Η διπλή ανάγνωση μιας αποπλάνησης ανηλίκου μέσα από την υπόθεση του 14χρονου με την 35χρονη δασκάλα.
“Μεγάλωσα σε λάθος εποχή”.
“Ο πατέρας πρέπει να κεράσει όλο το καφενείο”.
“Βρε τον τυχερό”.
“Άσε ρε μάνα το παιδί να ζήσει το όνειρό του”.
“Πού κάνουμε εγγραφές;”.
“Ελπίζω τουλάχιστον η καθηγήτρια να ήταν καλή γιατί στην εποχή μας ήταν όλες χάλια”.
“Μετά από 30 χρόνια μπορεί να την καταγγείλει”.
–Τι είναι τα παραπάνω; Μερικά μόνο από τα σχόλια που συνόδευσαν την είδηση για τη νέα αποπλάνηση ανηλίκου, αυτή τη φορά εκ μέρους γυναίκας με θέση ισχύος, έναντι μαθητή της. Δε μιλάμε όμως για μεμονωμένα σχόλια, αλλά για τη πλειοψηφία εκείνων που διατυπώθηκαν συνοδεύοντας την ανάρτηση της είδησης στα social media.
Στην περίπτωση της 11χρονης που αποπλανήθηκε και βιάστηκε από τον προπονητή της, τα περισσότερα σχόλια καταφέρονταν εναντίον του θύτη με τρόπο δίκαιο και κατηγορηματικό. Στις περιπτώσεις όμως άλλων γυναικών που βρήκαν τη δύναμη να μιλήσουν για τον δυνάστη και κακοποιητή τους, αντίστοιχες επωδοί διατυπώνονται γύρω από τη λογική της πρόκλησης από την πλευρά του θύματος.
Μιλάμε εντέλει για δύο μέτρα και δύο σταθμά; Όχι. Αντιθέτως μιλάμε για την αποκάλυψη μιας διαχρονικής πραγματικότητας που συνοδεύει τον “παλιό κόσμο” και επιβιώνει μέχρι το σήμερα. Μια πραγματικότητα που αποκρυσταλλώνεται γύρω από την ανοχή και την υπεροχή του ενός φύλου έναντι του άλλου, βάσει θέσεως, δυναμικής και ευκαιριών.
Εννοείται πως τα σχετικά σχόλια των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης “απογειώθηκαν” κάτω από την κατάπτυστη ανάρτηση της δεύτερης “είδησης” που απεικονίζει “θολωμένες” φωτογραφίες της καθηγήτριας, με τις αναφορές να εστιάζουν στην εμφάνιση και στις ενδυματολογικές της προτιμήσεις. Σε κάθε περίπτωση, ο νεαρός ήταν ο “τυχερός”.
Το concept ήταν και είναι ένα, “η γυναίκα είναι η πουτάνα” και ο άνδρας είναι αυτός που δικαιωματικά έχει το πρώτο “πλεονέκτημα” στους όρους του φλερτ και του ερωτικού παιχνιδιού. Κάποιος άλλωστε έγραψε πως η εν λόγω δασκάλα “γλιτώνει” τον πατέρα από το να πάει τον γιο σε οίκο ανοχής, για την “πρώτη του φορά”. Άλλος έγραψε πως “όλοι μας φαντασιωνόμασταν μια δασκάλα όταν ήμασταν μαθητές”, εξισώνοντας τη φαντασίωση με την πράξη της αποπλάνησης καθεαυτή.
Μάγκες και τσουλάκια
Ξέρετε γιατί; Γιατί ένας νεαρός που συνάπτει σχέση με μια ηλικιακά μεγαλύτερη, εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως ο “μάγκας της ημέρας”. Αντιστρόφως, μια μεγαλύτερη σε ηλικία γυναίκα που συνάπτει σχέση με έναν νεότερό της άνδρα, είναι ξεμωραμένη, ξετσίπωτη και “εύκολη”. Αντιστοίχως “εύκολη” εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται η γυναίκα που προτιμά τις ελεύθερες σχέσεις, με έναν άνδρα σε αντίστοιχη κατάσταση να χαρακτηρίζεται ως “καθαρό αρσενικό”.
Για σκεφτείτε ακόμη, στον δημόσιο διάλογο, πώς μιλάμε για την απιστία;
Παραμένει ή όχι ίδιον γνώρισμα του ανδρός, να είναι “μπερμπάντης” από τη φύση του, και η γυναίκα να είναι η άπιστη μοιχαλίδα που δεν τιμάει το κρεβάτι της; Να είναι το “τσουλάκι” που προκαλούσε;
Σίγουρα δεν είμαστε πια στη δεκαετία του ’60 και του ’70, τουλάχιστον σε ζητήματα νομικής πλαισίωσης, όμως ακόμη και τα αθώα λογοπαίγνια και “αστειάκια” που συνοδεύουν μια είδηση σαν την αποπλάνηση ανηλίκου από μια 35χρονη (που είναι μια καθ’ όλα ποινική πράξη) δείχνουν πως απέχουμε έτη φωτός από την πραγματική ισότητα, καθώς το ενδιαφέρον δεν εστιάζει στην ηλικία, αλλά στο φύλο.
