“Η συμβολή της Ναουσαίας γυναίκας στους κοινωνικούς και άλλους αγώνες (1921/ 1945)” γράφει ο Στέργιος Αποστόλου

Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου*

Κατά την πρώτη εικοσαετία του 20ού αιώνα, ιδρύθηκαν και δραστηριοποιήθηκαν στην Ελλάδα ο Σύνδεσμος Δικαιωμάτων της Γυναικός και ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Ελληνίδων Δεσποινίδων «ΜΕΡΙΜΝΑ». Ο τελευταίος δημιούργησε δυναμικά τμήματά του στις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων και στη Θεσσαλονίκη.

Στο Σύνδεσμο αυτόν εντάχθηκαν νεαρές κοπέλες  και γυναίκες από όλες τις κοινωνικές τάξεις. Όλες είχαν καταλήξει στην άποψη ότι ήταν καταφανής η πραγματοποίηση κάποιας μικρής «επανάστασης», τόσο στο οικογενειακό τους περιβάλλον, όσο και ευρύτερα στο κοινωνικό, με σκοπό την οριστική εξάλειψη των αναχρονιστικών αντιλήψεων για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία και στο σπίτι, που, αιώνες τώρα, την είχαν ρίξει στο περιθώριο.

H ίδρυση στη Νάουσα τον Ιούνιο του 1921 του Συνδέσμου των Ελληνίδων Δεσποινίδων «ΜΕΡΙΜΝΑ», οφείλεται αποκλειστικά στις ενέργειες του ομώνυμου τμήματος της Θεσσαλονίκης. Ο Σύνδεσμος της Νάουσας ήταν παράρτημα του Συνδέσμου της Θεσσαλονίκης και σαν τέτοιος παρέμεινε και λειτούργησε μέχρι τον Ιούνιο του 1929, οπότε,  με νεώτερη απόφαση της γενικής συνέλευσης των μελών του, άλλαξε τον τίτλο σε  «ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΝ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΟΝ ΣΩΜΑΤΕΙΟΝ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΝΑΟΥΣΗΣ «Η ΜΕΡΙΜΝΑ.

Συνδέθηκε και ανέπτυξε σχέσεις με τον Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναικός στην Αθήνα, όπως προκύπτει από τα κείμενα των πρακτικών των μηνών Φεβρουαρίου και Μαρτίου του 1929. Κατά την περίοδο αυτή, ο εν λόγω ο Σύνδεσμος, ο οποίος είχε δραστηριοποιηθεί έντονα για την αναγνώριση στις Ελληνίδες γυναίκες του δικαιώματος να ψηφίζουν, ζήτησε τη συμπαράσταση όλων των γυναικείων συλλόγων της χώρας για την μαζικοποίηση του αγώνα τους.

Το παράρτημα του Συνδέσμου «ΜΕΡΙΜΝΑ» στη Νάουσα, ανταποκρίθηκε στην έκκληση αυτή και απέστειλε τηλεγράφημα διαμαρτυρίας στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο και στον υπουργό Εσωτερικών Κωνσταντίνο Ζαβιτσιάνο, γνωστό σε όλους για τις φιλοφασιστικές του ιδέες, στο οποίο τόνιζε ότι συμμετέχει στον αγώνα για τη γυναικεία ψήφο. Μάλιστα, από το κείμενο πρακτικού του Μαρτίου 1929 μας παρέχεται η πληροφορία ότι απεφάσισε να συμμετάσχει στο συλλαλητήριο το οποίο επρόκειτο να οργανώσει την 30ή Μαρτίου 1929 στην Αθήνα ο «Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναικός», με άμεσο αίτημα την παροχή του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες.

Υπέρμαχοι της ιδέας της συμμετοχής σ’ αυτό το συλλαλητήριο, ήταν η πρόεδρος Έλλη Περδικάρη και η αντιπρόεδρος Θεοπίστη Κοκκίνου. Πέτυχαν, να κάμψουν κάποιες αντιδράσεις από μέρους άλλων μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, τα οποία επέμεναν να μη συμμετάσχουν, για να μην επισύρουν το  μένος των συντηρητικών γονέων τους.

Σημειώνω, ότι η Θεοπίστη Κοκκίνου, αδελφή του επί σειράν ετών δημάρχου της Νάουσας Φιλώτα Κοκκίνου και απόφοιτος του Αρσακείου, ήταν το πιο δυναμικό στέλεχος του παραρτήματος της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ» στη Νάουσα. Προκαλούν, όντως, εντύπωση οι προοδευτικές ιδέες, τόσο της Έλλης Περδικάρη, όσο και της Θεοπίστης Κοκκίνου, διότι αυτές προέρχονταν από πλούσιες μεγαλοαστικές οικογένειες της Νάουσας, με βαθιά ριζωμένες στους κόλπους τους συντηρητικές αντιλήψεις για τον ρόλο της γυναίκας στο σπίτι και στην κοινωνία.

