Μαριάννα Κορομηλά “Της απελπισίας και της αδράνειας”
Είναι που δεν με πιάνει ύπνος τις νύχτες κι έτσι βυθίζομαι στη διάρκεια της ημέρας. Μου φαίνεται σαν να προδίδω τους γνωστούς και άγνωστους φίλους, τους συγγενείς των φίλων, τους συμπατριώτες κάθε κατηγορίας και ψυχικής εμβέλειας, ακόμα και τους ψεκασμένους, τους κακεντρεχείς, τους αδιάφορους, που είδαν τον τόπο τους να φλέγεται, τις φλόγες να τους ζώνουν, τις καύτρες να πετιούνται, το δέντρο δίπλα στο σπίτι να λαμπαδιάζει, το αλεπουδέλι να τρέχει λωλαμένο, τη θάλασσα να πυρώνει.
Είναι που οι γκαρδιακοί μου φίλοι, ο Γιώργος και η Θέκλα, πέρασαν δεύτερη νύχτα σε κάποια παραλία της Εύβοιας, τη διάλεξαν να ‘ναι ήδη καμένη ελπίζοντας ότι δεν θα αναζωπυρωθεί εκεί το μέτωπο, αλλά δεν μπορούν να πάρουν ανάσα, τα μάτια τσούζουν, τα κόκαλα πονάνε, η μπαταρία στο κινητό εξαντλείται, δεν ξέρουν αν πρέπει να γυρίσουν στη Λίμνη την Κυριακή ή τη Δευτέρα, έχουν αφήσει μοναχό έναν γέροντα φίλο εκεί, ο ταξιτζής δεν μπορούσε να τον μεταφέρει μέσα από τις φωτιές, ο ίδιος δεν ήθελε να φύγει, τα δύο του αδέλφια πρόλαβαν να φύγουν οδικώς, χωρίς να ενδιαφερθούν για τον μεγάλο της οικογένειας, τον καθηλωμένο.
Είναι που καήκαν σπίτια φίλων στην Αττική, βιβλιοθήκες, προσωπικά είδη, τοτέμ, οικογενειακές φωτογραφίες, βαφτιστικά και νυφικά, σχολικοί έλεγχοι και συλλεκτικά κεραμικά.
Είναι που είμαι πολύ μακριά, καλοκαίρι γαρ, και δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Αδράνεια ενοχλητική, ενοχοποιητική, βαριά, αποπνικτική. Σκέψεις κοινότοπες, άνευ ουσίας. Το μυαλό βάρυνε κι αυτό. δεν προχωράει, δεν βαθαίνει. Ούτε να διαβάσει δεν μπορεί κανείς. Πηδάνε τα γράμματα, χορεύουν οι λέξεις, σε κοροϊδεύουν, σε λοιδορούν, σε λυπούνται.
Κι εσύ λυπάσαι τον εαυτό σου, την πατρίδα σου, τους γνωστούς και άγνωστους. Κι αγανακτείς με την τόσο κακής ποιότητας «κάλυψη» των εκατοντάδων πυρκαγιών από τα κρατικά κανάλια – δεν υπολογίζω τα ιδιωτικά, διότι θέλουν να προβάλλουν το δράμα (αυτή είναι η «δουλειά» τους). Αλλά τα κρατικά που έβγαλαν τόσους δημοσιογράφους στα φλεγόμενα μέτωπα και μας περιγράφουν πώς καίγεται ο κάθε φράχτης, η κάθε αγροικία, η κάθε ραχούλα, η κάθε βίλα, το κάθε αυτοκίνητο, επί ώρες, επί ημέρες, μέσα στην πυρακτωμένη ασάφεια του χάους, με κραυγές και παρακλήσεις και οργισμένες κουβέντες και δικαιολογημένους παραλογισμούς και τρεμάμενες φωνές και κλάματα, δίχως την απαραίτητη ανακεφαλαίωση εκ μέρους της σταθερής ειδησεογραφικής ομάδας, δίχως χάρτες, δίχως συγκροτημένη σκέψη και, κυρίως, δίχως οργανωμένες οδηγίες και συμβουλές που θα μπορούσαν ίσως να φανούν χρήσιμες σε κάποιους, είτε αυτούς που ζουν το δράμα είτε εκείνους που θα ήθελαν να βοηθήσουν. Πώς;
Είδα κι εγώ άπειρες ώρες τα κρατικά κανάλια. «Οι φλόγες που κατεβαίνουν πιο δεξιά στην Κάτω Κρυόβρυση, που είναι κάτι πεύκα, και να τώρα, προχωράνε πιο αριστερά… πιο κάτω… πιο πάνω, ένα κλαδί έπεσε στην ταράτσα, το παρτέρι άρπαξε… γκρεμίστηκε το μπαλκόνι… πίσω μου βλέπετε την Άνω Κρυόβρυση, αλλά κινδυνεύει η Μαγούλα που είναι εδώ κοντά…».