Αν αποδεχτούμε πως η φράση “είναι τυχερός ο 14χρονος που αποπλανήθηκε από την καθηγήτρια”, αποτελεί μια άκρως σεξιστική διατύπωση που αγνοεί τη φύση της παιδικότητας και το τραύμα στη ψυχολογία του θύματος, ενώ παράλληλα προσβάλλει συλλήβδην τις γυναίκες, τότε μπορεί να κάνουμε μισό βήμα προς τα εμπρός.
Φυσικά, η εν λόγω δασκάλα που έκανε σεξ με τον μαθητή της, δεν είναι μέντοράς του. Είναι κακοποιητής του, και σε αυτά δεν μπορούν να υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά, δεν μπορούμε να ανεχόμαστε διαφορετικές διατυπώσεις και αντιμετωπίσεις. Ένα παιδί 14 ετών, δεν μπορεί να κάνει συναινετικό σεξ, είτε είναι αγόρι είτε είναι κορίτσι. Αντιθέτως, μέσα από αυτή τη διαδικασία, χαρακώνεται συναισθηματικά εγκολπώνοντας εμπειρίες που θα διαμορφώνουν τη συμπεριφορά του στο άμεσο μέλλον, ή αν μη τι άλλο θα την/τον επηρεάζουν με τρόπο καθοριστικό σχετικά με το πώς αντιλαμβάνεται το φλερτ και τις σχέσεις.
Όλο το παιχνίδι ξεκινάει και τελειώνει από τις μικρότερες ηλικίες. Από την Παιδεία και από το σπίτι, τα οποία οφείλουν να λειτουργούν ως “αλυσίδα” με αρραγή και αδιαίρετο τρόπο. Για πόσο καιρό ακόμη θα μιλάμε για την ένταξη της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στο πλήρες πρόγραμμα διδασκαλίας, τουλάχιστον από τις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου;
Για πόσο καιρό ακόμη θα μιλάμε για την ουσιαστική άρση των στερεοτύπων μέσα από τη στόχευση στις ηλικίες εκείνες κατά τις οποίες αναπτύσσεται και διαμορφώνεται το κριτήριο, η σεξουαλική ταυτότητα και ο πυρήνας του χαρακτήρα του παιδιού και του εφήβου;
Εκπαιδεύοντας τα παιδιά του σήμερα, θα εκπαιδεύσουμε και τους γονείς του αύριο, έτσι ώστε μια μέρα να μη βλέπουν τη διαφορά στην αποπλάνηση ενός αγοριού ή ενός κοριτσιού από άνθρωπο που βρίσκεται σε θέση εξουσίας βάσει φύλου. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να μετριάσουμε τέτοιες συμπεριφορές, ή αν μη τι άλλο να τις αποθαρρύνουμε θεσμικά, αλλά και ως υποδοχείς κοινωνικής υφής.
Το κίνημα του Me Too έχει δημιουργήσει σταδιακά μια μεγάλη ομπρέλα, ένα ασφαλές πεδίο για να έρθουν και να στρωθούν απάνω του οι καταγγελίες που ακούμε το τελευταίο διάστημα με μεγάλη προσοχή και με τη δέουσα ψυχραιμία. Με θεσμικό τρόπο αυτές οι καταγγελίες πρέπει να λάβουν τη νομική οδό και σε αυτό δε χωράνε εξαιρέσεις και δικαιολογίες που άπτονται στη φυλετική διαφορά και τις “βιολογικές διαφορές μεταξύ των δύο”. Από την άλλη, διαμορφώνεται ένας χώρος που το θύμα θα αισθάνεται πιο άνετα να μιλήσει, όταν ανακτήσει τη δύναμη για να το κάνει.
Απέναντί του το θύμα θα βρει εκείνους που αισθάνονται αδικημένοι που δεν αποπλανήθηκαν από μια 35χρονη όταν πήγαιναν πρώτη Γυμνασίου, αλλά και εκείνους που ειρωνεύονται όσες και όσους βρήκαν το θάρρος και το σθένος ψυχής για να τοποθετηθούν για τους εφιάλτες τους, χρόνια μετά το έγκλημα. Προσοχή, τα “αστεία” δεν εξισώνονται σε καμία περίπτωση με τις σεξιστικές ιαχές, όμως στο τέλος της ημέρας λειτουργούν ως οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, καθώς επιφέρουν το ίδιο αποτέλεσμα διατηρώντας ζωντανό το “στίγμα”.
Το στίγμα αυτό υπήρχε, υπάρχει ακόμη και θα πάψει να υπάρχει μόνο μέσα από συλλογικό αγώνα. Έναν συλλογικό αγώνα που ξεκινάει από τους ίδιους μας τους εαυτούς και τον μικρόκοσμό μας. Δεν χρειάζονται πολλά. Μια απάντηση σε τέτοιου είδους σχόλια, μια δημόσια αποστροφή, η άρση της σιωπής απέναντι σε όλα αυτά, είναι ένα μικρό “κάτι” που δίνει σήμα για ένα μεγάλο “μαζί”.
Μέσα από αυτή τη συλλογική συνειδητοποίηση θα πλησιάσουμε στη ριζική αλλαγή της Παιδείας, θα εντείνουμε την πίεση του Συστήματος έτσι ώστε να προσαρμοστεί επιτέλους στις ανάγκες, και εντέλει θα φτάσουμε στην αποδοχή, την γόνιμη συνύπαρξη και στο τέλος της στερεοτυπικής αντικειμενοποίησης που τελικά θυματοποιεί ακόμη περισσότερο το ίδιο το θύμα.