Τον Αύγουστο του 1921, όπως προκύπτει από κείμενο πρακτικού του ιδίου μηνός, το Διοικητικό Συμβούλιο της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ» υπέβαλε αίτηση προς την Επιθεώρηση Μέσης Εκπαίδευσης να διδάσκονται τα μέλη της χειροτεχνία στο Ημιγυμνάσιο της Νάουσας. Επίσης, τον Φεβρουάριο του 1929 έλαβε απόφαση για την ίδρυση Ωδείου στη Νάουσα, σύμφωνα με πρακτικό του ιδίου μηνός. Στο πρώτο εξάμηνο του 1929, ο Σύνδεσμος «ΜΕΡΙΜΝΑ» της Νάουσας παύει να αποτελεί παράρτημα του ομώνυμου Συνδέσμου της Θεσσαλονίκης. Συντάσσεται νέο καταστατικό και ανατίθεται σε δικηγόρο της Νάουσας να προβεί στις δέουσες ενέργειες στο Πρωτοδικείο Βέροιας για την αναγνώρισή της με άλλο τίτλο.

Κατόπιν τούτου, το Πρωτοδικείο Βέροιας με απόφασή του προβαίνει στην  επίσημη αναγνώρισή της ως σωματείου με τον τίτλο :  «ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΝ  ΚΑΙ  ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΟΝ  ΣΩΜΑΤΕΙΟΝ  ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ «Η ΜΕΡΙΜΝΑ», ο σκοπός του οποίου, όπως αναφέρεται, είναι κοινωνικός. Έχω τη γνώμη ότι αυτή η καταστατική μεταβολή έγινε ύστερα από υποδείξεις, ίσως και έντονες πιέσεις, διαφόρων συντηρητικών πολιτικών κύκλων της Νάουσας προς το Διοικητικό  Συμβούλιο του Συνδέσμου.

Κύριος λόγος αυτών των παρεμβάσεων ήταν ότι συνεργάστηκε στενά με το Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναικός» στην Αθήνα, ο οποίος, κατ’ αυτούς, βρίσκονταν υπό την επιρροή της Αριστεράς και δρούσε κατ’ εντολή της. Σημειώνω ότι η συνεργασία με τον Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναικός οφείλονταν, κυρίως, στη Θεοπίστη Κοκκίνου, η οποία ήταν ένθερμος υποστηρικτής της αλλαγής του θεσμικού πλαισίου για τα δικαιώματα της γυναίκας στην Ελλάδα και, όπως ομολογείται, η δραστηριότητα που ανέπτυξε στον τομέα αυτόν υπήρξε εντυπωσιακή.

Εκτός τούτου, η καταστατική μεταβολή, οφείλονταν και στο γεγονός ότι πρόσφατα είχε ψηφιστεί και τεθεί σε ισχύ ο υπ’ αριθ. 4229/25-7-1929 Νόμος του Ελευθερίου Βενιζέλου «περί ιδιωνύμου αδικήματος», (γνωστός ως ΙΔΙΩΝΥΜΟ), δημιούργημα, του φασίζοντος υπουργού του Κωνσταντίνου Ζαβιτσιάνου. Ο νόμος αυτός, όπως είναι γνωστό, αποτέλεσε κατάφωρη συνταγματική εκτροπή και επέβαλε στην Ελλάδα μία δικτατορία υπό κοινοβουλευτικό μανδύα. Είναι ο ίδιος νόμος στον οποίο θα στηριχθεί αργότερα ο Ιωάννης Μεταξάς για την κήρυξη της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου.

Όπως, επίσης, προκύπτει από τα πρακτικά των μηνών Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου 1933, η οργάνωση «ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΞΙΣ ΝΑΟΥΣΑΣ», η οποία αποτελούσε παράρτημα της οργάνωσης «ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΞΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ»), απέστειλε δύο έγγραφα προς το Διοικητικό Συμβούλιο της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ», με τα οποία πρότεινε τη συνεργασία των δύο Συλλόγων. Σημειώνω ότι η προαναφερόμενη οργάνωση ήταν φασιστική και ανήκε στην άκρα Δεξιά. Εκπαίδευε στρατιωτικά νέους και νέες, κατά το πρότυπο της φασιστικής νεολαίας του Μουσολίνι. Η αποστολή των εγγράφων αυτών από την ανωτέρω οργάνωση στόχευε στον προσεταιρισμό και την ένταξη σ’ αυτήν των νεαρής ηλικίας μελών της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ».