Μα η ΕΡΤ δεν έχει ακούσει ότι υπάρχουν ηλεκτρονικοί χάρτες; Πολλών ειδών, γενικοί, κοντινοί, ειδικοί, οδικοί, γεωμορφολογικοί; Είναι δυνατόν να μας λένε «Αφίδναι» και εμείς να πρέπει να γνωρίζουμε την Αττική, την Εύβοια, την Ηλεία, τη Μεσσηνία, τη Μάνη απέξω κι ανακατωτά; Ούτε πληθυσμούς αναφέρουν, ούτε στατιστικές, ούτε άλλες διαφωτιστικές πληροφορίες μάς έδιναν τόσες ημέρες. Μόνον αυτούς τους ταλαίπωρους του ρεπορτάζ ακούγαμε, πολλοί από τους οποίους έχαναν την ψυχραιμία τους, αθέλητα ή ηθελημένα, παρακολουθώντας τη φλόγα, τις φλόγες, τα πύρινα μέτωπα. Καψαλισμένοι κι αυτοί, άυπνοι, ταλαίπωροι.
Ποιος ήταν ο σκοπός όλων αυτών των ανατριχιαστικών λεπτομερειών που μετέδιδαν τα κρατικά, με πρωταγωνίστρια την ΕΡΤ1, επί 100-120 ώρες; Τι κατόρθωσαν; Υπήρξε κάτι θετικό; Βοηθήθηκε κανείς; Έμαθε πού να ειδοποιήσει, αν δει ένα αλαφιασμένο σκυλί, ένα φοβισμένο άλογο, αν καταλάβει ότι κάποιος ανήμπορος είναι εγκλωβισμένος; Είπε κανείς εάν πρέπει να έχουμε ανοιχτά ή κλειστά τα παράθυρα είτε εντός της πύρινης ζώνης είτε στην υπόλοιπη Αττική, όπου κυριολεκτικά πνίγεσαι; Ποιον ευνοεί, ποιον συμφέρει, μια κοινωνία σε έξαλλη κατάσταση;
Οπωσδήποτε στο πάρα πολύ βαρύ ψυχολογικό κλίμα τίποτα από αυτά δεν συνέβαλλε ώστε να αναθαρρήσουμε. Και να αντιμετωπίσουμε με περισσότερη ψυχραιμία την κόλαση. Να φανούμε χρήσιμοι. Ακούμε κι εμείς οι μακρινοί, οι καταδικασμένοι σε αδράνεια. Αλλά και οι κοντινοί. Να πας νερά; Πού; Δεν πλησιάζεις, για να μην προσθέσεις προβλήματα. Πώς, πού, αναζητάς διευθύνσεις φορέων και οργανισμών για να πληροφορηθείς έγκυρα για δυνατότητες βοήθειας κλπ; Ενημέρωση καμιά. Μόνον τα καταστροφικά χορευτικά της φλόγας ακούμε και βλέπουμε, φρίττουμε και ανησυχούμε τρομερά.
Ύπνος δεν με πιάνει τις νύχτες. Η ζέστη μάς νέκρωσε, οι φωτιές τίναξαν τα μυαλά μας στον αέρα, οι μνήμες υποχώρησαν, δεν θέλεις να θυμάσαι, δεν μπορείς να σκέφτεσαι, οι μηχανισμοί της δράσης ακινητοποιήθηκαν, η αδράνεια κυριαρχεί. Δεν θέλεις να ξημερώσει, φοβάσαι να νυχτώσει, τρέμεις τον ήλιο, σε πνίγει η άπνοια, σε τρομάζει ο αέρας, το μελτέμι, η μπουκαδούρα. Δυσανασχετείς, στριφογυρίζεις, αγριεύεσαι και αγριεύεις. Δεν τολμάς να αγγίξεις το θέμα των υπαιτιοτήτων και των υπαιτίων. Εμπρησμοί; Αβλεψίες; Αδιαφορία; Χαζομάρα; Εγκληματικές διαθέσεις; Είναι πολύ νωρίς.
Αλλά με τη μηδαμινή μνήμη που σου έμεινε θυμάσαι τους Νόμους του Χαμουραμπί (1770-1750 π.Χ.). Όχι. Δεν θα υποκύψω στον «οφθαλμό αντί οφθαλμού» διότι μεσολάβησαν πάρα πολλά τα τελευταία 3.800 χρόνια και, ευτυχώς, δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στην προϊστορική Μεσοποταμία. Λίγα θυμάμαι πια, αλλά αρκετά για να μην υποκύψω στα ζοφερά ένστικτα της εκδικητικότητας που την είπαν «κοινωνική τιμωρία».
Αλλά μέσα από το κουρασμένο μου μυαλό, τον αρνητικό ψυχισμό μου και τις φοβερές φλόγες της Τροίας, ναι της Τροίας, αυτήν τη φορά, ξεπηδάει ο Αινείας, ένας από τους πιο αγαπημένους μου ήρωες. Στο τρωικό στρατόπεδο αυτός. Δεν έχει σημασία. Τον θαύμασαν οι Αχαιοί νικητές. Κι έμεινε στην Ιστορία της ανθρωπότητας επειδή άρπαξε τον πατέρα του μέσα από τις φλόγες και τον κουβάλησε στους ώμους πέρα από την πυρπολημένη Τροία. Ενώ οι άλλοι «Αινειάδες» κουβαλούσαν κοσμήματα, χρυσά κύπελλα και πολυτελή αντικείμενα, για να ξαναφτιάξουν τη νέα τους ζωή. Θα σας πω αύριο για τον Αινεία. Είναι η ηρωικότερη μορφή της φλεγόμενης Τροίας.
Μαριάννα Κορομηλά, Κυριακή 8 Αυγ. 2021, της απελπισίας και της αδράνειας
