 ευρώ, ανάλογα με τον βαθμό φθοράς. «Τα ποσά αυτά θα καταβάλλονται με μία, το τονίζω, μία απλή αίτηση, από τις 18 Αυγούστου, στην πλατφόρμα arogi.gov.gr» όπως είπε χαρακτηριστικά. Οι επιχειρήσεις που χτυπήθηκαν θα αποζημιωθούν με το 70% των απωλειών τους, με το 20% να δίνεται ως προκαταβολή. Για τα δε ακίνητά τους θα λαμβάνουν αμέσως προκαταβολή 22.000 ευρώ, 12.000 ευρώ ή 5.000 ευρώ, ανάλογα με τις ζημιές τους.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ακόμη πως οι αγροτικές και οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις με κτήρια, θα μπορούν και αυτές να εισπράξουν αθροιστικά τις ίδιες προκαταβολές. Επιπλέον, θα μπορούν να λάβουν και ενίσχυση έως 4.000 ευρώ για τις καλλιέργειές τους, ανάλογα με την έκταση. Και αυτό πέραν των αποζημιώσεων που θα χορηγήσει ο ΕΛΓΑ για την παραγωγή τους. Και πρόσθεσε πως κάτοικοι και επιχειρήσεις που χτυπήθηκαν από τη φωτιά απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ, αναστέλλονται οι ασφαλιστικές, φορολογικές και δανειακές υποχρεώσεις τους, όπως και οι πλειστηριασμοί, και καθιερώνεται επιδότηση ενοικίου ύψους έως 500 ευρώ μέχρι να επισκευαστούν τα σπίτια τους.
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, στην Εύβοια, και συγκεκριμένα στους δήμους Μαντουδίου και Ιστιαίας, αυτά τα μέτρα θα ισχύουν για όλους τους κατοίκους, ανεξάρτητα αν υπέστησαν ζημιές, οι τοπικές επιχειρήσεις θα έχουν δυνατότητα αναστολής συμβάσεων εργασίας για 3 μήνες, ενώ ξεχωριστή μέριμνα θα υπάρξει για εκπαιδευτικούς και μαθητές.
Τέλος, ο πρωθυπουργός δεσμεύτηκε ότι θα ξεκινήσουν άμεσα τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα, με ευθύνη των υπουργείων Περιβάλλοντος, Υποδομών και Εσωτερικών, ενώ με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που αναμένεται να υπογραφεί σήμερα Τετάρτη θα υιοθετηθεί μια σειρά από σημαντικές καινοτομίες για την επιτάχυνση των έργων.