Μετά τη λήψη των ανωτέρω εγγράφων, το Διοικητικό Συμβούλιο της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ» πραγματοποίησε δύο συνεδριάσεις στους μήνες Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 1933 επί του θέματος τούτου και αποφάσισε να απαντήσει αρνητικά. Οι λόγοι άρνησης της συνεργασίας ήταν ότι ουδεμία συνεργασία είναι δυνατή με την «ΑΝΤΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ ΝΑΟΥΣΑΣ», σύμφωνα με το άρθρο 21 του καταστατικού (πρακτικό υπ’ αριθ. 159) και ιδιαίτερα, διότι, η εν λόγω πολιτική παράταξη δεν έχει φιλανθρωπικό η αλτρουϊστικό χαρακτήρα, αλλά καθαρά αντικομμουνιστικό (πρακτικό υπ’ αριθ. 160).

Κατά την άποψή μου, η άρνηση της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ» να συνεργαστεί με την προαναφερόμενη φασιστική οργάνωση δεν στηρίζονταν μόνο σε τυπικούς καταστατικούς λόγους, αλλά και σε ουσιαστικούς. Δεν αμφισβητείται το γεγονός ότι τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ» γνώριζαν πολύ καλά ότι τέτοιες φασιστικές οργανώσεις και άλλες συναφούς χαρακτήρα, είναι διαμετρικά αντίθετες με τη φιλοσοφία των γυναικείων κινημάτων και με τις επιδιώξεις τους.

Το έτος 1936 κηρύσσεται η δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Το Διοικητικό Συμβούλιο της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ» Νάουσας δέχεται πιέσεις να συνεργαστεί ή να εντάξει τα νεαρά μέλη της στην Εθνική Οργάνωση Νεολαίας (Ε.Ο.Ν), που ίδρυσε η δικτατορία. Το Διοικητικό Συμβούλιο απέφυγε εύσχημα να συνεργαστεί με αυτήν. Κατόπιν τούτου, η δράση της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ« ατόνησε σημαντικά λόγω των εμφανών και παρασκηνιακών προσκομμάτων τα οποία αντιμετώπισε από την δικτατορία, και κυρίως, από την Ε.Ο.Ν.

Πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τα τελευταία έτη, πριν από τη Δικτατορία της 4ης Αυγούστου, ο κύκλος των μελών της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ» Νάουσας είχε διευρυνθεί σημαντικά με την αθρόα εισδοχή στους κόλπους της  μελών και από τις λαϊκές τάξεις. Είναι γεγονός ότι πολλά από αυτά τα μέλη ήταν πολιτικοποιημένα, αρκετά μάλιστα με φιλοαριστερές τάσεις.

Στα βιβλία πρακτικών υπάρχει ένα κενό που αφορά στη χρονική περίοδο από τον Οκτώβριο του 1936 μέχρι το Δεκέμβριο του ιδίου έτους. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες της δασκάλας Ευθυμίας Γιουλέκα, η οποία, τότε, εκτελούσε χρέη γραμματέα της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ», το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου πραγματοποίησε πολλές κρυφές συνεδριάσεις στο διάστημα αυτό, χωρίς να γραφούν οι ληφθείσες αποφάσεις στα σχετικά πρακτικά για λόγους ευνόητους.

Θεωρώ αναγκαίο να αναφερθώ και στις δραστηριότητες της «ΜΕΡΙΜΝΑΣ» Νάουσας από την κήρυξη του Ελληνο-Ιταλικού πολέμου την 28η Οκτωβρίου 1940, μέχρι και την είσοδο των Γερμανών στη Νάουσα τον Απρίλιο του 1941. Κατά τις πρώτες ημέρες της επιστράτευσης, αλλά και μετέπειτα, τα μέλη του Συλλόγου κινήθηκαν δραστήρια και συγκέντρωσαν σημαντικές ποσότητες μαλλίνων ειδών και άλλα χρειώδη για τους φαντάρους, απαραίτητα για τον βαρύτατο χειμώνα που επικρατούσε στο Μέτωπο.

Εντωμεταξύ, πολλά μέλη «ΜΕΡΙΜΝΑΣ» Νάουσας είχαν εκπαιδευτεί παλαιότερα σαν εθελόντριες νοσοκόμες, και κατά τη διάρκεια του ανωτέρω πολέμου προσέφεραν τις νοσηλευτικές υπηρεσίες τους στους τραυματίες του μετώπου, που διακομίζονταν για νοσηλεία στο νοσοκομείο της Νάουσας. Η Νάουσα θα πρέπει να αισθάνεται υπερήφανη, γιατί, από το 1921 και εντεύθεν, υπήρξε πρωτοπόρα στον Eλλαδικό χώρο από την ύπαρξη και δράση του Συνδέσμου Δεσποινίδων Ναούσης «Η ΜΕΡΙΜΝΑ». Οι δραστηριότητες αυτού του Συλλόγου ατόνησαν εντελώς κατά την κατοχή.

Κατά την περίοδο αυτή, η συντριπτική πλειοψηφία των νεαρής ηλικίας γυναικών της Νάουσας εντάσσεται μαζικά στην Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (Ε.Π.Ο.Ν) που ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 1943 και ανήκε στο Ε.Α.Μ. Οι Ναουσαίες κοπέλες θα δράσουν ποικιλοτρόπως μέσα από τις γραμμές αυτής της οργάνωσης, είτε πολιτικά, είτε με το όπλο στο χέρι, εντασσόμενες στις ένοπλες Υποδειγματικές Διμοιρίες Γυναικών της Ε.Π.Ο.Ν, που συμπολεμούσαν με τα τακτικό στρατό του Ε.Λ.Α.Σ.

Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας την 12η Φεβρουαρίου 1945, άρχισαν οι μαζικές διώξεις κατά των δημοκρατικών πολιτών της χώρας και όλων εκείνων που μετείχαν στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση. Παρά ταύτα, κάτω από αυτές τις συνθήκες, μερικές Ναουσαίες γυναίκες τόλμησαν και προχώρησαν στην ίδρυση το Δεκέμβριο του 1945 ενός νέου Συνδέσμου γυναικών στην πόλη μας για την κατάκτηση των δικαιωμάτων τους, τα οποία, το νέο μεταπολεμικό-εμφυλιακό καθεστώς αρνούνταν. Παραθέτω μέρος του κειμένου από το πρακτικό της ίδρυσης αυτού του Συνδέσμου, το οποίο έχει ως ακολούθως:

Πρακτικόν ιδρύσεως

« Εν Ναούση σήμερον την 13ην του μηνός Δεκεμβρίου 1945 συνελθούσαι αι κάτωθι υπογεγραμμέναι, κάτοικοι Ναούσης και συσκεφθείσαι επί της από πάσης πλευράς καταστάσεως εις την οποίαν ευρίσκονται αι γυναίκες εργαζόμεναι εις εξωτερικάς υπηρεσίας και μη και διαπιστώσασαι ότι μεγάλως εις την ηθικήν, πνευματικήν, νομικήν, κοινωνικήν και οικονομικήν ανύψωσιν της θέσεως αυτών θα συνέτεινεν η συσσωμάτωσίς των είς ένα Σύλλογον, πράγμα όπερ μεγάλως θα συνέβαλλε και εις την μεταξύ των συναδέλφωσιν, αγάπην και γνωριμίαν:

Αποφασίζομεν

Την ίδρυσιν σωματείου υπό την επωνυμίαν «Σύνδεσμος Γυναικών Ναούσης και Περιφερείας» …

Αι ιδρύτριαι

Μαρίνα Κοκκίνου, Στέλλα Τσίτση, Χαρούλα Μούγγρη, Άννα Ιωάννου, Ευριδίκη Γιαννοπούλου, Νίκη Καραμπατζού, Κατίνα Πράπα, Έλλη Ταδοπούλου, Κατίνα Χωνού, Κική Σπύρου»

Κρίνω σκόπιμο, να παραθέσω αυτούσιο το κείμενο των άρθρων 2 και 3 του καταστατικού αυτού του Συνδέσμου, τα οποία σχετίζονται με το σκοπό της ίδρυσής του και τα μέσα πραγματοποίησης των καταστατικών επιδιώξεών του:

Άρθρον 2ον

Σκοπός του Συνδέσμου είναι η μελέτη, προαγωγή και προώθησις των ζητημάτων της γυναικός με κατευθυντηρίαν γραμμήν την επιδίωξιν των διεκδικήσεων αυτής οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών και τελικόν σκοπόν την επίτευξιν ολοκληρωτικής εξισώσεως της γυναικός με τον άνδρα εις το οικονομικόν, νομικόν, κοινωνικόν και πολιτικόν επίπεδον. Η ιδιαιτέρα προστασία της εργαζομένης γυναικός χειρονακτικώς ή πνευματικώς εις την πόλιν ή το χωρίον, με βασικόν αίτημα δι’ αυτήν εργασίαν, ίσην αμοιβήν και συμφώνως των ικανοτήτων της ελευθέραν και ανεμπόδιστον εις όλους τους κλάδους προαγωγήν της. Η καταπολέμησις του αναλφαβητισμού δια της οργανώσεως σχολείων αγραμμάτων γυναικών, λειτουργούντων συμφώνως τοις νόμοις του κράτους. Η αναγνώρισις εις τας γυναίκας του δικαιώματος να εκλέγουν και να εκλέγωνται εις τας Δημοτικάς, Κοινοτικάς, Βουλευτικάς εκλογάς και της συμμετοχής εις την δημοσίαν ζωήν με ίσους προς τον άνδρα όρους.

Άρθρον 3ον

Μέσα: Τους ανωτέρω σκοπούς θα επιτύχη ο Σύνδεσμος δια της συγκεντρώσεως υπ’ αυτόν πάσης γυναικός ήτις αποδέχεται τους σκοπούς του και εργάζεται δια την πραγμάτωσίν των, με την μορφωτικήν και πνευματικήν ανύψωσιν της γυναικός και των αιτημάτων της, διαλέξεων, εκδόσεων κλπ., με την ίδρυσιν εντευκτηρίων δια τας γυναίκας εις την πόλιν και τα χωρία (Γωνιά της γυναίκας), την ίδρυσιν ιατρείων, παιδικών σταθμών, νυκτερινών δι’ αγραμμάτους σχολών, βιβλιοθηκών κ.λπ., με την σύνδεσιν του Συνδέσμου μετ’ άλλων οργανώσεων επιδιωκουσών τους ιδίους με αυτόν σκοπούς.

Είναι προφανές ότι οι διατάξεις των άρθρων 2 και 3 του καταστατικού, με τα εμπεριεχόμενα σ’ αυτές αιτήματα των γυναικών που ίδρυσαν το Σύνδεσμο, έχουν ουμανιστικό, κοινωνικό και, κυρίως, σοσιαλιστικό χαρακτήρα.

Τα επτά (7) εκ των εννέα (9) ιδρυτικών μελών ανήκαν στον ευρύτερο Αριστερό χώρο, χωρίς να αποφύγω να αναφερθώ και στα άλλα δύο (2) τα οποία υπήρξαν αξιόλογες προσωπικότητες στην πόλη μας, ανεξάρτητα αν δεν ανήκαν σ’ αυτόν το χώρο. Θα αναφερθώ ξεχωριστά στο πρόσωπο της Προέδρου του Συνδέσμου Μαρίνας Κοκκίνου, συζύγου του βιομηχάνου Γεωργίου Κοκκίνου, ο οποίος είχε ενταχθεί στο Ε.Α.Μ και μάλιστα, είχε εκλεγεί εθνοσύμβουλος στην Π.Ε.Ε.Α (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης).

Αδελφός του ανωτέρω υπήρξε ο επί σειράν ετών χρηματίσας ως Δήμαρχος Νάουσας Φιλώτας Κόκκινος. Κλείνω με την επισήμανση ότι πολλές Ναουσαίες γυναίκες, είτε με κοινωνικούς αγώνες για τα δικαιώματα των γυναικών, είτε με το όπλο στο χέρι ως ΕΛΑΣίτισσες ή μέλη των ένοπλων υποδειγματικών Διμοιριών της Ε.Π.Ο.Ν. κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης, έπραξαν το καθήκον τους στο ακέραιο.

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙΣEΣ ΠΗΓΕΣ

1)  2 βιβλία πρακτικών (αυθεντικά) του Συνδέσμου των Ελληνίδων Δεσποινίδων Ναούσης η «ΜΕΡΙΜΝΑ», που μου παρέδωσε η αείμνηστη δασκάλα μου στο Δημοτικό σχολείο Ευθυμία Γιουλέκα, παλιά γραμματέας του Συνδέσμου, τα οποία καλύπτουν την περίοδο 1921 – 1938. Βρίσκονται στο αρχείο μου.

2) Φωτοτυπία του καταστατικού του «ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΝΑΟΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ», καθώς και φωτοτυπία της υπ’ αριθ. 368/12-2-1946  απόφασης του Πρωτοδικείου Βεροίας για την αναγνώρισή του. Βρίσκονται στο αρχείο μου.

*ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΣΠΥΡ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ – ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΝΑΟΥΣΑ

Στέργιος  Σπυρ. Αποστόλου Βιογραφικά  στοιχεία – Εργογραφία  (κάνετε κλικ)